ÜÇ İSTANBUL'UN "ÖRTÜK YAZAR"I VE ABDÜLHAMİT İMGESİ
Mithat Cemal Kuntay'ın Üç İstanbul'u, Osmanlı devletinin çöküş döneminin birbiri ardına gelen, II. Abdülhamit, İttihat ve Terakki iktidarları ve Mütareke yılları olmak üzere üç evresini konu alır. Romanda, çöküşün önemli sebeplerinden birinin -ve aynı zamanda sonucu olarak da görmek gerekiryönetimde fiilen ya da fikirleriyle etkili olan bürokratik ve elit çevredeki çürüme ve yozlaşma olduğu gösterilmek istenir. Yazarın, yakın tarihimizin bu üç dönüm noktasını, gerçekçi boyutlarıyla verme arzusu, romanında bazı gerçek kişilere yer vermesinden ve olaylar hakkında tarihsel kaynaklara başvurması yanında bizzat kendi tanıklıklarını kullanmasından da anlaşılır. Gerçek yazar Kuntay'ın kendisi tarafından yapılan bu dolaylı müdahalelere rağmen, kurmacanın otonom bir metin olmakta direndiği gözlemlenir. Romanın iç yapısında ortaya çıkan bu çatışma olgusunu çözmede Wayne C. Booth'un "örtük yazar" kavramından yararlanılmıştır. Özellikle romanda yaratılan Abdülhamit imgesi üzerinde yoğunlaşan bu direnmenin örtük yazarın keşfine imkân verdiği bazı anlatım süreçleri çözümlenerek gösterilmeye çalışılmıştır. Bu noktada örtük yazarın temsil ettiği değer yargısının açığa çıkmasında anlatıcı bakış açısı ve ironik mesafe ile anti-kahraman figürünün oynadıkları rol vurgulanmıştır.
The "Implied Author" of Üç İstanbul and the Image of Abdulhamid
The topic of Mithat Cemal Kuntay's novel Üç İstanbul is the three phases, which follow the decline of the Ottoman Empire, namely the periods of Abdulhamid II, Committee of Union and Progress (Ittihat ve Terakki) governments and the Armistice. The aim of the novel is to illustrate that one of the major reasons of the decline - also to be seen as a consequence thereof- is the decay and degeneration of the bureaucratic and elite circle, which was either actively or through their ideas influential in the government. The author's desire to reflect these three milestones of our recent history in its realistic dimensions becomes evident from the fact that some of the characters of the novel are real persons, that the author refers to historical records and he draws upon his own testimonies. It is observed that the plot, despite being indirectly interfered with by the real author Kuntay himself, insists on remaining an autonomous text. In order to disentangle this conflict, which comes into existence within the internal structure of the novel, we employ the 'implied author' concept of Wayne C. Booth. In particular, through analysis of some narrative processes, we try to demonstrate that such resistance concentrated on the image of Abdulhamid created in the novel, allows for the discovery of the implied author. At this point, the role played by the narrator's perspective, the ironic distance and the anti-hero in bringing forth the value judgments represented by the implied author is highlighted.
___
- Booth, W. C. (2012). Kurmacanın Retoriği (B. O. Doğan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
- Chatman, S. (2009). Öykü ve Söylem: Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı (Ö. Yaren, Çev.). İstanbul: De Ki Yayınevi.
- Compagnon, A. Théorie de la Littérature: Qu'est-ce Qu'un Auteur? Cours de M. Antoine Compagnon. 11 Kasım 2016 tarihinde http://www.fabula.org/compagnon/auteur.php= adresinden erişildi.
- Compagnon, A. (1998). Le Démon de la Théorie. Paris: Seuil.
- Kindt, T. (2007). L' "Auteur Implicite". Remarques à Propos de l'Evolution de la Critique d'une Notion entre Narratologie et Théorie de l'Interprétation. (Ortak kitap Théorie du Récit içinde). 16 Kasım 2016 tarihinde http://www.voxpoetica.org/t/articles/kindt.html= adresinden erişildi.
- Kuntay, M. C. (1976). Üç İstanbul. İstanbul: Sander Yayınları.
