Zeus Bronton’un Gücü: Yeni Bir Mucize Anlatısı Üzerine Notlar

N. Eda Akyürek Şahin ve Hüseyin Uzunoğlu yakın zamanda bu dergide MS 2.-3. yüzyıllara ait Zeus Bronton’a adanmış ilginç bir yazıtı yayımladılar (Gephyra 23, 2022, 119-120 no. 19, fotoğraflarla birlikte). Makalede, metni daha anlaşılır yapmaya yönelik bir girişimin ardından, yazıtın Zeus Bronton’un gücünü anlatan hikayevi bir tasvir olduğu belirtilmektedir. Yazıt, Phrygia Epiktetos’unda bu tanrıya tapınmayla ilgili giderek artan sayıda belgede kendine yer bulurken, yaklaşık 200 km öteden gelmesine ve biraz farklı sözcük dağarcığı kullanmasına rağmen, Lydia’daki “itiraf stelleri” ile önemli paralellikleri yeniden ortaya çıkarmaktadır. Bu yazıda daha genel olarak, bu metnin Anadolu’daki epigrafik kanıtlarda özellikle öne çıkan, ancak Anadolu’ya özgü olmayan daha geniş bir mucize anlatısı veya aretaloji türü içinde konumlandırılması gerektiği savunulmaktadır. Yazıtın Türkçe çevirisi şöyledir: İyi şansla. Zeus Bronton’a. Tanrının mucizevi gücünü göz ardı eden kardeşim Arkhigenes (?) Tanrı’ya karşı (ya da ona atfen) aptalca sözler söyledi ve kızdı, Tanrı sordu [. . .].

Anahtar Kelimeler:

Zeus Bronton, Bithynia, Phrygia Epiktetos, itiraf stelleri, mucize anlatısı, aretaloji

The Power of Zeus Bronton: Notes on a New Miracle Narrative

N. Eda Akyürek Şahin and Hüseyin Uzunoğlu have recently published an interesting dedica-tion to Zeus Bronton from the 2nd-3rd century A.D. in this journal (Gephyra 23, 2022, 119-120 no. 19, with phs.). Following an attempt to further elucidate the text, this inscription is here identified as a narrative account of the power of Zeus Bronton. While the inscription finds a place in a growing number of documents about the worship of this god in Phrygia Epiktetos, it also reveals important parallels with the so-called “confession stelai” from Lydia, though it comes from about 200 km away and employs somewhat different vocabulary. More broadly, I argue that the text is to be situated within a wider genre of miracle narrative or aretalogy that is particularly prominent in the epigraphic evidence from Anatolia, but far from unique to it.

Keywords:

Zeus Bronton Bithynia, Phrygia Epiktetos, “confession stelai”, miracle narrative, aretalogy, eulogy,

PDF

___

N. E. Akyürek Şahin, Bithynia’dan Yeni Zeus Bronton Adakları, Olba 20, 2012, 345-382.
N. E. Akyürek Şahin, Bilecik’ten Bir Grup Zeus Büstü ve Zeus Bronton, Gephyra 11, 2014, 121-171.
N. E. Akyürek Şahin – H. Uzunoğlu, Neue Inschriften aus Bilecik 1, Gephyra 23, 2022, 101-184.
N. Belayche, Les stèles dites de confession: une religiosité originale de l’Anatolie impériale?, in: L. de Bois – P. Funke – J. Hahn (eds.) The Impact of Rome on Religious, Ritual and Religious Life in the Roman Empire, Leiden and Boston 2006, 66-81.
J.-M. Carbon – A. Chaniotis, The God of NN, in: C. Bonnet – V. Gasparini (eds.) My Name is Your Name: Anthroponyms as Divine Attributes, Cambridge forthc.
R. Gagné, Ancestral Fault in Ancient Greece, Cambridge 2013.
L. R. Li Donnici, The Epidaurian Miracle Inscriptions: Text, Translation and Commentary, Atlanta 1995.
H. S. Öztürk – A. Aktaş – E. Demirhan Öztürk, New Inscriptions from Nikaia XII. Sanctuary of Zeus Bronton at Ahmetler Village, Pazaryeri District, Gephyra 20, 2020, 171-192.
H. S. Öztürk, Nikaia Egemenlik Alanı Epigrafik-Tarihi, Coğrafya Araştırmaları I. Osmaneli/Lefke (Bilecik), Istanbul 2022.
B. Pañeda Murcia, Anthroponymic Divine Epithets in Asia Minor, in: C. Bonnet – V. Gasparini (eds.) My Name is Your Name: Anthroponyms as Divine Attributes, Cambridge forthc.
R. C. T. Parker, Greek Gods Abroad, Berkeley-Los Angeles-London 2017.
G. Petridou, Divine Epiphany in Greek Literature and Culture, Oxford 2016.
P. Thonemann, The Lives of Ancient Villages: Rural Society in Roman Anatolia, Oxford 2022.