Kilikia Bölgesi'ndeki Tarsus Müzesi'nden Hellenistik ve Roma Dönemi Stelleri

Bu makalede tanıtılan on adet arkeolojik taş obje 2013 yılında Tarsus Müzesi'nde belgelenmiştir. Beş adet stel Yunanca yazıt içermektedir. Bu çalışmada stellerin hem ikonografik ve hem de epigrafik içeriği ele alınmaktadır. Amaç Kilikia müzelerindeki stellerin bir corpusunu oluşturmaktır.Makalede incelenen yazıtların Türkçe çevirileri şöyledir:No. 3: Andron'un doğurgan eşi Hermione'den (yaşlılığında) kendisine bakacak üç çocuğu oldu. Hiçbirisini ama yaşlılığının bekçisi olarak göremeyecek. Pamphilos Delos'ta öldü; Andromakhos ise Rodos (toprağının altında) yatıyor. (Eşi) Hermione anavatanda; çok ağlayan küçücük kız Pamphile ise annesinin hemen ardından öldü evlilik çağına ulaşamadan. Rahmetlileri örten aynı toprak değil, aksine! Her birini ayrı toprak saklıyor. Fakat bir tek mezar anıtı gözetiyor anılarını!No. 4: Kallistratos'un kızı Damus. Elveda!No. 5: Domnina: Kederlenme! Elveda!No. 6: - - - - : Kederlenme! Elveda!No. 8: Ariston'un oğlu Antipatros, Ariston'un kızı Hermokrate: Kederlenmeyin! Elveda!

Hellenistic and Roman Steles in the Museum of Tarsus in Cilicia

Ten stone objects were documented in 2013 in the Museum of Tarsus. Five of them bear a Greek inscription. This study concerns both the iconography and the epigraphy of these steles. The intention is to create a corpus of the steles in Cilician museums.

