Körfez Savaşı ve Irak'ın İşgali Arasındaki Dönemde Irak'ta Faaliyet Gösteren BM Misyonları

Bu çalışmada, Körfez Savaşı ile Irak'ın işgali arasında geçen dönemde Irak'ta görev yapan Birleşmiş Milletler (BM) misyonlarının en önemlileri arasında yer alan Birleşmiş Milletler Irak-Kuveyt Gözetleme Misyonu (UNIKOM) ve Birleşmiş Milletler Özel Komisyonu / Birleşmiş Milletler İzleme, Gerçekleme ve Denetleme Komisyonu (UNSCOM) / (UNMOVIC) ele alınmaktadır. Hem Irak'la Kuveyt arasındaki silahtan arındırılmış bölgenin denetiminden sorumlu olan UNICOM hem de Irak'ın kitle imha silahlarından arındırılmasından sorumlu olan UNSCOM / UNMOVIC, iki savaş arası dönemde BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarıyla kurulmuşlardır. UNIKOM'un başarılı bir BM misyonu olarak görevini tamamladığını söylemek mümkün gözükmektedir. Aynı şeyi özellikle UNSCOM açısından söylemek ise pek mümkün değildir. Nitekim uluslararası kamuoyu nezdinde de saygınlığını yitiren UNSCOM feshedilmiş, yerine UNMOVIC kurulmuştur. UNMOVIC ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) Irak'a ilişkin gelişmelerde sergiledikleri tutumlarla daha fazla saygınlık kazandıkları görülmektedir. Bu çerçevede İran ve Libya gibi devletlerin kendilerini IAEA'nın denetimine açmayı kabul etmelerinde bu saygınlığın rolünün bulunduğundan söz edilebilir. Bu durum uluslararası kurumların itibarlarıyla, dünya barışına sağlayabilecekleri katkı arasında doğru bir orantı bulunduğunu göstermesi bakımından da anlamlıdır ve gelecekte konu üzerinde yapılacak çalışmalarda dikkate alınması gereken önemli bir hususu oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

BM, Irak, UNIKOM, UNSCOM, UNMOVIC.

UN Missions Operating in Iraq Between the Gulf War and the Occupation of Iraq

Bu çalışmada, Körfez Savaşı ile Irak'ın işgali arasında geçen dönemde Irak'ta görev yapan Birleşmiş Milletler (BM) misyonlarının en önemlileri arasında yer alan Birleşmiş Milletler Irak-Kuveyt Gözetleme Misyonu (UNIKOM) ve Birleşmiş Milletler Özel Komisyonu / Birleşmiş Milletler İzleme, Gerçekleme ve Denetleme Komisyonu (UNSCOM) / (UNMOVIC) ele alınmaktadır. Hem Irak'la Kuveyt arasındaki silahtan arındırılmış bölgenin denetiminden sorumlu olan UNICOM hem de Irak'ın kitle imha silahlarından arındırılmasından sorumlu olan UNSCOM / UNMOVIC, iki savaş arası dönemde BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarıyla kurulmuşlardır. UNIKOM'un başarılı bir BM misyonu olarak görevini tamamladığını söylemek mümkün gözükmektedir. Aynı şeyi özellikle UNSCOM açısından söylemek ise pek mümkün değildir. Nitekim uluslararası kamuoyu nezdinde de saygınlığını yitiren UNSCOM feshedilmiş, yerine UNMOVIC kurulmuştur. UNMOVIC ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) Irak'a ilişkin gelişmelerde sergiledikleri tutumlarla daha fazla saygınlık kazandıkları görülmektedir. Bu çerçevede İran ve Libya gibi devletlerin kendilerini IAEA'nın denetimine açmayı kabul etmelerinde bu saygınlığın rolünün bulunduğundan söz edilebilir. Bu durum uluslararası kurumların itibarlarıyla, dünya barışına sağlayabilecekleri katkı arasında doğru bir orantı bulunduğunu göstermesi bakımından da anlamlıdır ve gelecekte konu üzerinde yapılacak çalışmalarda dikkate alınması gereken önemli bir hususu oluşturmaktadır.