SELÇUKLU VE BEYLİKLER DÖNEMİNDE KAKMA ÇİNİLER VE GÜNÜMÜZ SANATINDAN BİR KAÇ ÖRNEK

Türk Mimarisinde sırlı tuğla ve çini, zaman zaman artan ve azalan kullanımıyla daima var olmuştur. Anadolu’ya gelmeden önce de çini, tuğla alçı ve taş malzemeyle tanışık olan Türkler Anadolu’yla birlikte bu malzemeleri farklı yorumlama güç ve ilhamını yakaladılar. Kakma tekniğinin küçük boyuttaki malzemelerde kullanım alışkanlığından sıçrayarak, birdenbire mimaride kullanılmaya başlanması, bu güç ve heyecanın somutlaştığı örneklerdendir. Ardından gelen Beylikler de, Selçuklunun heyecan ve yaratma geleneğini farklı malzemelerle devam ettirmişlerdir. Selçuklu ve Beylikler dönemi mimarisinde çinilerin taş, alçı ve tuğla olmak üzere üç malzeme üzerine kakılarak kompozisyon oluşturdukları görülür. Bu çinilerin özellikleri ise tek renkli, sır altı ve çini mozaik tekniğinde oluşlarıdır. Günümüz seramik sanatında, unutulmuş olan bu tekniği hatırlayıp kullanma adına alternatiflerin araştırılması, olumlu sonuçlar ortaya çıkarabilir.

Anahtar Kelimeler:

Çini, Kakma Tekniği, Selçuklu Çinileri, Beylikler Çinileri

PDF

___

Arık, Oluş (2007). “Çininin Tarihçesine Kısa Bakış”. (Editörler: Rüşhan Arık- Oluş Arık), Anadolu Toprağının Hazinesi Çini Selçuklu ve Beylikler Çağı, İstanbul.
Aslanapa, Oktay (1993). Türk Sanatı, İstanbul.
Bakırer, Ömür (1981). Selçuklu Öncesi ve Selçuklu Dönemi Anadolu Mimarisinde Tuğla Kullanımı, Ankara.
Demiriz, Yıldız (1973). “Mimari Süslemede Renk Unsuru Olarak Kullanılan Keramik, Çanaklar”, Sanat Tarihi Yıllığı, V, İstanbul.
Erdemir, Yaşar (2008). Karatay Medresesi, Çini Eserler Müzesi, Konya.
Karamağaralı, Beyhan - YAZAR, Turgay (2007). “ Ani Kazısı Buluntuları”, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, (Editörler: Gönül Öney- Zehra Çobanlı), İstanbul .
Öney, Gönül (1976). Türk Çini Sanatı, İstanbul.
Öney, Gönül (1989). Beylikler Devri Sanatı XIV. –XV. yüzyıl (1300- 1453), Ankara.
Uluçam, Abdüsselam (1994). “Bayburt Kalesinin Tarihi ve Mimari Özellikleri”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu, Ankara.
Yetkin, Şerare (1986). Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul.