Kronik Hastalıklarda Öz-Bakım Yönetimi Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması, Geçerlik ve Güvenirliği

Bu araştırma, Kronik Hastalıklarda “Öz Bakım Yönetimi Ölçeği-K”(SCMP-G)’yi Türkçe’ye uyarlamak, geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacı ile metodolojik bir çalışma olarak planlanmıştır. Araştırmada kullanılan “Kronik Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi Ölçeği-K”nin (SCMP-G)” geçerlik ve güvenirliğini saptamak için araştırma örneklemini; Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları, Göğüs Hastalıkları, Kardiyoloji Kliniklerinde Aralık 2013-Mart 2014 tarihleri arasında tedavi gören 222 hasta oluşturmuştur. SCMP-G ölçeği, örneklem grubuna uygulandıktan sonra test-tekrar test için 15 gün arayla 39 bireye ikinci kez uygulanmıştır. Veri toplama formu olarak araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan kronik hastalık değerlendirme formu, Jones LC. tarafından geliştirilen SCMP-G ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmada SCMP-G’nin geçerlik çalışmasında ölçeğin dil eşdeğerliği ve içerik geçerliği, güvenirlik çalışmasında iç tutarlık, madde analizi ve test-tekrar test güvenirliği yöntemleri kullanılmıştır. SCMP-G ölçeğinin yapılan faktör analizi sonucunda iki boyutlu olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. Ortalaması 127,87±17,07 olan ölçeğin iç tutarlık (Cronbach Alfa) katsayısı 0,85 olduğu, madde toplam korelasyon katsayılarının 0,20’nin üzerinde olduğu, test-tekrar test değişmezlik katsayısının 0,97 olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak SCMP-G ölçeğinin Türk toplumu için geçerliğinin ve güvenirliğinin yüksek olduğuna karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Öz bakım yönetimi, Geçerlik, Güvenirlik

PDF

___

Akdemir N, Birol L. (2005) İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. İçinde Kronik Hastalıklar ve Sorunları. 2. Baskı, Ankara: Sistem Ofset,193-200
Demirağ SA. (2009) Kronik hastalıklar ve yaşam kalitesi. Sağlıklı Yaşam Tarzı Dergisi,2:58–65.
Bilir N, Subaşı NP.(2006) Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Kontrolü. İçinde Güler Ç, Akın L, Editörler. Halk Sağlı Temel Bilgiler. 1032–1034
International Council of Nurses [ICN] (2010) Delivering Quality, Serving Communities: Nurses Leading Chronic Care. International Nurses Day,1–69
World Health Organization [WHO] (2009a) Diabetes. Erişim: 05.04.2017 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/
World Health Organization [WHO] (2009b) Cardiovascular Diseases. Erişim:05.04.2017 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs317/en/index.html
World Health Organization [WHO] (2009c) Respiratory Diseases. Erişim: 05.04.2017 http://www.who.int/respiratory/en/
World Health Organization [WHO] (2010)Global status report on noncommunicable diseases. Geneva.
Clark NM, Gong M. (2000) Management of Chronic Disease By Practioners and Patients: Are We Teaching The Wrong Things? BMJ,320:572-575.
Velioğlu P. (1999) Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul, Alaş Ofset.
Ünsar S, Dindar İ, Zafer R, Kumaşoğlu Ç. (2006) Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastaların Öz Bakım Gücü ve Etkileyen Etmenler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi,1(3):70-80.
Özdamar K. (2002) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. 4. Baskı, Kaan Kitabevi, Eskişehir,661- 673.
Şencan H.(2005) Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenilirlik. 1.Basım. Ankara. Seçkin Yayıncılık,50-420.
Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. (2002) Biyoistatistik. Hatiboğlu Basım ve Yayım, Ankara.
Jones LC, Hill K, Honer K, McDaniels S. (1986) Self-care management process used by individuals with chronic illness. Unpublished manuscript.
Huffman DM. (1987) Development of an instrumen to measure use of self-care management processes-guarding (SCMP-G). Unpublished master’s thesis, Lousiana State University Medical Center, New Orleans.
Chenitz WC, Swanson JM. (1986) From practice to grounded theory: Qualitative research in nursing. Menlo Park, CA:Sociology Press.
Walker LO, Avant KC. (1986) Strategies for theory construction in nursing. Nor walk, CT: Appleton-Centry-Crofts.
Jones LC. (2001) Measuring guarding as a self-care management process in chronic illness: The SCMP-G. Strickland OL, Dilorio C. Editörler. Measurement of nursing outcomes. New York:Springer Publishing Company,150-158.
Aksayan S, Gözüm S. (2003) Kültürlerarası Ölçek Uyarlama İçin Rehber 2: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi,1: 3-14.
Ercan İ, Kan İ. (2004) Ölçeklerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3): 211-216.
Ergin DY. (1995)“Ölçeklerde Geçerlik ve Güvenirlik”, M.Ü. Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi,7:125-148.
İncirkuş K, Nahcivan N. (2011) "Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme Ölçeği-Hasta Formu’nun Türkçe Versiyonunun Geçerlik Ve Güvenirliği", Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi,1:102-109.
Aksel Ş. (2010) Kronik Hastalığı Olan Hastaların Öz Bakım Gücü Ve Evde Bakım Gereksinimlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Y.L. Tezi
Bakoğlu E, Yetkin A. (2000) “Hipertansiyonlu Hastaların Öz-bakım Gücünün Değerlendirilmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,4(1): 41- 49.
Kıyak E, Ergüney S. (2002) “Hemodiyalizli Hastaların Öz-Bakım Gücünün Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,5(1):38-43.
Callaghan D. (2005) Healthy Behaviors, Self-Efficacy, Self-Careand Basic Conditioning Factors in Older Adults. Journal of Community Health Nursing, 22(3):169–178.
Eser E. (2004) Sağlıkta Yaşam Kalitesi Ölçeklerinin Kültüre Uyarlanması. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu Program ve Özet Kitabı, Emek Matbaacılık, İzmir.
Tezbaşaran A. (1997) Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara,45-51
Akgül A. (2005) Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS Uygulamaları”, 3.Baskı, Ankara: Emek Ofset.
Karasar N. (1995) Bilimsel araştırma yöntemi, 7. Basım, Ankara,147-151