UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi; Güney Marmara Örneği

Bu araştırmanın amacı, UMKE çalışanlarının afet durumundaki etik yaklaşımlarının incelenmesidir. Araştırma tanımlayıcı nitelikte olup, Ağustos 2016-Ağustos 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Güney Marmara Bölgesinde çalışan 264 UMKE personeli, örneklemini çalışmayı kabul eden 201 UMKE çalışanı oluşturmuştur. Veriler yüz yüze görüşme yöntemiyle, anket formu ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, frekans, yüzde, ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırmada UMKE çalışanlarının %44’ü etik ikilem ile sürekli karşılaştıklarını, %64’ü etik ikilemden dolayı verimliliklerinin etkilendiğini belirtmiştir. UMKE çalışanlarını afet sırasında etik ikilemde bırakan uygulamalar; afetzedeyi transport durumu (%33,8), afetzede yakınları (%26,9), KPR (kardiyopulmoner resüsitasyon) uygulamasına karar verme (%22,9), hastane koordinasyon eksikliğidir (%16,4). KPR’a karar verirken en fazla aileye açıklamada zorlanmaktadırlar. UMKE çalışanlarının %30,3’ü her zaman, %62’si bazen karşılaştıkları etik problemlerin çözümü için yardıma ihtiyaç duymakta, %62,3’ü meslektaşlarından bu konuda yardım almaktadır. UMKE çalışanlarının afet hizmeti sunumunda; %20,4’ünün zarar vermeme, %23,9’unun yararlı olma, %17,9’unun adalet, %19,9’unun özerklik, %17,9’unun mahremiyet yükümlülüğünü dikkate almadıkları saptanmıştır. Katılımcıların %66,2’sinin daha fazla etik eğitim alma gereksinimi duydukları belirtilmiştir. UMKE çalışanlarına afet durumlarında etik yaklaşım ve etik ikilemlerin çözümü ile daha fazla hizmet içi eğitimler verilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Etik, UMKE çalışanı

The research on the ethical attitudes of UMKE staff during disaster: Example of South Marmara

The aim of this study is to investigate the ethical attitudes of UMKE (Turkish National Medical Rescue Team) personnel, during natural disasters. This research is based on the descriptive survey model. A staff survey with 201 participants located in the South Marmara Region, between August 2016 and 2017. The data were obtained by using face-to-face interview techniques with the survey.According to the findings of the study, the ethical training or course taking of UMKE personnel; a meaningful relationship was found between the institutions, occupations, education status, age and service periods. UMKE personnel sometimes need help to solve the ethical problems. As the service period increases, the level of need for help in solving ethical problems decreases at the same rate. It was found that most of the participants affected the efficiency of the ethical contradictions during the disaster and they needed more ethical training. In addition, it was determined that the employees did not take into account the ethical obligations included in the disaster service provision.In the study, it has been found that UMKE personnel often remain in an ethical dilemma in disaster situations. Participants were found to remain in ethical dilemmas in cases of disasters transport, various interventions by relatives in the disaster, CPR practice and hospital coordination. UMKE personnel should be provided with in-service training related to ethical approach and ethical dilemmas during disaster.

Keywords:

Disaster, Ethic, UMKE personnel,

PDF

___

1. Kadıoğlu, M., Özdamar, E. (Ed) (2008). Afet Zarar Azaltmanın Temel İlkeleri. Ankara: JICA Türkiye Ofisi.
2. Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki Ve Örgütsel Etik (5. Baskı). Ankara: Pegem.
3. Prieur, M. (2011), European and Mediterranean Major Hazards Agreement (EUROPA), Strasbourg; Council of Europe.
4. Zack, N. (2009) “Ethics for Disaster”, Plymouth, United Kingdom; Rowman & Littlefield Publishers Inc.
5. Eryılmaz, M., ve Dizer, U. (2007). Afet Tıbbı (2. Baskı). Ankara.
6. Eryiğit, U., Saraç, E., Sayar, S., Yetim, Ö., Furuncu, H., Ocak, Z. ve ark. (2011). NMRT and Trabzon NMRT’s Van Erciş Earthquake Operation. The Journal of Acedemic Emergrency Medicine, 11(1), 55-60.
7. Orhan, F. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Etik Boyut: Hastanelerde Çalışan Personelin Etiksel Sorunlara Yaklaşımlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
8. Sevimli, Ş., Dursun, R. ve Karadaş, S. (2015). Health Professionals of Emergency Service: Evaluation of Triage and Ethical Values in Disaster Medicine. Eurasian J Emerg Med, 14, 107-12.
9. UMKE. (2016). Erişim: http://www.umke.org/
10. Tapder, (2017). Erişim: http://tapder.org/
11. Ünal, Y., Işık, E., Şahin, S. ve Yeşil, S. T. (2017). Sağlık Afet Çalışanlarının Depremlere Ilişkin Bireysel Hazırlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Derneği Örneği. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 31(2), 71-80.
12. Başak, T., Uzun, Ş. ve Arslan F. (2010). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Etik Duyarlılıklarının Incelenmesi. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Dergisi, 52(2), 76-81.
13. Pekcan, H. S. (2007). Yalova Ili Çevresinde Görev Yapan Hekimlerin Ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıkları (Yüksek Lisans Tezi). Marmaraüniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
14. West, T., Ravenscroft, S. and Shrader, C. B. (2004). Cheating and Moral Judgment in The College Classroom: A Natural Experiment. Journal of Business Ethics, 54(2), 173–83.
15. Özyer, K. ve Azizoğlu, Ö. (2010). Demografik Değişkenlerin Kişilerin Etik Tutumları Üzerindeki Etkileri. Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 59–84.
16. Gül, Ş., Kuzuca, İ. G. ve Yalım, N. Y. (2016). Hemşirelerin Etik Eğitiminin Meslek Hayatına Yansıması Konusundaki Görüşleri. Türkiye Bioetik Dergisi, 3(2), 85-97.
17. Filizöz, B., Mesci, G., Aşcı, A. ve Bağcıvan, E. (2015). Hemşirelerde Etik Duyarlılık: Sivas İli Merkez Kamu Hastanelerinde Bir Araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 8(1), 47-66.
18. Elçigil, A. ve ark. (2011). Hemşirelerin Karşılaştıkları Etik İkilemlerin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2): 52-60.
19. Yıldız, M. ve Durukan, P. (2004). Acil Servise Ambulansla Transportu Yapılan Hastaların Analizi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 4(4), 144-148.
20. Gezer, D. Ş. (2010). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşadıkları Etik Sorunlar Konusunda Adana Ölçeğinde Bir Çalışma, (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
21. Baştürk, E. (2013). Do-Not-Resuscitate (DNR) Talimatının Temel Etik İlkeler Açısından Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri, 11(1), 12-21.
22. Gönenç, F. İ. (2015). Hukuki ve Etik Açıdan Resüsitasyon. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü, 36, 50-51.
23. Çiçekci, F. ve Atıcı, S. S. (2013). Mavi Kod Çağrısına Bağlı Kardiyo-Pulmoner Resüsitasyon Uygulamaları Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi, 23(3), 70-76.
24. Yurdakul, A. (2015). Kocaeli Derince Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Hastane Afet Ve Acil Yardım Planı. Uluslararası Burdur Deprem Ve Çevre Sempozyumu İçinde (S. 350- 360). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
25. Çobanoğlu, N. ve Algıer, L. A. (2004). A Qualitive Analysis of Ethical Problems Experienced By Physicians and Nurses In Intensive Care Units In Turkey. Nursing Ethics. 11, 444-458.
26. Temiz, Z. ve ark. (2017). Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(2), 83-89.
27. Han, S. S., Kim, Y. S. and Park, J. H. (2007). A Study of the Moral Sensitivity of Nurses and Nursing Students In Korea. 10(2), 117-124.
28. Civaner, M., Sarıkaya, Ö. ve Balcıoğlu, H. (2009). Uzmanlık Eğitiminde Tıp Etiği. Anadolu Kardiyol Dergisi, 9, 132-138.
29. Auvinen, J., Suominen, T., Leino-Kilpi, H., and Helkama, K. (2004). The Development of Moral Judgment During Nursing Education in Finland. Nurse Educ Today. 24(7), 538–546.
30. Park, M., Kjervik, D., Crandell, J. and Oermann, M. H. (2012). The Relationship of Ethics Education to Moral Sensitivity and Moral Reasoning Skills of Nursing Students. Nurs Ethics, 19, 568–80.
31. Aydın, E. ve Ersoy N. (1994). Hastane Etik Kurullarının İşlevleri. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 59-62.