Ortaöğretim Biyoloji Öğretimi Programının Yaban Hayatı Bileşenleri Açısından Değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıf biyoloji öğretim programı ve ders kitaplarının yaban hayatı bileşenleri açısından içerik ve içerdiği görsel öğeler bakımından durumunu ortaya koymak ve yeterliliğini belirlemektir. Bu amaç için ortaöğretim biyoloji ders kitaplarındaki görsellerde yer alan iki yaşamlı, sürüngen, kuş ve memeli türleri teşhis edilmiştir. Teşhis edilen türler ile ilgili metin içerisinde açıklamaların varlığı, verilen türlerin isimlerinin ve yapılan isimlendirmelerin doğruluğu araştırılmıştır. Ortaöğretim biyoloji öğretimi programında yaban hayatı ile ilgili konu, kazanım ve etkinlikler de araştırma kapsamında belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre 9, 10, 11 ve 12. sınıf biyoloji ders kitaplarında 135 görsel öğede 110 tür, tür düzeyinde, 13 tür de cins, familya veya takım düzeyinde teşhis edilmiştir. Türlerden 48'i memeli, 40'ı kuş, 14'ü sürüngen ve 8'i de iki yaşamlıdır. Tür, endemizm, endemik tür ve popülasyon kavramlarının öğretim programı ve ders kitaplarında önemli ölçüde yanlış kullanıldığı belirlenmiştir. Tüm ders kitaplarında türlerin isimlendirmesi konusunda bir kuralın olmadığı ve yaban hayatına ait 79 öğenin isimsiz bir şekilde ders kitaplarında yer aldığı ortaya çıkarılmıştır. Ders kitaplarında doğrudan yaban hayatı ile ilgili konu bulunmadığı, öğretim programında da yaban hayatı ile doğrudan ilgili kazanım olmadığı tespit edilmiştir. Ortaöğretim biyoloji ders kitapları ve öğretim programının bu yanlış ve eksiklikler giderilerek yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

The Evaluation of Secondary School Biology Curriculum in Terms of Wildlife Components

The main purpose of this study was to determine the presentation, situation and adequacy of wildlife component in secondary school biology curricula and 9, 10, 11 and 12. classes biology textbooks in terms of images and contents. To achieve this goal amphibian, reptile, bird and mammal species were identified in images in secondary school biology textbooks. Presence of statements in context related to the identified species were analysed. In addition, the name of the species whose images are given in textbooks, are investigated in terms of naming accuracy and names. Also, the texts, educational attainment and activities in textbooks and in secondary school biology curriculum were determined with regard to wildlife components. According to study results: 110 species demonstrated in 135 images in species level, 13 component in genus, family or ordo level were identified in secondary school biology curricula and textbooks. 48 mammals, 40 birds, 14 reptiles and 8 amphibians are in 110 species. The terms of species, endemic species, endemism and population were misused in textbooks and curricula. It is determined that textbooks have no standard in the naming of species and there are 79 unnamed wildlife component in textbooks. It has been determined that there are not issues directly related to wildlife in textbooks and also there are not outcomes directly related to wildlife in the curriculum. Secondary school biology curricula and textbooks need to be rearranged in the point of naming species and using of biological terms.