___

  • E. Alföldi-Rosenbaum, Anamur Nekropolü / The Necropolis of Anemurium, Türk Tarih Kurumu Yayınları Seri 6, 12, Ankara 1971.
  • W. B. Barker, Lares et Penates, or Cilicia and its Governors; Being a Short Historical Account of that Province from the Earliest Times to the Present Day, London 1853.
  • N. Baydur – N. Seçkin, Tarsus Donuktaş Kazı Raporu [Tarih Arkeoloji Sanat ve Kültür Mirasını Koruma Vakfı Yayınları 6/Kazı ve Araştırma Raporları Serisi 3], Istanbul 2001.
  • N. Becker – O. Dietrich – Th. Götzelt – Ç. Köksal-Schmidt – J. Notroff – K. Schmidt, Materialien zur Deutung der zentralen Pfeilerpaare des Göbekli Tepe und weiterer Orte des obermesopotamischen Frühneolithikums, Zeitschrift für Orient-Archäologie 5, 2012, 14-43.
  • R. W. V. Catling – N. Kanavou, The Gravestone of Meniketes Son of Menestheus: “IPrusa” 1028 and 1054, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 163, 2007, 103-117.
  • M. Cremer, Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien I. Mysien [Asia Minor Studien 4, 1], Bonn 1991.
  • M. Cremer, Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien II. Bithynien [Asia Minor Studien 4, 2], Bonn 1992.
  • A. Çalık, Roman Imperial Sculpture from Cilicia [Unpublished Doctoral Thesis; King's College, London], London 1997; available at ; accessed on 20 May 2015.
  • G. Dagron – D. Feissel, Inscriptions de Cilicie [Travaux et mémoires du centre de recherche d´histoire et civilisation de Byzance, Collège de France, Monographies 4], Paris 1987.
  • Ş. Demirkıran, Kilikya Bölgesi'nden Seçilmiş Antik Mermer Eserlerin Kökeninin Saptanması [Unpublished Master of Arts Thesis; Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü], Adana, 2010; available at ; accessed on 20 May 2015.
  • J.-M. Dentzer, Reliefs au banquet dans la moitié orientale de l'Empire romain : iconographie hellénistique et traditions locales, Revue archéologique 1, 1978, 63-82.
  • M. W. Dickie, An Epitaph from Stratonikeia in Caria, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 100, 1994, 109-118.
  • S. Durugönül (ed.), Silifke Müzesi Taş Eserler Kataloǧu: Heykeltıraşlık ve Mimari Plastik Eserler, Istanbul 2013.
  • M. Durukan – S. Durugönül, A Relief of the God Men from Tarsus, Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts, 123, 2008, 199-213.
  • M. Edelmann, Menschen auf griechischen Weihreliefs [Quellen und Forschungen zur antiken Welt 33], Munich 1999.
  • J. Fabricius, Die hellenistischen Totenmahlreliefs: Grabrepräsentation und Wertvorstellungen in ostgriechischen Städten [Studien zur antiken Stadt vol. 39], Munich 1999.
  • N. Fıratlı – L. Robert, Les stèles funéraires de Byzance gréco-romaine, avec l'édition et l'index commenté des épitaphes [Bibliothèque archéologique et historique de l'Institut français d'archéologie d'Istanbul 15], Paris 1964.
  • R. Fleischer, Reisenotizen aus Kilikien, Archäologischer Anzeiger 1984, 85-104.
  • R. Flemming, Women, Writing and Medicine in the Classical World, The Classical Quarterly, New Series 57/1, May 2007, 257-279.
  • P.-L. Gathier, Inscriptions latines et reliefs du Nord de la Syrie, Syria 65, 1/2,1988, 217-229.
  • A. von Gladis, Ein Denkmal aus Soloi, Istanbuler Mitteilungen 23, 1973/1974, 175-181.
  • H. Goldman, Buildings and Habitation Levels, in: H. Goldman (ed.), Excavations at Gözlü Kule, Tarsus. Vol. I: The Hellenistic and Roman Periods, Princeton, NJ 1950, 5-28 and figs. 1-86.
  • E. Güven, Antiocheia Mezar Stelleri, Belleten 2015 (in print).
  • V. Haas, Nordsyrische und kleinasiatische Doppelgottheiten im 2. Jt., Wiener Zeitschrift für Kunde des Morgenlandes 73, 1981, 5-21.
  • T. Hadzisteliou Price, Double and Multiple Representations in Greek Art and Religious Thought, The Journal of Hellenic Studies 91, 1971, 48-69.
  • W. Helck, Betrachtungen zur großen Göttin und den ihr verbundenen Gottheiten [Religion und Kultur der alten Mittelmeerwelt in Parallelforschungen 2 ], Munich/Vienna 1971.
  • F. Hild – H. Hellenkemper, Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini 5 [Denkschriften der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse, Band 215], Vienna 1990.
  • F. Işık, Zur anatolischen Demeter, in: O. Bingöl – G. Kökdemir (eds.), Orhan Bingöl'e 67. Yaş Armaǧanı / A Festschrift for Orhan Bingöl on the Occasion of his 67th Birthday, Ankara 2013, 207-235.
  • Ș. Karagöz, Anadolu'dan Mezar Stelleri, Arkaik-Greko, Pers-Hellenistik-Roma, Bizans Çağları / Anatolian Steles: Archaic-Greek/Persian-Hellenistic-Roman, Byzantium Periods [Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Müze, Sergi ve Koleksiyon Katalogları Dizisi 3], Istanbul 1984.
