Turizmde Zihinsel Engelli Bireylerin Yaşadıkları Zorlukların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Bu araştırmada turizmde zihinsel engelli bireylerin yaşadıkları zorluklar belirlenmeye çalışılmıştır. İstanbul’da eğitim veren özel eğitim uygulama okulları ve rehabilitasyon merkezlerindeki 404 zihinsel engelli birey velilerinden anket tekniği kapsamında veri toplanmıştır. Veriler SPSS 21 istatistik programında analiz edilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve elde edilen veriler frekans, yüzde dağılımı ve Ki Kare analizi ile test edilmiştir. Anket, zihinsel engelli bireyler duygularını yeterince ifade edemeyeceğinden zihinsel engelli bireylerin duygularını gözlemleyen ve her zaman yanlarında bulunan annelerine uygulanmıştır. Çalışmada zihinsel engelli bireylerin demografik özellikleri ile turizmde yaşadıkları zorluklar arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığı analiz edilmiştir. Bu araştırmanın sonucunda zihinsel engelli bireylerin turizmde yaşadıkları zorlukların engel derecelerine göre değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca zihinsel engelli bireylerin aylık gelir durumlarının turizme katılmalarını etkileyerek zorluklar yaşamasına neden olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Erişilebilirlik, Engellilik, Zihinsel Engelli, Engelli Turizmi, Erişilebilirlik

