Perihan EREN BANA, Duygu GÜRCAN COŞKUNER

ECZANE ÇALIŞANLARININ SALGIN SÜRECİ VE SOSYAL DAMGALANMA ALGISI

COVID-19 Küresel Salgını dünyada olduğu gibi ülkemizde de sağlık çalışanlarının zorlu mücadelesiyle kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır. Sağlık çalışanlarının özverili çabası ile ölümlerin azaltılması ve tedavi sürecinin aksamadan devam etmesi sağlanmış olsa da Salgın, sağlık çalışanları açısından önemli kayıpların yaşanmasına da neden olmuştur. Eczane çalışanları da salgın sürecinde sorumluluklarını yerine getirmek konusunda oldukça büyük çaba göstermiştir. Eczane çalışanlarının değişen koşullar ile yayınlanan yeni yönetmelikler doğrultusunda sorumluluk alanları sıklıkla değişmiştir. Bu süreçte eczane çalışanları açısından sürecin nasıl değerlendirildiği ve sosyal damgalanma konusundaki algıları, bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Eczacılar ve eczane teknisyen/teknikerlerinden oluşan katılımcılar, araştırmaya gönüllü katılım sağlamış ve araştırma sürecinde etik ilkelere uygun davranılmıştır. Araştırma kapsamında katılımcılardan elektronik form aracılığıyla alınan yanıtlardan 189’u değerlendirmeye alınmıştır. Elde edilen verinin analizinde IBM SPSS 25.0 ve AMOS 25.0 paket programları kullanılmış, frekans analizleri ile açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile gruplar arası karşılaştırmalar yapılmış, korelasyon analizi ile yapısal eşitlik modeli ile bulgulara ulaşılmıştır. Katılımcıların %37,8’i 26-35 yaş grubunda olup, %48,7’si kadınlardan oluşmaktadır. Evli (%67,4) ve lise mezunu (%51,6) katılımcılar ağırlıklı grubu oluşturmakta ve katılımcıların %40,4’ü İstanbul’da yaşamaktadır. Araştırma sonucunda katılımcıların %60 oranında sosyal damgalanma yaşadığı, mesleki saygınlık boyutunun Sosyal Damgalanma Ölçeği’nin diğer alt boyutlarıyla olumsuz yönde korelasyon oluşturduğu görülmüştür. Salgın sürecinde hastalıktan korunmak ve çevresindekileri korumak konusunda daha duyarlı bir tutum geliştirmenin sosyal damgalanma algısı üzerinde olumlu yönde, algılanan kurumsal desteğin ise daha düşük oranda olmakla birlikte olumsuz yönde etkili olduğu araştırma sonucunda elde edilen önemli bulgular arasında yer almaktadır. Eczane çalışanlarının kurumları ve meslek örgütleri tarafından eğitim programları ve ruhsal süreçler konusunda desteklenmesinin sosyal damgalanma algısını azaltacağı düşünülmektedir.

THE EPIDEMIC PROCESS OF THE PHARMACY EMPLOYEES AND PERCEPTION OF SOCIAL STIGMA

As in the world, the COVID-19 Global Epidemic is tried to be brought under control with the hard struggle of healthcare professionals in our country. Although it was ensured that the deaths were reduced and the treatment process continued without interruption with the devoted efforts of the healthcare professionals, the epidemic also caused significant losses for healthcare professionals. Pharmacy employees have also made great efforts to fulfill their responsibilities during the epidemic process. The responsibilities of pharmacy employees have changed frequently in line with the changing conditions and the new regulations published. In this process, how the process was evaluated in terms of pharmacy workers and their perceptions of social stigma formed the purpose of this study. The participants, consisting of pharmacists and pharmacy technicians, participated in the research voluntarily and ethical principles were followed during the research process. Within the scope of the research, 189 of the responses received from the participants via electronic form were evaluated. In the analysis of the data obtained, IBM SPSS 25.0 and AMOS 25.0 package programs were used, comparisons were made between the groups with frequency analysis, explanatory and confirmatory factor analysis, and the findings were reached with correlation analysis and structural equation model. 37.8% of the participants are in the 26-35 age group and 48.7% are women. Participants who are married (67.4%) and high school graduates (51.6%) form the predominant group and 40.4% of the participants live in Istanbul. As a result of the research, it was seen that 60% of the participants experienced social stigma, and the professional dignity dimension was negatively correlated with the other sub-dimensions of the Social Stigma. It is among the important findings obtained as a result of the research that developing a more sensitive attitude to protect from the disease and protect the people around it has a positive effect on the perception of social stigma, and the perceived institutional support has a negative effect, although at a lower rate. It is thought that the support of pharmacy workers by institutions and professional organizations about training programs and mental processes will reduce the perception of social stigma.

