SOMA MADEN FACİASI KARİKATÜRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: SALİH MEMECAN, MEHMET ÇAĞÇAĞ, OSMAN TURHAN VE BEHİÇ AK ÖRNEKLERİ

Karikatür kavramı, literatürde birbirinden farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Bu tanımların yaygın olanı, çizgiyle mizah yapma sanatıdır. Karikatür bir durumun özünü oluşturmakta, evrenseli hedefleyen ve gerçekliğin şemalaştırılmış halini temsil etmektedir. Az sözle ya da sadece çizgiyle okuyucuya sunulan karikatür, insanları güldürürken düşündürmeye sevk eder. Karikatürün insanları etkileme ve ikna etme yönü ise oldukça yüksektir. Karikatürün bu yönünü bilen yayın organları karikatüre sıkça yer vermeye başlamışlardır. Çalışmamızda, 13 Mayıs 2014 yılında Manisa'nın Soma İlçesi'nde gerçekleşen ve 301 maden işçisinin yaşamını yitirdiği maden faciasıyla ilgili çizilen karikatürler değerlendirilmiştir. Bu noktalardan hareketle, Sabah Gazetesi çizeri Salih Memecan, Habertürk Gazetesi çizeri Mehmet Çağçağ, Yenişafak Gazetesi'nden Osman Turhan ve Cumhuriyet Gazetesi'nden Behiç Ak, çizdikleri karikatürlerle çalışmamızda yer bulmuştur. Karikatürleri değerlendirme aşamasında söylem analizinden yararlanılmıştır. Çalışmada, Türkiye'yi derinden etkileyen kazanın ulusal basında nasıl ele alındığını ve bu facianın karikatür bağlamında ne kadar yer tuttuğunu incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada facianın gerçekleştiği tarih ve sonrasındaki bir ay incelenmiştir. Çalışmanın bulguları, karikatüristlerin maden kazasına köşelerinde yer ayırdığını ve konuyu gündemlerinde tuttuğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mizah, karikatür, soma maden faciası, söylem analizi

EVALUATION OF MINE DISASTER SOMA CARTOON WITH SAMPLES: SALIH MEMECAN, MEHMET ÇAĞÇAĞ, OSMAN TURHAN AND BEHIÇ AK

The concept of cartoon is defined many different kinds in the literature. The most common of these definitions is the art of making humor. Cartoon, constitutes the essence of a situation, targeting universal one and represents the schematic reality. Less verbally or only offered to the reader with a line cartoon refers to urge people to laugh. Cartoon can easily convince to affect people. Therefore; publications, have begun to use cartoons in their publications frequently. In our study, cartoons are evalouated about the mine disaster which was on 13th May 2014 taking place in the district of Manisa and 301 cartoons drawn about the mine workers who were died in the disaster. Sabah newspaper cartoonist Salih Memecan, Haberturk newspaper cartoonist Mehmet Çağçağ, Yenişafak newspaper cartoonist Osman Turhan and Cumhuriyet newspaper cartoonist Behiç Ak are take place in our work. Discourse analysis is used for cartoon’s evaluation. The purpose of this study is to examine this tragedy, how national press dealt with it and how much place this disaster took place in terms of cartoon. The disaster date and a monthly period is examined. The results of research shows that the cartoonists have place on their corner and they put it on their agenda

Keywords:

Humour, cartoon, mine disaster soma, discourse analysis,

PDF

___

BALCIOĞLU, Semih (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Karikatürü (1923-1983), Ankara: T.C. İş Bankası Kültür Yayınları.
BRENNAN, Susan E. (1985). “Caricature Generator: The Dynamic Exaggeration of Faces by Computer”, Leonardo, Vol 18, No 3, p. 170-178.
ÇEVİKER, Turgut (1997). Karikatür Üzerine Yazılar, İstanbul: İris Yayınları.
FIRAT, Tahsin Emre (2013). Mizah Basınında Egemen Söylem Olarak Argo Kullanımı (Penguen Dergisi Örneği), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
GÖKÇE, Ramiz (1946). "Mizah", Mizah, Cilt 1, Sayı 1.
GÜNERİ, Canan (2008). Sanat Alanı Olarak Mizah: Sanat, Mizah, Karikatür İlişkisi ve Türkiye’den Üç Örnek, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
KAR, İsmail (1999). Karikatür Sanatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
KARŞILAŞTIRMALI TÜRK LEHÇELERİ SÖZLÜĞÜ 1 (1991). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
MAURO, Robert; KUBOVY, Michael (1992). "Caricature and face recognition", Memory&Cognition. Volume 20, Issue 4, p. 433-440.
ÖZER, Atila (1985). Çizgiler, Karikatür Albümü, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
ÖZER, Atila (2007). Karikatür Yazıları, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
SARIGÜL, Baran (2009). "The Significance of Caricature in Visual Communication". Izmir University Of Economics, Faculty Of Fine Arts And Design Department Of Visual Communication Design, p. 1-13.
TOPUZ, Hıfzı (1986). İletişimde Karikatür ve Toplum, Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi Basımevi.
TOPUZ, Hıfzı (1996). Karikatür ve İletişim, Ankara 2. Uluslararası Karikatür Festivali, Karikatür Vakfı. Ankara: Karikatür Vakfı Yayınları, s. 9-14.
UCAN, Bahadir (2013). "The Effects Of Digitalization On Turkish Caricature", International Journal Of Electronics; Mechanical And Mechatronics Engineering, Vol: 2, Num: 4, p. 361-371.
USLU, Hakkı (1996). Karikatürle İletişim, Ankara 2. Uluslararası Karikatür Festivali, Karikatür Vakfı, Ankara: Karikatür Vakfı Yayınları, s. 59-61.
USLU, Hakkı (1995). Karikatürün Eğitsel İşlevi, Ankara Uluslararası Karikatür Festivali, Karikatür Vakfı, Ankara: Karikatür Vakfı Yayınları, s. 53-54.