PDF

___

Allaby, M. (1997). dictionary of environment. New York: Van Nostrand Reinhold.
Atıcı, T. ve Bora, N. (2005). Ortaöğretim kurumlarında biyoloji eğitiminde kullanılan öğretim metotlarının ders öğretmenleri açısından değerlendirilmesi ve öneriler. Afi/on Kocatepe Universitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 51--64.
Aulagnier, S., Haffner, P., Mitchell Jones, A.J ., Moutou, F., Zima, J. (2009). Mammals of Europe, North Africa and the Middle East. London: A&C Blackpublishers.
Avcı, M. (2001). Mikoloji konularının ortaöğretim biyoloji müfredatındaki yerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ayvalı C., Karol S. ve Suludere Z. (2010). Biyoloji terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Baran, İ. (2005). Türkiye amfibi ve sürüngenleri. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
Baranlı, Ş. (2003). Ortaöğretim biyoloji programında bitki fizyolojisi ile ilgili öğretmen ve öğrenci görüşleri.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Campbell, N. A. ve Reece J. B. (2006). Biyoloji (6. Basım) (Çev. Ali Demirsoy, Ertunç Gündüz, İsmail Türkan). Ankara. Palme Yayıncılık.
Darwin. C. (1872). The origin ofspecies by means of natural selection, or the preservation offavoured races in the struggle for life (6th ed.). London: Murray.
Demirsoy, A. (2003). Türkiye omurgalıları memeliler. Ankara: Meteksan A.Ş.
Demirsoy, A. (2007a). Türkiye omurgalıları amjîbiler. Ankara: Meteksan A.Ş.
Demirsoy, A. (2007b). Türkiye omurgalıları sürüngenler. Ankara: Meteksan A.Ş.
Eken, A. (2010). Farklı ülkelerdeki lise biyoloji eğitim programlarındaki çevre konularının incelenmesi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Frank, J. H., McCoy, E.D. (1989). Behavioral ecology; from fabulous past to chaotic future. Florida ent: 72, 1--6.
Futuyma, D. J. (2005). Evolution. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates. Gill, .B. (2007). Ornithology (3rd ed.). New York: Freeman.
Hoyo, J. D., Elliott, A., Sargatal, J. (1992 2011). Handbook ofthe birds ofthe world. Lynx Editions.
International Union for Conservation of Nature IUCN. (2014). The IUCN red list of threatened species. [Available online at: http://WWW.iucnredlist.0rg/]. Retrieved on May 04, 2014.
Kayfeci, H. (2010). Cumhuriyet döneminden günümüze lise biyoloji müfredatinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Kiziroğlu, İ. (1988). Günümüzde biyoloji dersi ve amaçları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 243-- 250.
Kiziroğlu, İ. (2009). Türkiye kuşları. Ankara: Ankamat Matbası.
Kiziroğlu, I., Erdoğan, A., Turan, S. L. (2013). Biological diversity and its threats in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, (22)3, 770--778.
Kiziroğlu, I., Sertoğlu, M., Turan, L., Erdoğan, A., Adızel, Ö., ve Sert, H. (2010). Ekolojik avcılık (Fotosafarı) eğitimi. Ankara: Çevre--Orman Bakanlığı--Yay., Gökçe Ofset.
Linnaeus, C. (1758). Systema naturaae per regna tria naturoe, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, difi'erentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. [l--4], l--824. Holmiae. (Salvius).
Mayr, E. (1942). Systematics and the origin of species, from the viewpoint of Zoologist. Cambridge: Harvard University Press.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Ortaöğretim 9, 10, ve 12. sınıflar öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Oxford University Press Print (2014). Oxford dictionary of English. [Available online at: http://WWW.oxforddictionaries.com/], Retrieved on February 04, 2014.
Özbaş, S. (2011). Biyoloji ders kitaplarının içerik, yöntem ve didaktik açıdan değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara . Özdemir, M.S. (2009). Eğitimde program .. değerlendirme ve Türkiye'de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Universitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2),l26--149.
Ride, W.D.L., Cogger, H.G., Dupuis, C., Kraus, O., Minelli, A., Thompson, F., Tubbs, C.P.K. (1999). International code of zoological nomenclature. London: The International Trust for Zoological Nomenclature.
Schalager, N., Duellman, V.E., Trumpey, J.E. (Ed.) (2003a). Grzimek's animal life encyclopedia, Vol. 6: Amphibians (2nd ed.). Thomson Gale.
Schalager, N., Duellman, V.E., Trumpey, İ.E. (Eds.) (2003b). Grzimek's animal life encyclopedia, Vol. 7: Reptiles (2nd ed.). Thomson Gale.
Snow, D., Perrins C.M. (1997a). The birds of the western Palearctic, Vol: Non--Passerines. London: Oxford University Press . Snow, D., Perrins C.M. (1997b). The birds ofthe western Palearctic, Vol: Passerines. London: Oxford University Press.
Tokay, M. (2003). Ortaöğretim 10. sınıf biyoloji müfredat programında yer alan bitkisel dokular konusunun öğrenciler tarafından kavranma dereceleri (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Turan, L. (2007). Biyolojik çeşitlilik ve Türkiye. Ankara: TÜBİTAK.
Turan, S. L. ve Arıkan, K. (2011). Hatay ve risk altındaki göçmen kuşlar. II. Türkiye Sulak Alanlar Konğresi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük (2014). Büyük Türkçe sözlük. [Çevrim--içi: http://www.tdk.gov.tr/index.php? optionzcom_ğts], Erişim tarihi: 24 Şubat 2014.
Usher, M. B. (1986). Wildlife conservation evaluation: Attributes, criteria and values. Netherlands: Springer.
Uzun, N. (2002). Orta Öğretim Biyoloji Programında Genetik Konularının Değerlendirilmesi ve Öğrencilerin Genetiğe llgisinin Saptanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Universitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Wilson, D. E., Mittermeier, R. A. (2009). Handbook ofthe mammals ofthe World. Lynx Editions.