Ekonomik Özgürlüğün Borsa Performansı Üzerindeki Etkisinde Demokrasi İndeksinin Aracı Rolü

Literatürde ekonomik özgürlükler ve demokrasinin sermaye piyasası üzerindeki etkisi tartışılan konulardan biri olmasına rağmen, sonuçlar halen daha belirsizliğini korumaktadır. Özellikle son yıllarda belirli kurumların özgürlükler ile ilgili yapmış olduğu indeksler sayesinde özgürlükler ölçülebilir hale gelmiştir. Bu sayede ülkelerin özgürlüklerinde meydana gelen gelişmelerin finansal performansları üzerindeki etkilerinin neler olduğuna ilişkin tahminler yapılabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı çalışmanın amacı, 33 gelişmekte olan ülkenin 2019 yılı verilerinden yararlanarak ekonomik özgürlüğün borsa performansı üzerindeki etkisinde demokrasi indeksinin aracı rolünü Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile tahmin etmektir. Bu amaç doğrultusunda ekonomik özgürlük verileri Heritage Vakfı (Heritage Foundation) tarafından hazırlanan Index of Economic Freedom IEF (Ekonomik Özgürlükler İndeksi)’den, demokrasi indeksi ile ilgili veriler The Economist Intelligence Unit (The EIU) kurumu tarafından yayınlanan 2019 raporundan elde edilmiştir. Borsa endeksi verileri ise www.investing.com adresinden temin edilmiştir. Araştırma kapsamındaki değişkenlerin analizinde SPSS ve SmartPLS3 paket programlarından yararlanılmıştır. Analiz sonuçları, ekonomik özgürlük indeksi ile borsa performansı arasında anlamlı bir ilişki olmadığı gibi ekonomik özgürlüğün borsa performansı üzerindeki etkisinde demokrasi indeksinin aracı rolünün olmadığını ortaya koymuştur. Ancak ekonomik özgürlük ile demokrasi indeksi arasında ise anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur.

(ISRC006) The role of the democracy index in the effect of freedom on the stock exchange performanci

Although the impact of economic freedoms and democracy on the capital market is one of the discussed topics in the literature, the results are still uncertain. Especially in recent years, freedoms have become measurable thanks to the indexes made by certain institutions regarding freedoms. In this way, predictions can be made about the effects of the developments in the freedom of countries on their financial performance. For this reasons, the purpose of the study is to estimate the mediating role of the democracy index with the Structural Equation Model (SEM) in the impact of economic freedom on the stock market performance by using the 2019 data of 33 developing countries. For this purpose, the economic freedom data was obtained from the Index of Economic Freedom IEF prepared by the Heritage Foundation, and the data related to the democracy index was obtained from the 2018 report published by The Economist Intelligence Unit (The EIU). Stock index data were obtained from www.investing.com. SPSS and SmartPLS3 package programs were used in the analysis of variables within the scope of the research. The results of the analysis revealed that there is no significant relationship between the economic freedom index and stock market performance, and the democracy index does not play a role in the effect of economic freedom on stock market performance. However, it revealed a significant relationship between the economic freedom index and the democracy index.

Keywords:

Stock market performance, , Economic Freedom Democracy Index,

PDF

___

Akıncı, M., Yüce, G., & Yılmaz, Ö. (2014). Ekonomik özgürlüklerin iktisadi büyüme üzerindeki etkileri: Bir panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 81-96.

Akkaya, M. (2018). Ekonomik özgürlük, demokrasi kalitesi, insani gelişmişlik ve yolsuzluk algısı ile finansal piyasalar arasındaki ilişkinin analizi. ArelEysad, 3(1), 15-24.

Altıner, A., & Sungur, O. (2019). Ekonomik büyüme sürecinde ekonomik özgürlüklerin rolü: Yükselen piyasa ekonomilerinden ampirik kanıtlar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 181-202.

Arlı, O.E., Poyraz, E., & Özkoç, H.H. (2019). Demokrasinin sermaye piyasaları üzerinde etkisi: OECD ülkeleri üzerine bir inceleme. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 572-593.

Başol, O. (2018). OECD ülkelerinde yaşam tatmini üzerine bir değerlendirme. “İŞ, GÜÇ” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(3), 67-86.

Bayramoğlu, T., & Çelebi Boz, F. (2017). Ekonomik özgürlüklerin iktisadi büyümeye etkisi: İslam işbirliği teşkilatı ülkeleri üzerine panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi, 24(3), 913-927.

Berggren, N. (2003). The benefits of economic freedom. A survey. The independent review, 8 (2), 193- 211.

Beşkaya, A., & Manan, Ö. (2009). Ekonomik özgürlükler ve demokrasi ile ekonomik performans arasındaki ilişkinin zaman serileri ile analizi: Türkiye örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 47-76.

Bilecen, H., & Kibis, E.Y. (2012). Economic growth and democracy in Turkey. Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(20), 137-155.

Burnie, D.A. (2019). Democracy, dictatorship, and economic freedom signals in stock market. Int J Fin Econ., 1-16.

Chen, C.R., & Huang, Y.S. (2009). Economic freedom, equity performance and market volatility. International Journal of Accounting and Information Management, 17(2), 189-197.

Chin, W.W., & Newstwd, P.R. (1999). Structural equation modeling analysis with small samples using partial least squares. In: Hoyle R (Ed.), Dtatistical strategies for small sample research (pp:.307-341). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Dawid,P., Katarzyna, S, & Michal, P. (2013). Economic freedom, democracy and economic growth: a causal investigation in transition countries. Post-Communist Economies, 25(3), 267-288.

Democracy index. (2019). A report from the Economist Intelligence Unit, [online]. https://www.eiu.com/n/campaigns/democracy-index-2019. pdf. Erişim Tarihi: 27.02.2020.

Doğan, D. (2019). SmartPLS ile veri analizi. Ankara: Zet Yayınları

Dülgeroğlu, İ. (2017). Son tüketicilerin değer bilinci ve fiyat-kalite ilişkilerinin internet üzerinden satın alma davranışı üzerindeki etkisi: Kırklareli ilinde bir araştırma. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 53-63.

Eldomiaty, T., Al Qassemi, T. B.F., Mabrouk, A.F., & Abdelghany, L.S. (2015). Institutional quality, economic freedom and stock market volatility in the MENA region. Macroeconomics and Finance in Emerging Market Economies, 9(3), 262-283.

Erkuş, S. (2016). Demokrasi, ekonomik özgürlük ve ekonomik büyüme ilişkisi, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.

Gorlach, V.I., & Le Roux, P. (2015). The ımpact of economic freedom on economic growth in the SADC: An individual component analysis. J.Stud.Econ.Econometrics, 39(2), 41-63.

Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Ankara: Seçkin.

Hair, J.F., Hult, G.T.M., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2014). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM), Second edition, Sage Publication, Los Angeles.

Hair, J.F., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-sem: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-151.

Hair, J.F., Black, WC., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis, 7 th edition. Pearson Prentice Hall, New Jersey.

Han, K.C, & Suk, D.Y. (1998). The effect of ownership structure on firm performance: Additional evidence. Review of Financial Economics, 7(2),143-155.

Hanke, S.H., & Walters, S.J.K. (1997). Economic freedom, prosperity, and equality: a survey. Cato journal, 17 (2), 117- 146.

Henseler, J., Ringle, C.M., & Sinkovics, R.R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. Sinkovics, R. and Ghauri, P. (Ed.) New

Challenges to International Marketing (Advances in International Marketing), (20), Emerald, Bingley, 277-319.

Heritage Foundation. (2020). 2019 Index of economic freedom. https:// www.heritage. org/index/ explore? view=by-regioncountryyear&u= 636967067347971774, (Erişim Tarihi: 27.02.2020)

Hulland, J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies. Strategic Management Journal, 20(2), 195-204.

Karamustafa, O., & Karakaya, A. (2004). Enflasyonun borsa performansı üzerindeki etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 23-35.

Kılcı, E.N. (2019). Analysis of the relationship between economic freedom index and stock market indices; Evidence from Turkey. Maliye ve Finans Yazıları, 111, 117-134.

Lehkonen, H., & Heimonen, K. (2015). Democracy, political risks and stock market performance. Journal of International Money and Finance, 59, 77-99.

Lins, K.V. (2003). Equity ownership and firm value in emerging markets. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(1), 159-184.

