ÖĞRETİM ELEMANLARININ ÖRGÜTSEL ANOMİYE YÖNELİK TUTUMLARININ ARAŞTIRILMASI

Küreselleşme ve teknolojik gelişmeler, ekonomik, sosyal ve siyasi yapıyı derinden etkileyerek hızlı ve çoğu zaman öngörülemeyen bir değişim sürecinin içine sürüklemektedir. Bu hızlı değişim, sosyal norm ve kuralların geçerliliğini ve anlamını yitirmesine sebebiyet vererek, yeni kurallar ve normlar oluşuncaya dek, bir boşluk yaratmaktadır. Normsuzluk ile oluşan boşluk, örgütleri istenmeyen sonuçlara sürükleyen anomik bir sürecin içerisine itmektedir. Anominin bir örgüt olarak akademiye yansımasının boyutları ise tüm eğitim sistemini, bilimsel çalışma ve öğretileri, ülkelerin akademik vizyonunu ve itibarını derinden etkileyecek sonuçlar doğurabilecektir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, öğretim elemanlarının örgütsel anomiye yönelik tutumlarını normsuzluk, anlamsızlık, yönetsel güvensizlik ve umutsuzluk/çaresizlik boyutları üzerinden demografik değişkenler ile ele alarak analiz etmek ve akademide anominin varlığını test etmektir. Araştırmanın evreni, 2021-2022 eğitim öğretim döneminde bir kamu üniversitesinde görev yapan 270 öğretim elemanından; örneklemi ise 129 kişiden oluşmaktadır. Araştırma bulgularına göre kadın öğretim elemanlarının normsuzluk düzeyleri, erkek öğretim elemanlarına göre daha düşüktür. Bekar öğretim elemanlarının normsuzluk düzeyleri ise evlilere göre daha yüksektir. Katılımcıların yaşları ilerledikçe örgütsel anomi değerleri azalmaktadır. Ayrıca doktor öğretim elemanlarının, normsuzluk, yönetsel güvensizlik ve umutsuzluk/çaresizlik değerleri, yüksek lisans ve lisans mezunlarına göre daha yüksektir. Bulgular, öğretim elemanlarının, görev yaptığı üniversitede yanlış ve eksik olan pek çok uygulama olduğunu düşünmelerine rağmen geleceğe umutla baktıklarını ve kendilerini geliştirme konusunda kararlı olduklarını göstermektedir

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel Anomi, Akademik Anomi, Yükseköğretimde Anomi, Üniversitelerde Anomi, Anomi

Investigating Attitudes of Academicians towards Organizational Anomie

Globalization and technological developments profoundly affect the economic, social and political structures and push them into a rapid and often unpredictable process of change. This rapid change causes social norms and rules to lose their validity and meaning, resulting in leaving a gap until new rules and norms are formed. The gap created by normlessness pushes organizations into an anomic process that leads to undesirable results. The dimensions of the reflection of anomie on the academy as an organization may cause results that will deeply affect the entire education system, scientific studies and teachings, and the academic vision and reputation of countries. In this context, the aim of the study is to analyze the attitudes of the academicians towards organizational anomie by considering them with demographic variables over the dimensions of normlessness, meaninglessness, managerial insecurity and hopelessness/despair, and to test the existence of anomie in academia. While the population of the study consisted of 270 academicians working at a public university in the 2021-2022 academic year, the sample consisted of 129 people. The findings of the study indicated that the normlessness levels of female academicians were lower than male academicians. The normlessness levels of the single academicians were higher than the married ones. Organizational anomie values decreased as the age of the participants increased. In addition, the normlessness, managerial insecurity and hopelessness/despair values of doctoral academicians were higher than those of graduate and undergraduate students. The findings showed that although the academicians thought that there were many wrong and missing practices in the university they work, they looked to the future with hope and are determined to improve themselves.

Keywords:

Organizational Anomie, Academic Anomie, Anomie, Anomie in Higher Education, Anomie in Universities.,

PDF

___

Ådnanes, M. (2007). Social transitions and anomie among post-communist Bulgarian youth. Nordic Journal of Youth Research, 15(1), 49-69. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1103308807072684
Alpar, R. (2011). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık.
Arslan, S. (2016). Rol çatışması ve rol belirsizliğinin örgütsel yabancılaşmaya etkisi: Alanya Belediyesi’nde bir uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
Arslan, Ö. E., & Yavuz, E. (2019). Örgütsel adalet, örgütsel anomi ve örgütsel güven arasındaki ilişki: Otel işletmelerinde bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 14(2). DOI: 10.7827/TurkishStudies.14792. https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=198277b4-62a9-43a9-bba5-f24498097335%40redis
Averbek, E. (2016). İlkokullarda görevli öğretmenlerin örgütsel yabancılaşma ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dicle Üniversitesi. Diyarbakır.
Aytaç, Ö. (2005). Modern bürokrasiler ve yabancılaşma ethosu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 319-348. ISSN: 1300-9702 / 2149-3243. https://www.acarindex.com/pdfler/acarindex-f4f6f94661e264fee91dffa4189aa52d.pdf
Ayub, N. (2009). Measuring hopelessness and life orientation in Pakistani adolescents. Crisis, 30(3), 153-160. https://econtent.hogrefe.com/doi/abs/10.1027/0227-5910.30.3.153
Bashir, H., & Singh, K. (2018). The investigation of the relationship between anomie and academic dishonesty of college students. IAHRW International Journal of Social Sciences Review, 6(1), 05-8. https://www.researchgate.net/profile/Hilal-Bashir/publication/329425148_The_investigation_of_the_relationship_between_anomie_and_academic_dishonesty_of_college_students/links/5c07f8f9299bf139c741ae7f/The-investigation-of-the-relationship-between-anomie-and-academic-dishonesty-of-college-students.pdf
Baş, A. U., & Kabasakal, Z. (2013) Öğretmen adaylarında umutsuzluk ve algılanan sosyal destek. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2 (1). ISSN: 2146-9199. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/02a.asli_uz_bas.pdf
Bayhan, V. (2012). İngiliz baharı mı? Ağustos 2011'de İngiltere'de yaşanan ayaklanmaların sosyolojik nedenleri. Istanbul Journal of Sociological Studies, (46), 153-193. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/101321
Becker, H.S. (2013). Hariciler: Bir sapkınlık sosyolojisi çalışması. Çev.: Ş. Geniş & L. Ünsaldı. Heretik Yayınları.
Braxton, J. M. (1993). Deviancy from the norms of science: The effects of anomie and alienation in the academic profession. Research in Higher Education, 34(2), 213-228. https://www.jstor.org/stable/40196105
Büyükyılmaz, O. (2007). İşletmelerde yabancılaşmanın sosyo-psikolojik etkileri ve Türkiye Taşkömürü Kurumunda bir uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Zonguldak.
Cohen, D. V. (1993). Creating and maintaining ethical work climates: Anomie in the workplace and implications for managing change. Business Ethics Quarterly, 343-358. https://doi.org/10.2307/3857283
Çiftçi, G. E., & Öneren, M. (2018). Çalışanlarda işe yabancılaşmanın bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 53 (2). 501- 520 http://79.123.184.155/xmlui/handle/11491/7876
Durak, A., & Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck umutsuzluk ölçeği geçerlilik çalışması. Kriz Dergisi, 2(2), 311-319. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000071
Elma, C. (2003). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması. Ankara ili örneği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara Üniversitesi. Ankara.
Emir, S. (2012). Ortaöğretim öğretmenlerinin yabancılaşma düzeyleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın.
Fandiño, A., Souza, M., Formiga, N. S., Menezes, R., & Bentes, S. (2015). Organizational anomie, professional self-concept and organizational support perception: theoretical model evidences for management. International Journal of Business and Social Science, 6(11), 1-10. https://repositorio.iscte-iul.pt/handle/10071/11704
Formiga, N., Oliveira, L., Martinez, A., & Aguiar, M. (2016). Empirical evidence of an organizational anomie the measure in brazilian workers. Revista de Psicología, 18(1), 134-149. https://www.researchgate.net/profile/Nilton-Formiga/publication/307976273_EMPIRICAL_EVIDENCE_OF_AN_ORGANIZATIONAL_ANOMIE/links/57d546d708ae601b39aa3ecc/EMPIRICAL-EVIDENCE-OF-AN-ORGANIZATIONAL-ANOMIE.pdf