PDF

___

22 Mayıs 2014 Tarihli ve 29007 Sayılı Resmî Gazete.
Aksoy, Ş., & Mamatoğlu, N. (2020). COVID-19 Salgını döneminde örgütlerde güvenlik ikliminin iş güvenliği uzmanları perspektifinden değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 26-37.
Arslan, R. & Filiz, M. (2020). Sağlık eğitimi alan öğrencilerin COVID-19 salgınına yönelik algılarının değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 21 (2) , 1-18.
Baysal, G. Ö. D. (2013). Damgalanma ve ruh sağlığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(2), 239-251.
Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet.
Çalıkuşu, M. , Güneş, G. & Özçelikay, G. (2021). COVIID-19 pandemı̇sı̇nı̇n toplum eczacğı hı̇zmetlerı̇ne etkı̇lerı̇. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University , 45 (2) , 194-21.
Çam, O., & Çuhadar, D. (2011). Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(3), 136-140. Çankaya M., COVID-19 Pandemı̇sı̇ ve sağlık çalışanlarının ı̇yı̇lı̇k halı̇ değı̇şı̇mı̇, International Congress On Social Sciences 7., 23-25 September 2020 Budapest, Hungary, Proceeding Book, 446-460.
Çırakoğlu, O. C. (2011). Domuz gribi (H1N1) salgınıyla ilişkili algıların, kaygı ve kaçınma düzeyi değişkenleri bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67). Ekiz, T , Ilıman, E & Dönmez, E . (2020).
Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile COVID-19 Salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi , 6 (1) , 139-154.
Eren-Bana, P . (2020). COVID-19 Salgını sürecinde sağlık çalışanlarının yaşadığı olumsuz durumların ve sosyal damgalanma algısının değerlendirilmesi . Research Journal of Business and Management 7 (4) , 288-298 .
Gencer, N. (2020). Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (COVID-19) korkusu: Çorum örneği . Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi , (4) , 1153-1173.
Küçükalı̇, A. & Çınar, O. (2020). Akademisyenlerin Kovid-19 Algısı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (4), 1633-1654.
Maunder, R., Hunter, J., Vincent, L., Bennett, J., Peladeau, N., Leszcz, M., & Mazzulli, T. (2003). The immediate psychological and occupational impact of the 2003 SARS outbreak in a teaching hospital. Cmaj, 168(10), 1245-1251.
Ramaci, T., Barattucci, M., Ledda, C., & Rapisarda, V. (2020). Social stigma during COVID-19 and its impact on HCWs outcomes. Sustainability, 12(9), 3834. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Kronik Hastalıklarda Reçetesiz İlaç Temini konulu yazısı 19.04.2020
Salcan S. & Sarıkaya B. (2020) COVID-19 Pandemisinde eczanede çalışan personelin kaygı, uykusuzluk ve depresyon prevalansı, Turk Journal Public Health 2020;18(Special İssue):58-65.
Samancı, S. & Tarcan, G. (2021). The use of personal protective equipment in healthcare services and difficulties experienced by pharmacy employees during the COVID-19 pandemic. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24 (4) , 867-884 .
Uluslararası Eczacılık Federasyonu (FIP) COVID-19: Eczacılar ve Eczane İşgücü İçin Kılavuz. 26.Mart. 2020 (Güncelleme tarihi).
Verma, S., Mythily, S., Chan, Y. H., Deslypere, J. P., Teo, E. K., & Chong, S. A. (2004). Post-SARS psychological morbidity and stigma among general practitioners and traditional Chinese medicine practitioners in Singapore. Ann Acad Med Singapore, 33(6), 743-8.
Williams, J., & Gonzalez-Medina, D. (2011). Infectious diseases and social stigma. Applied Innovations and Technologies, 4(1), 58-70.