Münyas, T. (2020). The Relationship between Democracy and Economic Growth in Developed and Developing Countries: Panel Data Analysis. SSRG International Journal of Economics and Management Studies (SSRG-IJEMS), 7(2), 43-52.

Nosier, S., & El-Karamani, A. (2018). The indirect effect of democracy on economic growth in the MENA region (1990-2015). Economies, 6(61), 1-24.

Öztürk Çetenak, Ö., & Işık, M. (2016). Ekonomik özgürlükler ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine bir uygulama. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6 (1), 1-16.

Paramati, S. R., Roca, E., & Gupta, R. (2016). Economic freedom and stock market interdependence: Evidence from the Australasian region. Proceedings of Academics World 17th International Conference, 15th January, Tokyo, Japan.

Piatek, D., Szarzec, K., & Pilc, M. (2013). Economic freedom, democracy and economic growth: a causal investigation in transition countries. JournalPost-Communist Economies, 25(3), 267-288.

Polat, A., Satti, S., & Rehman, I. (2013). On the causal Chan of economic freedom and stock market development in Malaysia: Structural equation modeling approach. Actual Problems Of Economics, 8(146), 351-362.

Qiu, J. (2016). Analysis of the relationship between economic freedom and the stability of stock prices. All Graduate Plan B and other Reports, 784. https:// digitalcommons.usu.edu/gradreports/784, (Erişim Tarihi: 26.08.2020).

Rachdia, H., & Said, H. (2015). Democracy and economic growth: Evidence in MENA countries. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191, 616-621.

Rasiah, D., Ying, T.L., & Solarin, Ş.A. (2016). Economic freedom index and stock returns in Malaysia. Theoretical and Applied Economics, XXIII, 1(606), 213-236.

Saha, S., Gounder, R., &Su, J.J. (2009). The interaction effect of economic freedom and democracy on corruption: A panel cross-country analysis. Economics Letters, 105(2), 173-176.

Sarstedt, M., Ringle, C.M., & Hair, J.F. (2017). Partial least squares structural equation modeling, https://link.springer.com/referenceworkentry/ 10.1007%2F978-3-319-05542-8_15-1, (Erişim Tarihi: 28.07.2020).

Şahin, İ. (2016). Türkiye’de 1980-2015 yılları arası demokrasi, ekonomik özgürlük ve yolsuzlukların ekonomik büyümeye etkileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(2), 317-334.

Smimou, K., & Karabegovic, A. (2010). On the relationship between economic freedom and equity returns in the emerging markets: Evidence from the Middle East and North Africa (MENA) stock market. Emerging Markets Review, 11, 119-151.

Thomsen, S., & Pedersen, T. (2000). Ownership structure and economic performance in the largest European companies. Strategic Management Journal, 21(6), 689-705.

Torun, T., & İlgün, M.F. (2018). Finansal gelişme üzerinde politik faktörlerin etkisi: Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere yönelik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 181-204.

Tunçsiper, B., & Biçen, Ö.F. (2014). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin panel regresyon yöntemiyle incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 25-45.

Tüter Şahinoğlu, K., & Giray Yakut, S. (2019). Yapısal eşitlik modeli ile özgürlüklerin ekonomik performansa etkisi üzerine bir inceleme. Journal of Econometrics and Statistics, 30, 1-20.

Viana, C.J.P., Ruiz, J.L.R., Ramirez, C.A., & Camargo, J.L.R. (2020). The joint effect of democracy and economic freedom on corruption. Journal of Public Administration/Rio de Janeiro, 54(2), 286-300.

Welch, E. (2003). The relationship between ownership structure and performance in listed Australian companies. Australian Journal of Management, 28(3), 287-305.

Williams, K. (2017). Does democracy dampen the effect of finance on economic growth? Empirical Economics, 52(2), 635-658.

Wu, W., & Davis, O.A. (1999). The two freedoms, economic growth and development: an empirical study. Public choice, 100 (1– 2), 39- 64.

Zaman, K., Khan, M.M., & Ahmad, M. (2011). Relationship between economic freedom and pro-poor growth: Evidence from Pakistan (1995-2010). Romanian Journal of Fiscal Policy (RJFP), 2(1), 24-35.

Zouhaier, H., & Karim, K.M. (2012). Democracy, investment and economic growth. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(3), 233-240.

https://www.investing.com/indices/turkey-indices, (Erişim Tarihi: 27.02.2020).