Gençay, S., & Gençay, Ö. A. (2011). A comparison of the life satisfaction and hopelessness levels of teacher candidates in Turkey. Educational Research and Reviews, 6(2), 182. https://academicjournals.org/article/article1379672223_Gen%C3%A7ay%20and%20Gen%C3%A7ay.pdf
Girgin, G. (2009). Evaluation of the factors affecting loneliness and hopelessness among university students in Turkey. Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(6), 811-817. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.6.811
Gürsoy, F. (2014). Sağlık işletmeleri personelinin işe yabancılaşma düzeyi: Van ili örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Atılım Üniversitesi. Ankara. Hair, J. F. J., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. Seventh Edition. Prentice Hall.
Hamm, M. S. (1985). Heroin addiction, anomie, and social policy in the united states and Britain (narcotics, drugs, epidemiology, sociocultural, sociology) [Doctoral Dissertation]. Arizona State University.
He, Y., & Xu, H. (2020). Investigation and analysis on academic behavior of postgraduate students in ten universities in sichuan province. In 2019 3rd International conference on education, economics and management research. 387-390. https://www.atlantis-press.com/proceedings/iceemr-19/125931694
Heydari, A., Davoudi, I., & Teymoori, A. (2011). Revising the assessment of feeling of anomie: Presenting a multidimensional scale. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1086-1090. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.212
Hilbert, R. A. (1986). Anomie and the moral regulation of reality: The Durkheimian tradition in modern relief. Sociological Theory, 4(1), 1-19. https://doi.org/10.2307/202102
Hodson, R. (1999). Organizational anomie and worker consent. Work and Occupations, 26(3), 292-323. https://doi.org/10.1177/0730888499026003002
Jahanshahi, A. A., & Dehghani, A. (2020). Anomie at public organizations: How can the quality of work life help? Journal of Public Affairs, 20(2), e1995. https://doi.org/10.1002/pa.1995
Johnson, T., & Tomren, H. (1999). Helplessness, hopelessness, and despair: Identifying the precursors to Indian youth suicide. American Indian Culture and Research Journal, 23(3), 287-301. http://nc.casaforchildren.org/files/public/community/judges/July_2010/JohnsonTomnerarticle.pdf
Johnson, P., & Duberley, J. (2011). Anomie and culture management: reappraising Durkheim. Organization, 18(4), 563-584. https://doi.org/10.1177%2F1350508410392435
Karabal, C., Sağbaş, M., & Kaygın, E. (2016). Mobbing ile örgütsel yabancılaşma arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (1), 140-162. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuiibfd/issue/35327/392192
Kaya, S. & Kılıç, B. (2021). Anomi kavramını internet ortamlarındaki kullanım pratikleri üzerinden yeniden düşünmek: Dijitanomi. TRT Akademi, 6 (12), 536-563. https://doi.org/10.37679/trta.894494
Kılçık, F. (2011). İlköğretimde okullarında görev yapan öğretmenlerin işe yabancılaşma düzeylerine ilişkin algıları: Malatya ili örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi. Malatya.
Kınık, F. (2010). Öğretmenlerin yabancılaşma algıları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul. Kızılçelik, S. (1992). Sosyoloji teorileri-I. Mimoza Yayınları.
Koçsoy, F. & Güzelçiçek, E. (2021). Anomie in Amerıcan business system as an aftermath of the Amerıcan dream: Davıd Mamet’s “Amerıcan Buffalo” and “Glengarry Glen Ross”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14 (35), 1129-1143. https://doi.org/10.12981/mahder.938144
Kovancı M., & Ergen, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşmalarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 94-111. https://dergipark.org.tr/en/pub/cybd/issue/49666/590422
Lafler, S. D. (2005). Organizational anomie: A grounded theory study. [Doctoral Dissertation]. Fielding Graduate University.
Lara, P. Z. M. D., & Rodríguez, T. F. E. (2007). Organizational anomie as moderator of the relationship between an unfavorable attitudinal environment and citizenship behavior (OCB): An empirical study among university administration and services personnel. Personnel Review, 36(6), 843-866. https://doi.org/10.1108/00483480710822391
Lu, J. (2020). Anomie in China’s academic publishing and measures taken. Serials Review, 46(4), 255-263. https://doi.org/10.1080/00987913.2020.1842703
Maciejewska, R. (2016). Employee anomie in the organization. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, Sectio I Philosophia-Sociologia, 41(2). https://scholar.google.gr/scholar?hl=tr&as_sdt=0%2C5&q=Employee+anomie+in+the+organization.+Annales+Universitatis+Mariae+Curie-Sklodowska%2C&btnG=
Mansfield, P. (2004). Anomie and disaster in corporate culture: The impact of mergers and acquısıtıons on the ethical climate of marketing organiztions. Marketing Management Journal, 14(2). https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=533c13a0-904a-43b9-8e28-1d7e928a4136%40redis
Marks, S. R. (1974). Durkheim's theory of anomie. American Journal of Sociology, 80(2), 329-363. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/225803
Ntayi, J. M., Ahiauzu, A., & Eyaa, S. (2011). Psychological climate, catharsis, organizational anomie, psychological wellness and ethical procurement behaviour in Ugandaʼs public sector. Journal of Public Procurement. https://doi.org/10.1108/JOPP-11-01-2011-B001
Özmen, D., Erbay Dündar, P., Çetinkaya, A.Ç., Taşkın, O. & Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 9, 8-15. https://alpha-psychiatry.com/Content/files/sayilar/133/8-15.pdf
Ritzer, G., & Stepnisky J. (2018). Modern sosyoloji kuramları. Çev: Himmet Hülür. Deki Yayınları.
Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 783-791. https://doi.org/10.2307/2088565
Shepard, J. M. (1972). Alienation as a process: Work as a case in point. Sociological Quarterly, 13(2), 161-173. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1111/j.1533-8525.1972.tb00800.x
Smith, H. P., & Bohm, R. M. (2008). Beyond anomie: Alienation and crime. Critical Criminology, 16(1), 1-15. https://link.springer.com/article/10.1007/s10612-007-9047-z
Switzer, T. G. (2013). Measuring normlessness in the workplace: A study of organizational anomie in the academic setting. [Doctoral dissertation]. Antioch University.
Şahin, A. (2002). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin mutsuzluk düzeyi üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 13. 143-157. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/184475
Şanlı Kula, K. & Saraç, T. (2017). Üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi: Ahi Evran Üniversitesi örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 1-16. https://doi.org/10.17494/ogusbd.330620
Şimşek, Ş., Çelik, A., Akgemci, T. & Fettahlıoğlu T. (2006). Örgütlerde yabancılaşma yönetimi araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15. 569-587. https://dergipark.org.tr/en/pub/susbed/issue/61781/923680
Teymoori, A. (2016). The psychology of anomie. [Doctoral Dissertation]. The University of Queensland School of Psychology. The University of Queensland. https://doi.org/10.14264/uql.2016.831
Teymoori, A., Bastian, B., & Jetten, J. (2017). Towards a psychological analysis of anomie. Political Psychology, 38(6), 1009-1023. https://doi.org/10.1111/pops.12377
Tsahuridu, E. E. (2006). Anomie and ethics at work. Journal of Business Ethics, 69(2), 163-174. https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-006-9074-9
Tsahuridu, E. E. (2011). An exploration of factors affecting work anomia. Journal of Business Ethics, 99(2), 297-305. https://link.springer.com/article/10.1007/s10551-010-0655-2
Tutar, H. (2004). İşyerinde psikolojik şiddet sarmalı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 85-108. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/46426
Üngüren, E., & Ehtiyar, R. (2009). Türk ve Alman öğrencilerin umutsuzluk düzeylerinin karşılaştırılması ve umutsuzluk düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Turizm eğitimi alan öğrenciler üzerinde bir araştırma. Journal of Yasar University, 4(14). https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=eef6c40c-0ac1-4266-9e8d-9b0e99889ff7%40redis
Westley, W. A. (1979). Problems and solutions in the quality of working life. Human relations, 32(2), 113-123. https://doi.org/10.1177/00187267790320020s
Yarım, M.A., Akan, D. & Morkoç, S. (2021). Bir ölçek geliştirme çalışması: Örgütsel anomi ölçeği. İş Ahlakı Dergisi. 14(2), 381-421. https://igiad.org.tr/images/tjbe_14_2.pdf#page=187 Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, (4. Baskı). Detay Yayıncılık.
Zhao, R., & Cao, L. (2010). Social change and anomie: A cross-national study. Social Forces, 88 (3), 1209-1229. https://doi.org/10.1353/sof.0.0312
Zoghbi M.L. P., & González, S. (2009). The role of anomia on the relationship between organisational justice perceptions and organisational citizenship online behaviours. Journal of Information, Communication and Ethics in Society. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/14779960910938106/full/pdf?title=the-role-of-anomia-on-the-relationship-between-organisational-justice-perceptions-and-organisational-citizenship-online-behaviours
Zorgül, G.G. (2014). İlkokul öğretmenlerinin maruz kaldığı psikolojik yıldırma ile işe yabancılaşma arasındaki ilişki (İstanbul ili Avcılar İlçesi örneği). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi. İstanbul.