Halis MANAV

Harmancık (Bursa) manyezitlerinin jeokimyasal özellikleri

Bu çalışmada Kuzey Batı Anadolu da Izmir-Ankara Zonunda yer alan Harmancık Yöresi'ndeki ofiyolit kayaları ile bu kayalardan peridotitlere bağlı gelişen manyezitler incelenmiştir. İncelenen yataklarda yan kayaç demirli dünü ve harzburjitten oluşmaktadır. Manyezitler bu kayaçların ileri derecede ezilmiş milonitleşmiş bol kırıktı ve çatlaklı kesimlerinde kalın damarlar ve ağlar şeklinde yataklanmışlardır. Çalışma alanından alınmış manyezit örneklerinin iz element dağılımları Möller(1989)'a ait grafiklerle korele edilerek değerlendirilmeye çalışılmıştır. Örneğin kobalt ve demirin dağılım sınırlan ile uyumlu olmadığı farklılık arzettiği saptanmıştır. Uyumsuzluğa yol açan sebepler araştırıldığında; Fe miktarının grafikte belirlenen sınırları aşmasının nedeni, sarı renkli manyezitlerde yan kayaçlardakı lateritleşme sonucu ortaya çıkan demir oksidin cevhere nüfuz etmesi olduğu anlaşılmıştır. Kobaltın verilen sınır değerlerinin çok altında olmasının nedeni ise Möller(1989)'un vermiş olduğu logaritmik dağılım abaklannın hazırlanmasında toplanan verilerin azlığı olabilir. Bu çalışmada, ayrıca kökenleri tartışmalı olan sepiyolitlerin kökenlerinin o bölgeye ait manyezitler olup olmayacağının çözüme kavuşturulacak olmasıdır.

Geochemical characteristics of Harmancık (Bursa) magnesite deposits

In this study, the ophiolite rocs in the Harmancık Area, which are located within the Izmir-Ankara zone have been investigated. The ultramafic rocks within the area occur iron-bearing dunite and harzburgite. Magnesits are deposited as thick veins and stockworks alongs the deformed and milonitized zones of these rocks. Magnesite, shows masive and nodular structures. Trace element analysis were performed on magnesites samples gathered from the investigation field. Some trace element values is correlated with the graphics of trace element distribution in magnesites given by Möller (1989) and it is found out that there is a considerable difference between them. The reason of this inconsistency is investigated and as a result it is found out that the increase of Fe is caused by the penetration of the iron oxides created by the formation of lateratities at the gang minerals to these magnesites. The reason of cobalt (Co) element is being notably less than the "Co" distribution limit at the magnesites related to ultramafics given by Möller, (1989) originated from thedeficiency of data gathered during the preparation of Mailer's charts. It is clear that the cobalt limit should be changed slightly in these charts. In addition to this Möllert (1989) trace element distribution limit graphs will show clearly whether the origin of sephiolites is the same as magnesites of this region by correlating the analysis of trace elements of sephiolites by the charts.

___

Angel F. Trojer F., 1953. Der Ablauf der Spatmagnesit-Metasomatose, Radex Rund schau, 7-8 315-334, Radenthein.
Bırınkmann. R., 1966, Geotectonische Von Westanatolien N. "39. Geol. Pal. Mh. 603-618
Bodenlos J.A., 1950 Magnesite Deposits Of Central Ceara Brazil-Bull U.S. Geol Suıy 962.C. 121-153
Chatsimitriades E.A. Kelepertsiv A.E.,1983 A. Geofogical-Geochemical Study of Magnesiten From Northern Greece (ChalkidikiPeninsula). Oryktos Plontos 22.29-36
Franz E.D., Ponce J., Wetzenstein W., 1979 Geochemie und Petrographie der Magnesitlargers tatten Das Alto Choparel Bolivien Radex-Rdsch 1105-119
Franz E.D., Marazidis. D., Werzestein. W., 1982. Geochemie Magnesium Carbonatıscher Feuerfestrohstoffe von Vavdos. ChalkidiklGriechenland-Radex. Rdsch. 966-706.
Gaur. G.S.C., Bagati. T.N., Nautiyal. S.P., 1979. Magnesite Deposit of Bagoli. District Chamoli. Gahwal Himalaya. A Prelimiinary Exploration Account. Himalayan Geol. 9. 744-825.
Harris N.B.W., Kelley. S., Okay. A.I., 1994. Post-Coilision Magmatism And Tektonies In Northwest Anatolia. Cont. Min. Petrol. 117.241-252.
Ilic. M., 1968. Problems Of The Genesis And Genetic Classification Of Magnesite Deposits. Geol. Carp. 19. 149-160.
Kaya O., 1981. Batı Anadolu Alta Bildirmesi. Ultramafik Birmin ve Menderes Masifinin Jeolojik Konumu. Tübitak Doğa Dergisi. Atatürk Özel Sayısı 5,15-36.
Krallik. M., 1977. Verbietungund Genese de Magnesitlagerstatte von Eugui (Asturrera) W-Pyrenaen/Spanien 179p. Thesis W i en.
Maksimoviç, Z., Dangiç, A., 1974. The Study Of Trace In Bodanov B. Cedl. Problems Of Ore Deposition-Four t Lagod Symposiom. Varna 2.387-394.
Manav. H., 1996. Küplü Dağı (Harmancık) Ofiyolit Kayaların İncelenmesi ve Bu kayalardaki Manyezit Oluşumunun Jenetik Etüdü (İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi-Yayınlanmamış)
Manav. H., 2000. Harmancık Bölgesi (Batı Anadolu) Manyezit Yataklarının Jeolojisi ve Oluşumu Geosound-Yerbirimleri. Haziran sayı no : 36.
Martiny, E., Rojkovıc. I., 1977. Trace Elements In Magnesites Of. Slovakia (Central West Carphathians) Geol. Garpath 28.311-322.
Möller. P., 1989. Minor And Trace Elements In Magnesite Monograph Series On Mineral Deposits 28.173-195. Gebrüder Borntrager. Berlin-Stutgart.
Morteain. G., Möller. P., Schley. F., 1982. The Rare Earth Element Contens And The Origin Of The Sprary Magnesite Mineralization Of. Tux-Lanersbach Enstachen Alm. Spiessnagel And Hochfilzen. Austria. And The Lacustrine Magnesite Deposist Of Aiani Kozani. Greece And Bela Stena. Yugoslavia Econ Geol 77.617-631
Munita. S.C.A., 1979. Determinaco De Elementos Em Baixa Consentracao Em Concentraco De Tracos Em Amostras De Magnesita. Por Analize Por Activacao 43 pp. Thesis No: IEA. 158 Sao Paulo.
Okay. A.I., 1984. Kuzey Batı Anadolu da yer Alan Metamorfik Kuşaklar. Ketin Simpozyumu. T.J.K. S.83-92.
Qemeneur. J., 1974. Les Gisements de Magnesite Du Pays Basque De La Magnesite Carde Geologique Et. Sedimentologie ve Genese Dela Magnesite En Milieu Sedimantaire 210 p. Thesis. Paris.
Redlich. K.A., 1909. Die Typen der Magnesitlager. Stattlen, 2. Prakt. Geol. 17.300-310.
Rösler. H.J., Lange. H., 1972. Geochemiche Tabellen 674p. Enke. Stutgart.
Schroll. E., 1961. Über Das Vorkommen von manesit in Alpinen Salzlagerstatten Radex-Rdsch 704-707.
Turkeian. K.K., 1969. The Oceans Streams And Atmosphere In K.H. Wedepohl (ed). Hanbook Of. Geochemistry I, 297-320. Springer, Berlin, Heidelberg. New York.
Valcha, Z., 1979. Czechoslovak Analytical Standarts Of Rock And Mineral Raw Maaterials Reference Standart Material Of Magnesite (Kosice) Zbornik Gedockych Ved. Ser. Tech. Geochem 16, 85-98.
Wetzenstein. W., Zachmann, D., 1977. Sedimantare Magnesiumcarbonatische Bildungen im Servia-Beçken Nordgriechenland-Radex-Rdsch, 29-49.
Wichrowska, M., 1974. Badania Mineralgiczno-Geochemiczne Magnezydow Ze Zloz Dolnego Slaska-Biul. Insti Ged. 280.81-105.
Yoder, H.S.J., Samaha. G.T., 1957. Olivine X-Ray Determirrative. Amer. Min. 42.475-491