Covid-19 Aşı Okuryazarlığı ve Aşı Tereddütü Düzeylerinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Uygulama Örneği

Bu çalışmada bir kamu üniversitesinde öğrenim gören öğrencilerin aşı okuryazarlık düzeyleri ile aşı tereddüt düzeylerini belirlemek, sosyo demoğrafik değişkenlere göre farklılıklarını tespit etmek ve aşı okuryazarlığı ile aşı tereddütü arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmaktadır. Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte olan çalışmanın evrenini bir kamu üniversitesinde İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinde 2021-2022 eğitim ve öğretim döneminde kayıtlı olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi seçilmemiş olup, tüm evrene ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın örneklemini gönüllü olarak katılmayı kabul eden 506 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, Covid-19 pandemisi nedeni ile Google form aracılığıyla çevrimiçi ortamda hazırlanan anket formu kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizi, SPSS 25.0 paket programı aracılığıyla yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğrencilerin aşı okuryazarlık düzeyinin 2,74 ile orta seviyenin üzerinde, pandemilerde aşı tereddütü düzeyinin ise 2,46 ile orta düzeye yakın olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin geleneksel medya araçlarından ziyade, yeni medya unsurlarını (web siteleri, sosyal medya vb.) % 97’lik oranla bilgi kaynağı olarak tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Yapılan analizler sonucunda aşı okuryazarlığı ile pandemilerde aşı tereddütü düzeyleri arasında negatif yönlü, düşük düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca aşı okuryazarlığı, pandemilerde aşı tereddütünü %3,5 oranında açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Aşı karşıtlığı, Aşı okuryazarlığı, Aşı tereddütü, Aşı kararsızlığı, Covid-19, Covid-19

Examining Covid-19 Vaccine Literacy and Vaccine Hesitancy Levels: Application Example on University Students

In this study, it is aimed to determine the vaccine literacy levels and vaccine hesitancy levels of students studying at a public university, to determine their differences according to socio-demographic variables, and to examine the relationship between vaccine literacy and vaccine hesitancy.The population of the descriptive and cross-sectional study consists of students enrolled in the Faculty of Economics and Administrative Sciences at a public university in the 2021-2022 academic year. The sampling method was not chosen in the study, and the whole universe was tried to be reached. The sample of the study consists of 506 students who voluntarily agreed to participate. The research data were collected by using a questionnaire prepared online through the Google form due to the Covid-19 pandemic. The analysis of the obtained data was made using the SPSS 25.0 package program.As a result of the analyzes, it was determined that the vaccination literacy level of the students was 2,74, above the medium level, and the vaccination hesitancy level in the pandemics was close to the medium level with 2,46. It has been revealed that the students participating in the research prefer new media elements (web sites, social media, etc.) as a source of information with a rate of 97%, rather than traditional media tools. As a result of the analyzes, a negative and low-level relationship was found between vaccine literacy and vaccine hesitancy levels in pandemics. In addition, vaccine literacy explains 3,5% of vaccine hesitancy in pandemics.

Keywords:

Anti-vaccine, Vaccine hesitancy, Vaccine literacy, Vaccine indecision, COVID-19,

PDF

___

1. Paakkari, L. and Okan, O. (2020). “COVID-19: Health Literacy is an Underestimated Problem”. Lancet Public Health, 5 (5), 249–250. doi: 10.1016/S2468-2667(20)30086-4.
2. Durmuş, A, Akbolat, M. ve Amarat, M. (2021). “COVID 19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirliliği”. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 46 (2), 732-741.
3. Biasio, L.R. (2017). “Vaccine Hesitancy and Health Literacy”. Human Vaccines Immunotherapeutics, 13 ( 3), 701–702.
4. Budiyanti, R.T, Ganggi, R.I.P. and Murni, M. (2021). “Barrier Factors Related to COVID 19 Vaccine Literacy in Developing Countries: A Traditional Literature Review”. The 6th International Conference on Energy, Environment, Epidemiology, and Information System, E3S Web of Conferences, 317, 1-6. doi: 10.1051/e3sconf/202131703018
5. World Health Organization. (2021). “Ten Threats To Global Health in 2019”. https://www.who.int/news-room/spotlight/ten-threats-to-global-health-in-2019 (Erişim Tarihi: 21.10.2021)
6. Black, S. and Rappuoli, R. (2010). “A Crisis of Public Confidence in Vaccines”. Science Translational Medicine, 2 (61), 61mr1. doi: 10.1126/scitranslmed.3001738.
7. Mcdonald N.E. and The Sage Working Group On Vaccine Hesitancy. (2015). “Vaccine Hesitancy: Definition, Scope and Determinants”. Vaccine, National Library of Medicine, 33 (34), 4161-4164. doi: 10.1016/j.vaccine.2015.04.036.
8. Alıcılar, H.E. ve Çöl, M. (2021). “Yeni Koronavirüs Hastalığına Karşı Aşılanma Tutumu”. Türk Tabipler Birliği. Yeni Koronavirüs Pandemisi Sürecinde Türkiye’de Covid-19 Aşılaması ve Bağışıklama Hizmetlerinin Durumu (61-66). https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/yeni_koronavirus_pandemisi_surecinde_turkiyede_covid19_asilamasi_ve_bagisiklama_hizmetlerinin_durumu.pdf (Erişim Tarihi: 21.10.2021).
9. Yiğit, T, Oktay, B. Ö, Özdemir, C. N. ve Mustafa Pasa, S. (2020). “Aşı Karşıtlığı ve Fikri Gelişimi”. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7 (53), 1244-1261.
10. Etesaminia, S. ve Bağcı Derinpınar, K. (2021). “Aşı Tereddütlerinde Sosyal Medyanın Rolü”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7 (2), 377-390.
11. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). “Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Felsefe-Yöntem-Analiz”. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
12. Ishikawa, H, Takeuchi, T. and Yano, E. (2008). “Measuring Functional, Communicative, and Critical Health Literacy Among Diabetic Patients”. Diabetes Care, 31 (5), 874- 879.
13. Biasio, L.R, Bonaccorsi, G, Lorini, C. and Pecorelli, S. (2021). “Assessing COVID-19 Vaccine Literacy: A Preliminary Online Survey”. Hum Vaccin Immunother, 17 (5), 1304-1312.
14. Larson, H. J, Jarrett, C, Schulz, W. S, Chaudhuri, M, Zhou, Y, Dube, E, Schuster, M, Macdonald N.E. and Wilson, R. (2015). “Measuring Vaccine Hesitancy: The Development of a Survey Tool”. Vaccine, National Library of Medicine, 33 (34), 4165–4175.
15. Çapar, H. ve Çınar, F. (2021). “Pandemilerde Aşı Tereddüt Ölçeği: Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Gevher Nesibe Journal of Medical & Health Sciences, 6 (12), 40-45.
16. Morgan, G.A, Leech, N.L, Gloeckner, G.W. and Barret, K.C. (2004). “SPSS For Introductory Statistics: Use and Interpretation. Second Edition”. London: Lawrence Erlbaum Associates.
17. Toplumsal Yapı Araştırmaları Programı (TYAP). (2021). “Kovid-19’un Sosyal Etkileri ve Toplumun Aşı İle İlgili Yaklaşımları”. https://tyap.net/kovid-19un-sosyal-etkileri-ve-toplumun-asiya-yaklasimlari (Erişim Tarihi: 21.10.2021).
18. Ebrahimi, O.V, Johnson, M.S, Ebling, S, Amundsen, O.M, Halsøy, Ø, Hoffart, A, Skjerdingstad, N. and Johnson, S.U. (2021). “Risk, Trust, and Flawed Assumptions: Vaccine Hesitancy During the COVID-19 Pandemic”. Front. Public Health, 9, 1-8. doi: 10.3389/fpubh.2021.700213
19. .Fontanet, A. and Cauchemez, S. (2020). “COVID-19 Herd Immunity: Where Are We?”. Nat Rev Immunol, 20 (10), 583–584.
20. Randolph, H.E. and Barreiro, L.B. (2020). “Herd Immunity: Understanding COVID-19”. Immunity, 52 (5), 737–741. doi: 10.1016/j.immuni.2020.04.012
21. Biasio, L.R. (2019). “Vaccine Literacy is Undervalued”. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 15 (11), 2552-2553.
22. Eren H. (2022). The Relationship Between COVID-19 Awareness and Vaccine Hesitancy Among University Students. J Basic Clin Health Sci, 6, 216-225. doi: 10.30621/jbachs.1066123
23. Huang, Y, Su, X, Xiao, W, Wang, H, Si, M, Wang, W, Gu, X, Ma L, Li, L, Zhang, S, Yang, C, Yu, Y. and Qiao, Y. (2022). “COVID-19 Vaccine Hesitancy Among Different Population Groups in China: A National Multicenter Online Survey”. BMC Infect Dis, 22 (153), 1-12.