PDF

___

Abeyratne, R.I.R. (1995). Proposals and Guidelines fort the Carriage of Elderly and Disabled Persons by Air. Journal of Travel Research, 34 (winter), 52-59.
Akçalar, S. Ö. (2007). Ortopedik Engellilerin Sosyalleşmesine Sporun Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
Australian Building Codes Board (2009). Final Regulation Impact Statement for Decision. Proposal to Formulate Disability (Access to Premises – Buildings) Standards and Amend the Access Provisions of the Building Code of Australia (RIS2008-02 – as amended).
Baş, M. (2016). Engelli Turizmi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Berber, R. (2011). Sporun İşitme Engellilerin Sosyalleşmesi Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Kütahya.
Blichfeldt, B. S. ve Nicolaisen, J. (2011). Disabled Travel: Not Easy, But Doable. Current Issues in Tourism, 14(1), 79–102.
Bizjak, B., Kneževic´, M., ve Cvetrežnik, S. (2010). Attitude change towards guests with disabilities: Reflections From Tourism Students, Annals of Tourism Research, 38(3), 842-857.
Burnett, J. J. ve Baker, H. B. (2001). Assessing the Travel-Related Behaviors of the Mobility-Disabled Consumer, Journal of Travel Research, 41(1), 4-11.
Colorado, A. H., Luengo, C. A., ve Pastor, I. M. (2013). Guide to Best Practices and Recommendations for Accessible Greenways. Spain. Environmental Activities and Greenways Department. Spanish Railways Foundation / Fundación de los Ferrocarriles Españoles (FFE).
Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık, 8. Baskı
Çizel, B., Sönmez, N. ve Akıncı, Z. (2012). Antalya’da Engelli Turizminin Gelişimi İçin Arz ve Talep Üzerine Bir Araştırma. Akdeniz Üniversitesi Proje Geliştirme, Uygulama ve Araştırma Merkezi (APGEM), Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, Antalya.
Darcy, S. ve Dickson, T. J. (2009). A Whole-of-Life Approach to Tourism: The Case for Accessible Tourism Experiences. Journal of Hospitality and Tourism Management 16(1), 32– 44.
Demirbilek, M. (2013). Zihinsel Engelli Bireylerin ve Ailelerinin Gereksinimleri (The Needs of Mentally Disabled Individuals and Their Families), Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care (TJFMPC), 7(3), 58-64.
Demirdağ, M. (2010). Sporun Öğretilebilir Zihinsel Engelli Çocukların Sosyalleşmeleri Üzerine Etkisinin Araştırılması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Kütahya.
Drews, W. (2008). A Web 2.0 Tourism Information System for Accessible Tourism. Information and Communication Technologies in Tourism, 164-174.
Eryılmaz, B. (2010). Turizmde Engelli Pazarının Değerlendirilmesi ve Bodrum Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Sakarya.
ESCAP (United Nations Economic and Social Commission of Asia and the Pacific) (2000). Asia-Pacific Conference on Tourism For People With Disability. Barrier-Free Tourism For People With Disability in the ESCAP Region, 24-28 September 2000, Grand Bali Beach Hotel Bali – Indonesia.
European Commission (2013). Accessible Tourism in Europe: Conference on the occasion of the European Day of Persons with Disabilities and European Tourism Day. Brussels, 3–4 December, Report.
European Commission (2015). Mapping and Performance Check of the Supply of Accessible Tourism Services (220/PP/ENT/PPA/12/6491). Case Study 6 Paris Île-de-France. European Commission Enterprise and Industry Directorate General (DGENTR).
EYHGM (Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü) (2011). 2011 Nüfus ve Konut Araştırması, Engellilik Araştırma Sonuçları. [https://eyh.aile.gov.tr/nufus-ve-konut-arastirmasi-2011].
Grossman, H. J. (1983). Classification in mental retardation. Washington, DC: American Association on Mental Deficiency.
Kırlıoğlu, H. İ. K. (2015). Zihinsel Engellilere Yönelik Durumun ve Hizmetlerin Uzman Görüşleri Perspektifinde Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Konya.
McKercher, B., Packer, T., Yau, M. K. ve Lam, P. (2003). Travel agents as facilitators or inhibitors of travel: Perceptions of people with disabilities. Tourism Management, 24, 465-474.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2011). Aile ve Tüketici Hizmetleri – Engelli Bireyler. ANKARA.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2015). Çocuk Gelişimi – Zihinsel Engelliler, 1-99.
Miles, M. ve Hossain, F. (1999). Rights and disabilities in educational provision in Pakistan and Bangladesh: roots, rhetoric, reality. Felicity Armstrong and Len Barton (Ed.), Disability, Human Rights and Education. Cross – Cultural Perspective. McGraw-Hill Education (UK), 1-242.
Mopecha, N. B. (2016). Barriers to People with Disabilities in the Tourism and Hospitality Industry: A Case Study of Buea in the South West Region of Cameroon. Master of Science in Tourism Management. North Cyprus: Eastern Mediterranean University Social Sciences Institute.
Popiel, M. (2016). Tourism Market, Disability and Inequality: Problems and Solutions. Acta Academica Karviniensia (AAK), 16(3), 25-36.
Ramboll, (2010). Calypso Study on Social Tourism Belgium. Calypso Country Report Belgium, Country study. Ref. Ares(2014) 3231316 - 01/10/2014, 1-18.
Resmi Gazete (2005). 21/06/2005 tarihinde 25852 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ‘‘Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik’’ [http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20058948.pdf] (Erişim Tarihi: 19.12.2017).
Schalock, R. L., Luckasson, R. A., Shogren, K. A., Borthwick, S. D., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Coulter, D.L., Craig, E.M., Gomez, S.C., Lachapelle, Y., Reeve, A., Snell, M.E., Spreat, S., Tasse, M.J., Thompson, J.R.,Verdugo, M.A.,Wehmeyer, M.L. ve Yeager, M.H. (2007). The Renaming of Mental Retardation: Understanding the Change to the Term Intellectual Disability. American Association on Intellectual and Developmental Disabilities, 45(2), 116–124.
Serçek, G. Ö. ve Serçek, S. (2014). Engellilerin Tatil Alışkanlıkları ve Seyahat Engelleri, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi 15. Ulusal Turizm Kongresi – Engelsiz Turizm, 13-16 Kasım 2014, 78-91.
Shaw, G. ve Veitch, C. (2011). Demographic Drivers of Change in Tourism and the Challenge of Inslusive Products, (Ed. Dimitrios Buhalis ve Simon Darcy), Accessible Tourism : Concepts and Issues, Bristol, UK: Channel View Publications, 160-173.
Söğüt, M. (2006). Sporun Bedensel Engellilerin Sosyalleşmeleri Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Spor ve Anabilim Dalı, Mersin.
Srivastava, P. ve Kumar, P. (2015). Disability, Its Issues and Challenges: Psychosocial and Legal Aspects in Indian Scenario. Delhi Psychiatry Journal, 18(1), 195-205.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haber Bülteni (2010). Özürlülerin Sorunları ve Beklentileri Araştırması 2010. Ankara, TÜİK.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Haber Bülteni (2011). Nüfus ve Konut Araştırması Araştırması 2011. Ankara, TÜİK.
World Health Organization (2016). Disability and health Fact sheet Reviewed November 2016 [http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs352/en/] (Erişim tarihi: 03.02.2017).
Yetim, A. (2014). Engelliler Sporuna Sosyolojik Yaklaşım. Ed. Şahin, M., Taşkın, H., Aktaş, S., Esentaş, M. ve Şahin,F. II. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi (Özet Kitabı), Batman Üniversitesi: Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, 2-4 Mayıs 2014.
Yılma, G. (2014). Zihinsel Engelli Çocuklarda Müzik Terapi Yöntemlerinde Kullanılan Müzik Aletleri Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 890-900.
Yörük, Ü. K. (2003). Turizm Yapılarının Tasarımında Özürlü Etmeninin İrdelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
Yürik, E. Ö. ve Avcı, N. (2008). Engelliler ve Turizm: Avrupa Birliği ve Türkiye Uygulamaları Üzerine Kavramsal Bir Karşılaştırma, Avrasya Etüdleri, 34(2), 109-125.
Zander, E. (2004). An introduction to autism. Original title: Introduktion om autism. AUTISMFORUM, Handikapp & Habilitering, Box 17519, 118 91 Stockholm 08-690 60 52, www.autismforum.se, autismforum@sll.se Zander, E. An introduction to autism ¼ 1/9 2004.
İnternet Kaynakçası Disability Rights Education and Defense Fund, (DREDF), (2017), www.dredf.org (Erişim Tarihi: 26.10.2017).
Somet Zihinsel Gelişim Derneği, (2018), Türkiye’de Zihinsel Engelliliğin Dağılımı, http://www.sometzihinsel.org (Erişim Tarihi:12.11.2018). SOMET Zihinsel Gelişim Derneği, ESOGÜ Tıp Fakültesi.