  • C. Kondoleon (ed.), Antioch: The Lost Ancient City, [published on the occasion of the Exhibition "Antioch - the Lost Ancient City", Worcester Art Museum, Worcester, Massachusetts, October 7, 2000 - February 4, 2001, the Cleveland Museum of Art, Cleveland, Ohio, March 18 - June 3, 2001, The Baltimore Museum of Art, Baltimore, Maryland, September 16 - December 30, 2001], Princeton, NJ 2000.
  • E. Laflı – E. Christof, New Hellenistic and Roman Grave Reliefs from Antioch, in: A. Özfırat – Ç. Uygun (eds.), Uluslararası Çaǧlar Boyunca Hatay ve Çevresi Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri / The Proceedings of the International Symposium on the Archeology of Hatay and its Vicinity through the Ages, 21-24 May 2013 Antakya [Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları No. 52], Hatay 2014, 161-181.
  • E. Laflı – E. Christof, Römische Skulpturen im Museum von Anamur in Kilikien, in: S. Montel (ed.), La sculpture gréco-romaine en Asie Mineure (Besançon, octobre 2014), Dialogues d'histoire ancienne, Institut des sciences et techniques de l'Antiquité, Besançon 2015, 177-206.
  • E. Laflı – E. Christof, Classical, Hellenistic, Roman and Early Byzantine Steles in the Museums of Alanya and Mersin in southern Anatolia, in progress for 2016.
  • E. Laflı – J. Meischner, Hellenistische und römische Grabstelen im Archäologischen Museum von Hatay in Antakya, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien 77, 2008, 145-183.
  • P. Lehmann, „The Divine Twins“ or „the Twins ... Divine“?, in: M. A. Jazayery – M. Winter (eds.), Languages and Cultures. Studies in Honor of E. C. Polomé, Berlin/New York/Amsterdam 1988, 373-380.
  • R. Lattimore, Themes in Greek and Latin Epitaphs [Illinois Studies in Language and Literature V. 28, Nos. 1-2], Urbana, IL 1942.
  • C. Marek, Pontus et Bithynia, Die römischen Provinzen im Norden Kleinasiens, Mainz on the Rhine 2003.
  • J. Masséglia, Body Language in Hellenistic Art and Society [Oxford Studies in Ancient Culture & Representation], Oxford 2015.
  • R. Merkelbach – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten, Vol. 4: Die Südküste Kleinasiens, Syrien und Palaestina, Munich/Leipzig 2002.
  • G. Petzl (ed.), Die Inschriften von Smyrna I: Grabinschriften, postume Ehrungen, Grabepigramme [Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien], Bonn 1982.
  • E. Pfuhl – H. Möbius, Die ostgriechischen Grabreliefs, vols. 1-2, Mainz 1977–1979.
  • S. Reinach, Médecins et femmes médecins, Revue archéologique, cinquième série, 35, 1932, 313.
  • J.-P. Rey-Coquais, Deux stèles inscrites de Syrie du Nord, Syria 75, 1998, 193-200.
  • J. Russell, New Inscriptions from Anemurium, Phoenix 27/4, Winter 1973, 319-327.
  • L. Robert, Monnaies et divinités d'Aspendos, Hellenica 11/12, Paris 1960, 177-188.
  • L. Robert, Noms indigènes dans l'Asie Mineure gréco-romaine [Bibliothèque archéologique et historique de l'Institut français d'archéologie d'Istanbul 13], Paris 1963.
  • L. Robert, Documents d'Asie Mineure XXVII : Reliefs votifs 11 : Les Dioscures et Arès (légendes lacédémoniennes), Bulletin de correspondence hellénique, 107, 1983, 553-579.
  • M. H. Sayar, Beschriftete Grabstelen aus der Gegend von Byzantion im Archäologischen Museum von Istanbul, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 48, 1982, 291-295.
  • S. Schmidt, Hellenistische Grabreliefs. Typologische und chronologische Beobachtungen, Cologne/Vienna [a.o.] 1991.
  • W. Schulze – W. Wissman, Kleine Schriften von Wilhelm Schulze: Zum 70. Geburtstag am 15. Dezember 1933, Göttingen 1934.
  • Supplementum epigraphicum graecum.
  • E. Simon, Doppelgöttinnen in Anatolien, Griechenland und Rom, Eirene 31, 1995, 69-87.
  • M. N. Tod, Laudatory Epithets in Greek Epitaphs, The Annual of the British School at Athens 46, 1951 [=Papers Presented to Professor Alan Wace to Commemorate Fifty Years of Work in Archaeology], 182-190.
  • A.-M. Vérilhac, Παίδες άωρoι. Poésie funéraire, 1. Textes [Πραγματείαι της Aκαδημίας Aθηνών 41], Athens 1978/1982.
  • C. B. Welles, Hellenistic Tarsus, Mélanges de l'Université Saint-Joseph 38, 1962, 41-75.
  • F. Yurtseven, Tarsus Köylü Garajı Mezarı Buluntuları, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Eski Önyasa-Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, Anadolu 31, 2006, 91-121.
  • L. Zoroğlu, Excavations at Antiocheia-on-the-Cydnus (Tarsus), in: T. Drew-Bear – M. Taá¹£lıalan – C. Thomas (eds.), Actes du Ier Congrès international sur Antioche de Pisidie [Collection archéologie et histoire de l'Antiquité, Université Lumière-Lyon 2], Lyon/Paris 2002, 417-422.