Ars Acustica: "Edebiyatın Araçsal Dönüşümü"

Radyo oyunu resim sanatı hariç, geleneksel sanatların araçlarından yararlanır. Radyo oyununun temel aracı seslendirmedir. Radyo oyunu yazın metinlerini seslendirirken, müzik ve diğer doğal ve yapay seslerden yararlanır, söze ve seslendirmeye dayalı yeni bir metin oluşturur. Söze ve sese dayalı olan radyo oyunu iletim/aktarım araçlarının olanaklarıyla, araçlararası ve aynı zamanda bütüncül bir sanat türü niteliği taşır. Bu çalışmada ünlü Alman çocuk yazını yazarı Erich Kastner'in "Emil und die kleinen Dedektive" (Küçük Hafiyeler) adlı yapıtının radyo oyununa uyarlanmış olan "Küçük Kahramanlar" örneğinde anlatıya eklenen ses ve müzik gibi araçların anlatıyı araçsal ve anlamsal olarak hangi yönlerde farklılaştırdığı, dolaylı olarak türün özgünlükleri saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda şu bulgulara erişilmiştir. Radyo oyununda anlatı söze ve sese dayanır. Hikaye söz ile oluşurken ses ile zihinsel imgeler yaratılmaktadır. Radyo oyununda sesler sözlü anlatıyı destekler. Radyo oyununda söze eşlik eden ses anlatının zaman-mekan gibi görsel boyutunu biçimlendirir. Çalışmanın uygulama bölümünü oluşturan "Küçük Kahramanlar" adlı yapıt örneğinde özgün yapıtta epik-kurgusal anlatı teknikleri kullanılırken, radyo oyunu uyarlamasında söyleşime dayalı drama anlatı teknikleri ile ses efektlerine dayalı seslendirme sanatı teknikleri kullanılmıştır. Radyo oyunu metni anlatı metnine göre daha sade ve iletiye odaklıdır. Bu da her iki tür arasındaki araçsal ve türsel farklılığı oluşturan temel biçimler olarak belirmektedir.

Ars Acustica: "The Intermedial Transformation of Literature"

The radio play utilizes the instruments of traditional arts, except for the art of painting. The primary medium of the radio play is voicing. When the radio play voices literary texts, it makes use of music and other natural and artificial sounds and composes a new text that depends on voicing. Based on words and sounds and using the facilities of transmission, theradio play is an integrated art form. This study examines the famous German writer of children's literature Erich Kastner's "Emil und die kleinen Dedektive" (The Little Detectives), and attempts to point out the ways in which sound and music added on the narrative change it in terms of technique and meaning. This study has reached the following conclusions: In the radio play narrative depends on words and sounds. While the story is made up of words, sound creates mental images and sounds support the verbal narrative. Accompanying the words, sound shapes the visual dimension of the narrative, such as time and space. Whereas in the original work epic-fictional narrative techniques are used, in its adaptation to the radio play, dramatic techniques based on dialogue and voice effects are used. Radio play version is plainer than the narrative text and it is more focused on communication. This appears as the essential form that constitutes the difference between the two genres.

PDF

___

Adalı, î. (Çevirerek uygulayan) (1991). Küçük kahramanlar. TRT radyo oyunu, yazarları için bilgiler, Ankara. TRT Basım ve Yayın Müdürlüğü. 59-82.
Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. Ankara, Öteki Yayınevi.
Aytaç, G. (2002). Edebiyat ve medya kitaptan ekrana edebiyat. Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları.
Duruel, N. (2004). Çok sevilen az bilinen bir edebi tür: Radyo oyunu, Istanbul.YKY Kitaplık Dergisi(Sayı:70), 55-58.
Helbig, J. (Yayımlayan) (1998). Intermedialitat. Theorie und Praxis eines interdisziplinaren Forschungsgebiets. Berlin. Erich Schmidt Verlag.
Kastner, E. (2004). Küçük hafiyeler emil ve dedektifler. Türkçesi: Serap Sezgin. İstanbul. Can Yayınları,
Kleinpaul, J. (1930). Das Nachrichtenwesen der deutschen Fürsten im 16. und 17. Jahrhundert.Leipzig, Adolf Klein Verlag.
Nünning, A. (Yayımlayan) (1998). Metzler Lexikon: Literatür- und Kulturtheorie. Stuttgart,J.B.Metzler V.
Özakman, T. (1998, 2001). Oyun ye senaryo yazma tekniği. Ankara, Bilgi Yayınevi.
Sakallı, C. (2006). Karşılaştırmalı yazınbilim ve yazınlararasılık, sanatlararasılık üzerine.Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Sakallı, C. (1996). Die Darsiellung der Türken in den Newen Zeittungen in der zweiten Hâlfte des 16. Jahrhunderts. Adana, (Yayınlanmamış Doktora Tezi)
TRT Basım ve Yayın Müdürlüğü (1991) (Yayımlayan) Ankara. TRT radyo oyunu yazarları için bilgiler. Ankara.TRT Basım ve Yayın Müdürlüğü.
Vowinckel, A. (1998). Online-Offline. Ansatze eines interaktiven Hörspiels. Jörg Helbig (Yayımlayan). Intermedialitat. Theorie und Praxis eines interdisziplinaren Forschungsgebiets Berlin, Erich Schmidt V http://www.mediaculture-online.de/Das H rspiel.44.0.html. P3-107