HANEFİ ÖZBEK, Nureddin CENGİZ, AYDIN HİM, Serdar UĞRAŞ, FEVZİ ÖZGÖKÇE, ENDER ERDOĞAN

Yüksek kolesterollü diyetle beslenen sıçanlarda Foeniculum vulgare P. mill. (rezene) tohumlarının kan kolesterol seviyesi üzerine etkisi

Amaç: Yüksek kolesterollü yemle beslenmiş sıçanlarda Foeniculum vulgare P. Miller (Rezene) bitkisi tohumlarının kan kolesterol seviyesi ve diğer bazı biyokimyasal ve hematolojik parametreler üzerine etkisi araştırıldı. Yöntem: Çalışma gruplarına standart sıçan yemi (kontrol grubu), yüksek kolesterollü yem (kolesterol grubu) ve yüksek kolesterollü yeme % 15 oranında rezene eklenmiş yem (rezene grubu) 90 gün süreyle verildi. Çalışma boyunca gruplar haftada üç kez tartılarak vücut ağırlığı takibi yapıldı. Çalışmanın sonunda kan ve doku örnekleri alınarak biyokimyasal ve hematolojik bazı parametrelere bakıldı. Karaciğer, aort ve böbrek dokuları Hematoksilen Eozin, Oil Red O ve Reticulin boyalarıyla boyandı. Bulgular: Kolesterol grubunda serum alkalen fosfataz, kolesterol ve yüksek dansiteli lipoprotein değerlerinin, rezene grubunda serum alanin aminotransferaz ve kolesterol değerlerinin kontrol grubuna göre yükseldiği, hematolojik parametreler yönünden trombosit sayısı hariç diğer tüm parametrelerin rezene grubunda düştüğü saptandı. Kontrol grubunda % 21.0 vücut ağırlığı artışı olurken, kolesterol ve rezene gruplarında vücut ağırlığında anlamlı artış olmadığı tespit edildi. Histopatolojik incelemelerde rezene ve kolesterol gruplarının aort ve böbreklerinde herhangi bir patolojiye rastlanmazken, karaciğer dokularında yaygın yağlanma alanları izlendi. Sonuç: Yüksek kolesterollü diyet uygulanan sıçanlarda, yeme % 15 rezene ilavesinin kan kolesterol seviyesini kolesterol grubuna göre anlamlı derecede düşürdüğü, ancak sıçanların beslenmesini olumsuz yönde etkilediği, karaciğer yağlanmasını önlemede önemli bir katkısının olmadığı kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler:

Diyet, Foeniculum, Sıçanlar, Kolesterol

The study of the effects of Foeniculum vulgare P. Mill. (fennel) seeds on the blood cholesterol levels and some other blood paramaters in high cholesterol diet fed rats

Objective: The effects of <ı style="mso-bidi-font-style: normal">Foeniculum vulgare P. Mill. seeds on the blood cholesterol and other biochemical and hematologic parameters were investigated in rats fed with high cholesterol diet. Methods: The animals in the control group were fed with standard rat diet, the cholesterol group received high cholesterol diet and the fennel group received high cholesterol diet with fennel seeds (15%) for 90 days. The animals were weighed three times a week during the study. At the end of the 90 day period blood and tissue samples were obtained and some biochemical and hematologic parameters were measured. Liver, aort and kidney tissues were stained with Hematoxylen-Eosin, Oil Red O and Reticulin. Results: In the cholesterol group serum alkalen phosphatase, cholesterol and high density lipoprotein levels were higher than those in the control group. In the fennel group serum alanine aminotransferase and cholesterol levels were higher while hematologic parameters except platelet count were lower than those in the control group. While there was a 21.0% increase in body weight in the control group there was no significant change in body weight in the cholesterol and fennel groups. Histopathologic examination revealed no pathology in the aort and kidney tissues while there were widespread fatty degeneration in the liver tissue. Conclusion: In the rats fed high cholesterol diet with 15% fennel seeds, it was found that fennel reduced the blood cholesterol levels significantly. However, considering the histopathologic findings and its adverse effects on the body weight, diet with fennel is not effective in reducing fatty degeneration in liver induced by high cholesterol diet.

Keywords:

