Türkiye’de Tarımsal Desteklemeler Kapsamında Prim Sistemi Uygulamalarının Etkileri
Bu araştırmada, Türkiye’de tarımsal desteklemeler kapsamında prim ödemelerinin pamuk, ayçiçeği, soya, kanola, mısır ve aspir ürünleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma 1980-2006 dönemini kapsamaktadır. Farklı yıllarda prim ödenmesine başlanan bu ürünlerin üretim alanı, fiyatları ve destekleme prim ödemeleri arasındaki ilişkiyi test etmek için Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre, pamuk, ayçiçeği ve soya ürünlerinde üretim alanları ve prim ödemeleri arasında nedensellik ilişkisi bulunamazken, kanola üretim alanı ve prim ödemesi arasında tek yönlü, mısır üretim alanı ve prim ödemesi arasında ise çift yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer taraftan ayçiçeği, soya, kanola ve aspir üretim alanları ve ürün fiyatları arasında ürün fiyatlarından üretim alanlarına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Diğer bir ifadeyle bu ürünlerin üretim alanlarının artmasında çiftçinin eline geçen fiyatların önemli düzeyde etkisinin olduğu söylenebilir. Son olarak soya ve kanola ürünlerinde prim ödemeleri ve ürün fiyatları arasında çift yönlü, ayçiçeği ürününde prim ödemesi ve fiyatı arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu ürünlere yapılan prim ödemelerinin üreticileri piyasa fiyatlarına karşı korumada etkili olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Prim Ödemeleri, Granger Nedensellik Testi
The Effects of Premium Payment in Turkey Agricultural Supports System
This study was carried out to determine the effects of premium payment on cotton, sun flower, soybean, canola, aspire and maize productions in Turkey. This research was carried between 1980-2006 periods. Granger causality test was used to determine the relationship among production area, product prices and premium payment given in different years for these agricultural products. According to Granger causality test results, there was no relationship between production areas and premium payment for cotton, sun flower and soybean products. On the other hand, while there was unidirectional relation between canola production area and canola premium payment, bidirectional relation was found between maize production area and maize premium payment. In addition, unidirectional causality was found from product prices to production areas between production areas and product prices of sun flower, soybean, canola and aspire. It means that, price received by farmers increased importantly the production area of these products. As a conclusion, bidirectional causality was found between soybean and canola premium payment and product price, while unidirectional causality was found sun flower premium payment and sunflower price. It was exploded that these premium payments can protect farmers against downside risks sourced by market prices.
Keywords:
Premium payment, Granger causality test,
___
- Abay, C., Olhan, E., Uysal, Y., Yavuz, F., Türkekul, B., 2004. Türkiye’de Tarım Politikalarında Değişim, http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/04cananabay .pdf.
- Dickey, D.A., W.A. Fuller 1981. “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with A Unit Root”, Econometrica, 49, pp.1057-1072.
- DPT, 2000. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Tarımsal Politikalar ve Yapısal Düzenlemeler Özel ihtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, DPT: 2516 Ö K: 534, Ankara.
- DPT, 2004, Tarım Stratejisi (2006-2010). http://mevzuat.dpt.gov.tr/ypk/2004/92.pdf
- DPT, 2007. Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı(2007- 2013), Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, DPT: 2717 ÖİK: 670, Ankara.
- Erdal,G., Erdal, H., Esengün, K.,2006a. “Türkiye’ de Eğitim ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt I, 13-15 Eylül, Antalya. Sh. 264-275.
- Erdal,H., Erdal, G., Esengün, K., 2006b. “Türkiye’ de Bioyakıt – Tarım Etkileşimi”, Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt I, 13-15 Eylül, Antalya, Sh.521-530.
- Engle, Robert F., Granger, C.W.J., 1987. Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55, 251–276.
- Granger, G.W.J., 1969, Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37, 424-438.
- Gökdemir, B., 2004. Tarımda Piyasa Reformu Türk Tarımı Özelinde Tarım ve Rekabet Politikası İlişkisi, Rekabet Kurumu yayını, Yayın No: 143, Aankara. http://www.rekabet.gov.tr/word/tezler/bulentgokdemi r.doc
- Kolsarıcı,Ö.,Gür,A.,Başalma,D.,Demir Kaya,M., İşler,N., 2006. Yağlı Tohumlu Bitkiler Üretimi, Tarım ve Mühendislik http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/22dd5dabde45e da_ek.pdf?dergi=1 Sayı 78-79.
- MacKinnon, J. G. 1996. Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests, J. Applied Econm. 11, 601-618.
- Tarım Kanunu,2006. Kanun No: 5488, Kabul Tarihi: 18.04.2006, http://rega.basbakanlik.gov.tr/Eskiler/2006/04/20060 425-1.htm
- TKB,2006. Türkiye’de Tarım, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı yayını, Ankara.
- TKB, 2008. 2007 Yılı Ürünü Kütlü Pamuk, Yağlık Ayçiçeği, Soya Fasulyesi, Kanola, Dane Mısır, Aspir Ve Zeytinyağı Üreticilerine Destekleme Primi Ödenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı Uygulama Tebliği, Resmi Gazete, Sayı: 26835, Tarih: 02.04.2008 Seri No: 2008/14, Ankara.
- TOBB,2006. Ekonomik Rapor, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yayını, http://www.tobb.org.tr
- TUİK, 2007. İstatistik Göstergeler 1923-2006, Türkiye İstatistik Kurumu Yayını, ISBN: 978-975-19-4184-8, Ankara.
- Yararlanılan İnternet Web siteleri;
- http://www.tugem.gov.tr/tugemweb/destekler.html
- http://www.tzob.org.tr/tzob web/duyuru/biodizel_2006.htm
- ISSN: 1300-2910
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1985
- Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi