İMALAT SANAYİNDE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN REKABET GÜCÜNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK BİR ANALİZ

Bu çalışmanın amacı, doğrudan yabancı yatırımların rekabet gücüne etkisini zaman serisi analizi ile incelemektir. Bu amaçla, farklı entegrasyon derecesine sahip değişkenler nedeniyle en küçük kareler yöntemine dayalı gecikmesi dağıtılmış otoregresif (ARDL) model uygulanmıştır. Çalışma, Türkiye imalat sektörüne ait 2005Q1-2019Q4 dönemi üç aylık verileri kapsamaktadır. Bağımlı değişken olarak rekabet gücü, açıklanmış karşılaştırmalı üstünlüklere göre hesaplanmıştır. Ayrıca model, açıklayıcı değişkenler olarak doğrudan yabancı yatırımları, reel efektif döviz kuru ve verimlilik serilerini içermektedir. Tüm zaman serileri, TRAMO/SEATS xyöntemine göre mevsimsellikten arındırılmıştır. Çalışmanın temel sonucu, doğrudan yabancı yatırımın rekabet gücü üzerinde hem kısa hem de uzun vadede anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Bu bulgu, Türkiye'de imalat sanayine yapılan doğrudan yabancı yatırımların iç piyasaya yönelik birleşme ve devralma şeklinde yatırımlar olduğunu gösterebilir. Bu nedenle politika yapıcılar, doğrudan yabancı yatırımları verimli bir teknoloji transfer kanalı olarak planlamalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Rekabet Gücü, ARDL Model

EFFECT OF FOREİGN DİRECT INVESTMENT ON COMPETITIVENESS IN MANUFACTURING INDUSTRY: AN EMPIRICAL ANALYSIS ON TURKEY

This study aims to examine the effect of foreign direct investment on competitiveness using time series analysis. For this purpose, the autoregressive distributed lag (ARDL) model based on the least squares method is applied due to the variables with different integration orders. The study covers quarterly data from the manufacturing sector of Turkey for the period 2005Q1-2019Q4. The competitiveness as the dependent variable is calculated according to the revealed comparative advantages. In addition, the model includes foreign direct investment, real effective exchange rate, and productivity series as explanatory variables. All time series are seasonally adjusted with TRAMO/SEATS method. The main result of the study shows that foreign direct investment does not have a significant effect on competitiveness in both the short and long term. This finding may indicate that foreign direct investments in the manufacturing industry in Turkey are investments in the form of mergers and acquisitions directed to the domestic market. Therefore, policymakers should plan foreign direct investment as an efficient technology transfer channel.

Keywords:

Foreign Direct Investment Competitiveness, Revealed Comparative Advantages, ARDL Model,

PDF

___

Aitken, B., & Harrison, R. E. (1996). Wages and foreign ownership: A comparative study of Mexico, Venezuella and the United States. Journal of International Economics, 40(1), 345-371. http://dx.doi.org/10.1016/0022-1996(95)01410-1
Altay, A., & Pazarlıoğlu, M. V. (2007). Uluslararası rekabet gücünde beşerî sermaye: Ekonometrik yaklaşım. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 12(9), 96-108.
Ayaş, N. (2011). Türk imalat sanayi sektörlerinin stratejik önem analizi. Ege Akademik Bakis, 11(4), 525-535.
Bal, H., Algan, N., Akça, E., & Fidangül, D. (2016). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve iktisadi gelişme: Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 1-16.
Bal, H., İşcan, E., & Kardaşlar, A. (2017, 5-7 Ekim). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile sanayileşme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. International Conference on Eurasian Economies, Kırgızistan.
Balassa, B. (1965). Trade liberalisation and “revealed” comparative advantage. The Manchester School, 33(2), 99-123. https://doi.org/10.1111/j.1467-9957.1965.tb00050.x
Berber, M. (2006). İktisadi büyüme ve kalkınma. Trabzon: Derya Kitabevi.
Brown, R. L., Durbin, J., & Evans, J. M. (1975). Techniques for testing the constancy of regression relations over time. Journal of the Royal Statistical Society, 37(13), 149-163.
Burman, J. P. (1980). Seasonal adjustment by signal extraction. Journal of the Royal Statistical Society A, 143, 321-337. https://doi.org/10.2307/2982132
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. https://doi.org/10.2307/2286348
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
Dunning, J., & Narula, R. (1995). The R&D activities of foreign firms in the United States. International Studies of Management and Organization, 25(1), 39-73.
European Commission (2010). Special topics on the euro-area economy. European Commission Directorate-General For Economic and Financial Affairs. Quarterly Report on the Euro Area, 9(2), 19-24.
Fagerberg, J. (1988). International competitiveness. The Economic Journal, 98(391), 355-374. https://doi.org/10.2307/2233372
Glass, A., & Saggi, K. (2009). The role of foreign direct investment in international technology transfer. In A. Dutt and J. Ros (Eds.). International Handbook of Development Economics, Edward-Elgar, Cheltenham.
Gómez, V., & Maravall Herrero, A. (1996). Programs TRAMO and SEATS: Instructions for the user (beta version: September 1996). Banco de España. Servicio de Estudios. Gökmenoğlu, S. M. (2011). OECD ülkelerinde uluslararası rekabet gücü [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Haque, I. (1995), Trade, technology, and international competitiveness, Washington: The World Bank Publications.
Hillmer, S. C., & Tiao, G. C. (1982). An ARIMA-model-based approach to seasonal adjustment. Journal of the American Statistical Association, 77, 63–70. https://doi.org/10.1080/01621459.1982.10477767
Hoekman, B. M., Maskus, K. E., & Saggi, K. (2005). Transfer of technology to developing countries: Unilateral and multilateral policy options. World Development, 33(10), 1587-1602. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2005.05.005
İnançlı, S., & Aydın, F. (2015). Doğrudan yabancı sermaye yatırımı ve dış rekabet gücü ilişkisi: Türkiye için nedensellik analizi. Sakarya İktisat Dergisi, 4(1), 52-69.
Ketels, C. H. M. (2006). Michael Porter’s competitiveness framework-recent learnings and new research priorities. Journal of Industry Competition and Trade, 6(2), 115-136. https://doi.org/10.1007/s10842-006-9474-7
Kotan, Z., & Sayan, S. (2002). Türk ihraç ürünlerinin AB pazarında Güney Doğu Asya ülkelerine karşı rekabet gücünün analizi. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 13(44), 2- 21.
Liesner, H. H. (1958). The European common market and British industry. The Economic Journal, 68(270), 302-316. https://doi.org/10.2307/2227597
Lütkepohl, H. (1985). Comparison of criteria for estimating the order of a vector autoregressive process. Journal of Time Series, 6(1), 35-54. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.1985.tb00396.x
Maskus, K. E. (2004), Encouraging international technology transfer, UNCTAD Issue Paper, 7.
Mahembe, E., & Odhiambo, N. M. (2014). Foreign direct investment and economic growth: A theoretical framework. Journal of Governance and Regulation, 3(2), 63- 70. https://doi.org/10.22495/jgr_v3_i2_p6
Manavkat, G. (2014). Uluslararası rekabet gücünün belirleyenleri: Türk imalat sanayi üzerine bir ampirik analiz [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
Mondal, S., & Pant, M. (2014). FDI and firm competitiveness: Evidence from Indian manufacturing. Economic and Political Weekly, 49(38), 56-64.
Moura, R., & Forte, R. (2010). The effects of foreign direct investment on the host country economic growth - theory and empirical evidence. The Singapor Economic Review, 58(3), 1-30. https://doi.org/10.1142/S0217590813500173
Parente, L., & Prescott, E. (1994). Barriers to technology adoption and development. The Journal of Political Economy, 102(2), 298-321. http://dx.doi.org/10.1086/261933
Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4.0: Interactive econometric analysis, Oxford University Press.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis. In S. Strom (Ed.). Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium (pp. 371-413). Cambridge University Press.
Pesaran M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
Pesaran, M. H., & Smith, R. J. (1998). Structural analysis of cointegrating VARs. Journal of Economic Survey, 12(5), 471-505. https://doi.org/10.1111/1467-6419.00065
Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346. https://doi.org/10.2307/2336182
Popovici, O., & Calin, A. (2012). Competitiveness as determinant of foreign direct investments in Central and Eastern European Countries. Revista Economică Lucian Blaga University of Sibiu, 0(1), 658-666.
Posner, M. V. (1961). International trade and technical change. Oxford Economic Papers, 13(3), 323-341.
Rodriques, A. (1996). Multinationals, linkages, and economic development. American Economic Review, 86(4), 852-873.
Sabadie, J. A., & Johansen, J. (2010). How do national economic competitiveness indices view human capital? European Journal of Education, 45(2), 236-258. https://doi.org/10.1111/j.1465-3435.2010.01427.x
Saray, M. O., & Hark, R. (2015). OECD ülkelerinin ileri-teknoloji ürünlerindeki rekabet güçlerinin değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 347-372.
Sharp, M. (1988). Inward investment and industrial competitiveness. Intereconomics, 23(5), 241-250.
Silvia, C. M. (2006). Competitiveness: From microeconomic foundations to national determinant. Studies in Business and Economics, 1(1), 29-35.
Sinanan, D., & Hosein R. (2012). Transition probability matrices and revealed comparative advantage persistence in a small hydrocarbon-based economy. The West Indian Journal of Engineering, 34(1/2), 16-29.
Şahin, D. (2016). Türkiye’de imalat sanayinin yapısal dönüşümü ve rekabet gücündeki değişim: Çin ekonomisi ile karşılaştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 46, https://doi.org/275-289. 10.9761/jasss3463
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2021a), Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırımlarının sektörlere göre dağılımı – akım (NACE.REV.2.), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2021b), Kurlar – reel efektif döviz kuru Yİ-ÜFE Bazlı (2003=100), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2021c), Üretim endeksi – çalışan kişi başına (Sanayi ve Çalışma Bakanlığı), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi.
Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete (2013, 17 Haziran), 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu.
Türkiye İstatistik Kurumu (2020), İstatistiki tablolar – ekonomik faaliyetlere (ISIC, Rev.3) göre ithalat ve ihracat, İstatistiki Veri Portalı.
Uluslararası Yatırımcılar Derneği - YASED (2018) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Yıl Sonu Değerlendirme Raporu, İstanbul.
Volrath, T. L. (1991). A theoretical evaluation of alternative trade intensity measures of revealed comparative advantage. Weltwirtschafliches Archiv, 127(2), 265–279. https://doi.org/10.1007/BF02707986
World Economic Forum - WEF (2017), The Global Competitiveness Report 2017-2018. Geneva.
Wysokińska, Z., & Kotwica, P. (1998). Impact of foreign direct investment on export competitiveness: Elements of comparisons between Poland and Southeast Asian Countries. Russian & East European Finance and Trade, 34(4), 64-87.
Zhang, K. H. (2014). How does foreign direct investment affect industrial competitiveness? Evidence from China. China Economic Review, 30, 530-539. https://doi.org/10.1016/j.chieco.2013.08.003
Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the Great Crash, the oil price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251-270. https://doi.org/10.2307/1391541