Osmanlı Devleti ile Choson Devleti'nde Geleneksel Yükseköğretimin Karşılaştırılması

Yükseköğretim geleneksel kurumlarıyla, Osmanlı Devleti ile Kore Choson Devleti’nde yönetici elitlerin yetiştirilmesinde ve üst bir devlet kültürünün oluşturulmasında araçsal olarak rol oynamıştır. Choson Devleti’nde Konfüçyüs inancı merkezli olan yükseköğretim örgütlenmesi, Osmanlı Devleti’nde İslam inancı esasında şekillenmiştir. Bu çalışmada Osmanlı’da Enderun ve Sahn-ı Seman Medreseleri ve sonrasındaki Dar-ül Fünûn ile Kore tarihinde önemli bir yer tutan Choson Hanedanı döneminin klasik yükseköğretim kurumu olan Sunggyungwan karşılaştırılmıştır. Devlet inşası için gerekli olan yüksek kültürün oluşturulması ve yönetici zümrenin yetiştirilmesinde bu kurumların nasıl rol oynadıkları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Choson Devleti, geleneksel yükseköğretim, iktidar eliti

-

Traditional higher education institutions played a role as a tool in the educating of power elites and constructing a higher state culture in the Otoman and Choson States. While higher education was organized on the basis of Confucian belief system in Choson State, in the Otoman State it took shape in the Islamic framework. In this study, Enderun and Sahn-ı Seman Madrasas and followingly Dar-ül Fünûn were compared to the classical higher education institute, Sunggyungwan in the Choson Dynasty which took a crucial place in Korean history. It was analyzed that how those traditional higher education institutes played a role in the education of the power elites and building a higher state culture.

Keywords:

Ottoman State, Choson State, traditional higher education, power elite,

PDF

___

Akkutay, Ü. (1981). Enderun Mektebi, (Doktora tezi), Ankara: AÜ.DTCF.
Akyüz, Y. (1982). Türk Eğitim Tarihi, Ankara.
Antel, S. C. (1940). Tanzimat Maarifi, Tanzimat I, İstanbul.
Atay, H. (1983). Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi, İstanbul.
Atuf, N. (1930). Bir Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Deneme, Ankara.
Ayas, N. (1948). Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara.
Ayni, M. A. (1927). Dar-ül Fünûn Tarihi, İstanbul.
Başgöz, İ. ve Wilson, H.E. (1968). Türkiye Cumhuriyetinde Eğitim ve Atatürk, Ankara.
Baykal, İ. H. (1973). Enderun Mektebi Tarihi, İstanbul.
Baykara, T. (1981). Türk Devrim Tarihi, Ankara.
Baysun, M. C. (1979). Mescid. İslam Ansiklopedisi, C.8. İstanbul: MEB Yayınevi.
Bayur, H. (1959). İkinci Meşrutiyet Devri Üzerinde Bazı Düşünceler. Belleten, Sayı: 90.
Bilim, C. (1977). Tanzimat Devrinde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-1876), Doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Byun, T.S.(1990). Kore Tarihinin Önemli Makaleleri, Seul.
Choi, K.D. (1992). Kore Konfüçyüsizmi Üzerine Araştırmalar, Seul.
Choi B.K. (1964). Choson Devleti Yüksek Öğretim Kurumunun Eğitim Düşüncesine Dair Çalışma. Kyongbook Üniversitesi Dergisi, No:8.
Cumhuriyet 50. Yılında İstanbul Üniversitesi, (1977). İstanbul.
Çetinsaya, G. (2009). Kalemiyeden Mülkiyeye Tanzimat Zihniyeti, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 1, 54-71. İstanbul: İletişim.
Ergin, O. (1977). Türk Maarif Tarihi, C.1-5, İstanbul.
Ergün, M. (1978). İkinci Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri(1909-1914), Doktora Tezi, Ankara: AÜDTCF. Gibb, H.A.R. & Bowen, H. (1950). İslamic Society and the West, C.1., London.
Göyünç, N. (1976). Türkiye'de Eğitim. TDEK. Ankara.
Günaltay, Ş. (1938). Türk Tarihi Tezi Hakkındaki İntikatların Mahiyeti ve Tezin Kat'i Zaferi. Belleten, Sayı: 7/8. Juhi, (1977). Mengzi/Daxue/Lunyu/Zhongyong Seul.
Jung, J. (1968). Kore'de Japonya'nın Sömürgecilik Eğitim Politikası. Yeni Eğitim, No: 166, Seul.
Karal, E. Z. (197). Osmanlı Tarihi, C.5-8, Ankara. Kaya, Y. K. (1981). İnsan Yetiştirme Düzenimiz, Ankara.
Kazamias, A. M. (1966). Education and the Quest for Modernity in Turkey, London.
Kim, S.B. (1994). Lunyu, Seul.
Kim, Y.G. (1970). Choson Devleti'nin İkinci Yarısında Sunggyungwan'ın Gelişmesi ve Reformu. Daedong Kültürü Araştırmaları, No:6-7.
Koçer, H. A. (1970). Türkiye'de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi(1773-1923), İstanbul.
Kodaman, B. (1980). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, İstanbul.
Kore Eğitim Tarihi, (1993). C.I & C. II, Seul.
Kore Eğitim Tarihi Enstitüsü, (1994). Kore Eğitim Tarihi, Seul.
Kore Tarihine Genel Bakış. (1987). Seul.
Kuran, E. (1976). Osmanlı İmparatorluğu'nda Yenileşme Hareketleri. TDEK, Ankara.
Lee, M.K.(1991). Choson Eğitim Tarihi I Seul.
Lee, W.H. (1987). Modernleşme Döneminde Eğitim Politikası Seul.
Lee, K.B.(1985). Kore Tarihinin Yeni Bilgileri, Seul.
Lee, K. L. (1977). Kore Tarihi Dersi Seul.
Lee, S. M. (1967). Choson Devleti'nin İlk Döneminde Sunggyungwan'a Dair Çalışmalar. Tarih Aratırma Dergisi No:36, Seul.
Lewis, B. (2004). Modern Türkiye'nin Doğuşu, M. Kıratlı (çev.), Ankara: TTK.
Miller, B. (1941). The Palace School of Muhammad the Conqueror, Cambridge.
Ögel, S. (1966). Osmanlı Devrinde Türk Külliyesi. TK, Sayı:11, Ankara.
Şahin, Y. (2005). Türkiye’de Siyasal Elitizm ve Politik Cemaat Olarak Mülkiyeliler. Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
Shin, G.C. & Shin, Y.C. (1980) Yeni Dilimizin Büyük Sözlüğü Seul.
Son, İ. (1984). Kore'nin Modern Eğitim Tarihi (1885-1945), Seul.
Szyliowicz, J. S. (1973). Education and Modernization in the Middle East, London.
Unat, F. R. (1964). Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Ankara.
Uzunçarşılı, İ. H. (1977). Osmanlı Tarihi, C.1-3., Ankara.
Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, (1984). Ankara.
Uzunçarşılı, İ.H. (1945). Devşirme. İslam Ansiklopedisi, C.3.
Yazıcı, M. (1973). Tanzimattan Bu Yana Milli Eğitim Bakanları, Başbakanlar ve Atatürk(1839-1973), Ankara. 1908 Yılında İkinci Meşrutiyetin Ne Suretle İlan Edildiğine Dair Vesikalar. (1956). Belleten, Sayı:77.
Ünver, S. (1940). Osmanlı Tababeti ve Tanzimat Hakkında Yeni Notlar. Tanzimat I. İstanbul.
Yaltkaya, M. Ş. (1940). Tanzimat'tan Evvel ve Sonra Medreseler. Tanzimat I., İstanbul.