ÇEŞİTLİ GIDA NUMUNELERİNİN IŞINLANIP IŞINLANMADIĞININ TERMOLÜMİNESANS (TL) TEKNİĞİ İLE BELİRLENMESİ KONUSUNDA YAPILAN BİR ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI

Işınlanmış gıdaların tespiti için fiziksel, kimyasal veya biyolojik birçok yöntem vardır. Bu yöntemler içinde ışınlamadan yıllar sonra bile güvenilir sonuçlar veren ve sadece ışınlanmış gıdaları değil, daha önce hiç ışınlanmamış gıdaları da tespit edebilen fiziksel yöntem şimdilik sadece Termolüminesans (TL) yöntemidir. Bu yöntem, üzerinden silikat mineralleri ayrıştırılabilen gıdalara uygulanabilmektedir. Bu makalede, termolüminesans tekniği kullanılarak tarçın, köri, yeşil mercimek, kurutulmuş mantar, ay çekirdeği, keklik otu ve yeşil çay örneklerinin ışınlanıp ışınlanmadığının tespiti için uluslararası bir karşılaştırma çalışması kapsamında yapılan deneylerin sonuçları sunulmuştur. Yukarıda adı geçen gıda maddelerinden TS EN 1788:2007 standardına göre ayrıştırılan silikat minerallerinin önce doğal TL ışıma eğrileri (TL1) daha sonra aynı örneklerin 1 kGy beta radyasyon dozu aldıktan sonraki TL ışıma eğrileri (TL2) kaydedilmiştir. Bu eğrilere ait maksimum pik sıcaklık değerlerine ve eğrilerin altında kalan alanların oranlarına (TL1/TL2) bakılmıştır. Karşılaştırma çalışması sonuç raporlarında, tüm örneklerin %100 başarı ile "ışınlanmış" veya "ışınlanmamış" olarak tespit edildiği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Işınlanmış gıdaların tespiti, termolüminesans, uluslararası karşılaştırma

AN INTERNATIONAL COMPARISON STUDY ON DETERMINATION WHETHER VARIOUS FOOD SAMPLES HAVE BEEN IRRADIATED USING THERMOLUMINESCENCE (TL) TECHNIQUE

There are many methods for the detection of irradiated foods. Among these methods, the only physical method that gives reliable results even many years after irradiation is Thermoluminescence (TL) method. In this article, results of the experiments conducted within the scope of an international comparison study to determine whether the samples of cinnamon, curry, green lentils, dried mushrooms, sunflower seeds, oregano and green tea were exposed to any irradiation process using thermoluminescence technique are presented. According to the TS EN 1788:2007, the natural (TL1) and 1 kGy beta irradiated (TL2) TL glow curves of the silicate minerals separated from the above-mentioned food samples were obtained. The peak temperatures at the maximum values of these curves and the ratios of the areas under the curves (TL1 / TL2) were examined. In the comparison study results reports, it was stated that all samples were detected as "irradiated" or "non-irradiated" with 100% success.

Keywords:

Irradiated food, thermoluminescence, international comparison,

PDF

___

1 Bayram, G., Delincee, H. (2004). Identification of irradiated Turkish foodstuffs combining various physical detection methods. Food Control 15: 81–91. https:// doi.org/10.1016/S0956-7135(03)00018-5
2 Engin, B., Aydaş, C., Yüce, Ü.R., Aydın, T., Çam, S.T., Demitaş, H. ve Zeyrek, C.T. (2011). Elektron Spin Rezonans (ESR) ve Termolüminesans (TL) teknikleri ile gıdaların gama ışınları ile ışınlanıp ışınlanmadıklarının tespit edilmesi. (Teknik rapor, TAEK TR-2011-07). Ankara: Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.
3 Anonymous. Wholesomeness of Irradiated Food , Report of Joint FAO/IAEA/WHO Expert Commitiee, World Health Organisation, Geneva. Technical Report Series 659, 1981.
4 International Atomic Energy Agency (1991). Facts About Food Irradiation. Vienna, Austria. IAEA/PI/A33E.
5 Schreiber G. A., Hele, N., Bögl, K.W. (1993). Dedection of irradiated food-methods and routine applications. J.Radiat.Biol, 63: 105-130. https://doi.org/10.1080/09553009314550141
6 Gıda ışınlama yönetmeliği (2019). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191003-1.htm
7 EN 13708 (2004). Detection of irradiated food containing crystalline sugar: analysis by EPR. European Committee for Standardization, Brussels
8 EN 1786 (1998). Detection of irradiated food containing bone: analysis by electron paramagnetic resonance. European Committee for Standardization, Brussels
9 EN 1787 (2005). Determination of irradiated food containing cellulose: analysis by EPR. European Committee for Standardization, Brussels
10 EN 1788 (2007). Thermoluminescence detection of irradiated food from which silicate minerals can be isolated. European Committee for Standardization, Brussels
11 TS EN 1784 (2005). Gıda Maddeleri - Katı Yağ İçeren Işınlanmış Gıdaların Belirlenmesi - Hidrokarbonların Gaz Kromatografik Analizi Yöntemi
12 Aydın, T., Yüce, Ü.R. (2012). Termolüminesans (TL) tekniği ile defne ve ıhlamur yapraklarının ışınlanıp ışınlanmadığının belirlenmesi. Türkiye 11. Gıda Kongresi, 10-12 Ekim 2012, Hatay, Türkiye, 63s.
13 Yüce, U.R. (2010). Diş ve Kemik Örneklerinin Lüminesans tekniklerde geriye dönük (retrospektif) dozimetre olarak kullanımının geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara, Türkiye, 96s.
14 Engin, B. (2007). Thermoluminescence parameters and kinetics of irradiated inorganic dust collected from black peppers. Food Control 18:243-250. doi:10.1016/j.foodcont.2005.10.002