Diet, Foeniculum, Rats, Cholesterol,

PDF

___

1. Baytop T. Therapy with medicinal plants in Turkey. 2nd Edition, İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 1999.
2. Akgül A. Baharat Bilimi & Teknolojisi. Birinci Baskı, Ankara, Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15, Ankara, 1993.
3. Zeybek N. Medical Plants of Turkey (I. The North-Eastern “Pontus” of Anatolia). First Edition, İzmir, Ege Üniversitesi Matbaası, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Neşriyatı No: 8, 1960.
4. Ernst E. The Desktop guide to complementary and alternative medicine. Mosby, Toronto, 2001.
5. Özçelikay G, Şar S, Asil E. 1989-1995 yılları arasında Sağlık Bakanlığı tarafından bitkisel ilaçlar için verilen ithal ve üretim ruhsatları üzerine bir çalışma. XI. BİHAT, 22-24 Mayıs 1997 Ankara, Bildiri kitabı. Ed: Coşkun M, Ankara Üniv Ecz Fak Yay No: 75: 482-90.
6. Mimica-Dukic N, Kujundzic S, Sokovic M, Couladis M. Essential oil composition and antifungal activity of Foeniculum vulgare Mill. obtained by different distillation conditions. Phytother Res 2003;17:368-71.
7. Aridogan BC, Baydar H, Kaya S, Demirci M, Ozbasar D, Mumcu E. Antimicrobial activity and chemical composition of some essential oils. Arch Pharm Res 2002;25:860-4.
8. Kim DH, Ahn YJ. Contact and fumigant activities of constituents of Foeniculum vulgare fruit against three coleopteran stored-product insects. Pest Manag Sci 2001;57:301-6.
9. El Bardai S, Lyoussi B, Wibo M, Morel N. Pharmacological evidence of hypotensive activity of Marrubium vulgare and Foeniculum vulgare in spontaneously hypertensive rat. Clin Exp Hypertens 2001;23:329-43.
10. Ruberto G, Baratta MT, Deans SG, Dorman HJ. Antioxidant and antimicrobial activity of Foeniculum vulgare and Crithmum maritimum essential oils. Planta Med 2000;66:687-93.
11. Malini T, Vanithakumari G, Megala N, Anusya S, Devi K, Elango V. Effect of Foeniculum vulgare Mill. seed extract on the genital organs of male and female rats. Indian J Physiol Pharmacol 1985;29:21-6.
12. Chakurski I, Matev M, Koichev A, Angelova I, Stefanov G. Treatment of chronic colitis with an herbal combination of Taraxacum officinale, Hipericum perforatum, Melissa officinaliss, Calendula officinalis and Foeniculum vulgare. Vutr Boles 1981;20:51-4.
13. Özbek H. Foeniculum vulgare Mill. (rezene) meyvesi uçucu yağının lethal doz 50 (LD50) düzeyi ve sağlıklı ve diyabetli farelerde hipoglisemik etkisinin araştırılması. Van Tıp Derg 2002;9:98-103.
14. Özbek H, Uğraş S, Dülger H, Bayram I, Tuncer I, Ozturk G, et al. Hepatoprotective effect of Foeniculum vulgare essential oil. Fitoterapia 2003;74:317-9.
15. Özbek, H., Uğraş S, Bayram İ, Uygan İ, Erdoğan E, Öztürk A, et al. Hepatoprotective effect of Foeniculum vulgare essential oil: A carbon-tetrachloride induced liver fibrosis model in rats. Scand J Lab Anim Sci 2004;31:9-17.
16. Özbek H, Bayram İ, Cengiz N, Uğraş S. Investigation of hepatoprotective effect of Foeniculum vulgare fixed oil in rats. Res J Med & Med Sci 2006;1:72-6.
17.Özbek H, Taş A, Özgökçe F, Selçuk N, Alp Ş, Karagöz S. Evaluation of median lethal dose and analgesic activity of Foeniculum vulgare Miller essential oil. Int J Pharmacol 2006;2:181-3.
18.Özbek H, Öztürk M, Öztürk A, Ceylan E, Yener Z. Determination of lethal doses of volatile and fixed oils of several plants. East J Med 2004;9:4-6.
19.Pamuk A. Şifalı bitkiler ansiklopedisi. Pamuk Yayıncılık, İstanbul, 1998.
20.Kayaalp O. Rasyonel tedavi yönünden tıbbi farmakoloji. onuncu baskı, Hacettepe-TAŞ, Ankara, 2002.
21. Lee WC, Chao WT, Yang VC. Effects of high-cholesterol diet on the interendothelial clefts and the associated junctional complexes in rat aorta. Atherosclerosis 2001;155: 307-12.
22. Eddy AA, Liu E, McCulloch L. Interstitial inflammation and fibrosis in rats with diet-induced hypercholesterolemia. Kidney Int 1996;50:1139-49.
23.Yadav SP, Vats V, Ammini AC, Grover JK. Brassica juncea (Rai) significantly prevented the development of insulin resistance in rats fed fructose-enriched diet. J Ethnopharmacol 2004;93:113-6.
24. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik, 10. baskı, Ankara, Hatiboğlu Yayınevi, 2002.
25. İmren AH, Turan O. Klinik tanıda laboratuar. Beta Yayım Dağıtım AŞ., 3. baskı, İstanbul, 1985.
26. Deepa PR, Varalakshmi P. Protective effects of certoparin sodium, a low molecular weight heparin derivative, in experimental atherosclerosis. Clin Chim Acta 2004;339:105-15.
27. Özbek, H. The anti-inflammatory activity of the Foeniculum vulgare L. essential oil and investigation of its median lethal dose in rats and mice. Int J Pharmacol 2005;1:329-31.