Melih YILAR, Yusuf BAYAR, Ahu Alev ABACI BAYAR

Kırşehir İl'inde Doğal Yayılış Gösteren Adaçayı Türleri ve Toprak Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz: Ülkemiz topografik özellikler ve sahip olduğu faklı iklim sayesinde oluşan mikroklima alanların fazlalığı gibi nedenlerden dolayı zengin bitki florasına sahiptir. Bu sayede ülkemiz 12 bin bitki taksonuna ev sahipliği yapmaktadır. Kırşehir İli sahip olduğu metamorfik masiflerden dolayı bitki çeşitliliği bakımından zengindir. Bu çalışma ile Kırşehir İl'inde 2017, 2018 ve 2019 vejetasyon dönemlerinde gerçekleştirilen surveyler sonucu Salvia aethiopis L., Salvia absconditiflora Greuter & Burdet, Salvia syriaca L., Salvia ceratophylla L., Salvia bracteata Banks et Sol., Salvia cyanescens Boiss. & Bal., Salvia sclarea L. ve Salvia virgata Jacq. türlerinin doğal olarak yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Çalışmaya göre Salvia absconditiflora türünün Kırşehir’de yaygın olduğu ve bulunduğu alanlarda popülasyon oluşturduğu tespit edilmiştir. S. virgata ve S. sclarea türlerinin daha çok yol kenarlarında; diğer türlerin ise mera gibi boş otlak alanlarda yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Bitkilerin toprak gereksinimleri, bitkilerin toplandığı yerlerden elde edilen toprak örnekleri ile belirlenmiştir. Salvia türlerinin toprak gereksinimleri, rakım ve yaşam alanları açısından çok değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Topraklar killi ve tınlı bir yapıya sahip olup pH değerleri 7.69-830, tuzluluk değeri %0.003-0.02, organik madde içeriği %1.509-4.618, kalsiyum karbonat içeriği %3.776-67.454, mevcut K değeri 55.206-160.023 kg K2O/da ve mevcut P değeri 1.543-24.197 kg P2O5/da olarak saptanmıştır. Kırşehir, Salvia türleri bakımından zengindir ve Salvia türleri organik madde miktarı az olan hafif alkali, killi, tınlı ve kireçli topraklara karşı toleranslıdır.

Anahtar Kelimeler:

: Adaçayı, biyoçeşitlilik, ekoloji, habitat, toprak özellikleri, Türkiye

Determination of Salvia species and soil property naturally distributed in Kırşehir provinces

Turkey has a rich plant flora due to the reasons such as excessive micro-climate fields occurring due to topographic characteristics and different climates. So, Turkey includes 12 thousand plant taxa. Kırşehir city is rich in plant variety due to the metamorphic massives it includes. In this study, as a result of the surveys performed in 2017, 2018 and 2019 vegetation periods in Kırşehir city, it was determined that Salvia aethiopis L., Salvia absconditiflora Greuter & Burdet, Salvia syriaca L., Salvia ceratophylla L., Salvia bracteata Banks et Sol., Salvia cyanescens Boiss. & Bal., Salvia sclarea L. and Salvia virgata Jacq. species spread naturally. According to the study, it was determined that Salvia absconditiflora species was common in Kırşehir and formed population in the fields where it was present. Salvia virgata and Salvia sclarea species spread mostly on the roadsides, whereas, the other species spread in empty grasslands such as pasture. The soil requirements of the plants were determined by the soil samples obtained from the locations where the plants were collected. It was revealed that the determined Salvia species varied much in terms of soil requirements, elevation and habitat. The soils had a clay and loamy structure and following values were determined; pH values of 7.69-8.30, salinity value of 0.003-0.02%, organic matter content of 1.509-4.618%, calcium carbonate content of 3.776-67.454%, available K value of 55.206-160.023 kg K2O/da, and available P value of 1.543-24.197 kg P2O5/da. Kırşehir is rich in Salvia species and Salvia species are tolerant against slightly alkaline, clay, loamy and calcareous soils having low amount of organic matters.

Keywords:

Sage, biodiversity, ecology, habitat, soil properties, Turkey Sage, biodiversity, ecology, habitat, soil properties, Turkey,

PDF

___

Abacı-Bayan AA (2016). Doğu Akdeniz Bölgesinde Yer Alan Sulak Alanlarda Oluşan Toprakların Özellikleri, Verimlilik Düzeyleri ve Sorunları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayılamamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş.
Abacı-Bayan AA (2018). Problems Measured and Evaluated of Irrigated Agricultural and Nonirrigated Agricultural. Fresenius Environmental Bulletin, 27(5), 3133-3139.
Akpulat HA, Celik N (2005). Flora of gypsum areas in Sivas in the eastern part of Cappadocia in Central Anatolia, Turkey Journal of Arid Environments, 61: 27-46.
Aktoklu E, Arslan M (2012). Kırşehir'in Bitki Çeşitliliği ve Endemizm, Biyolojik Çeşitlilik Sempozyumu, 22-23 Mayıs 2012, s:253-258, Söğütözü/Ankara.
Anderson TN, Milberg P (1998). Weed flora and the relative importance of site, Crop Rotation and Nitrogen. Weed Science, 46: 30-38.
Angelova VR, Ivanova RV, Todorov GM, Ivanov KI (2016). Potential of Salvia sclarea L. for phytoremediation of soils contaminated with heavy metals. International Journal of Agricultural and Biosystems Engineering, 10(12): 690-700.
Armaki MA, Jahani A, Goshtasb H (2015). Investigation of environmental effective factors to distribution of Salvia officinalis (Case study: Ghohroud watershed in Kashan, Iran). Journal of Biodiversity and Environmental Sciences,7(1):113-119.
Bagherpour S (2010). İç Anadolu Bölgesi’nde Bulunan Salvia L. türlerinin taksonomik çalışmaları, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Bölümü, Doktora Tezi, Ankara.
Belen V (2012). Farklı Bölgelerden Toplanan Salvia pilifera Montbet & Aucher Ex Bentham Popülasyonlarının Varyasyonları ve Uçucu Yağ Bileşenleri Açısından İncelenmesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayılamamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
Boira H, Blanquer A (1998). Environmental factors affecting chemical variability of essential oils in Thymus piperella L. Biochemical Systematics and Ecology, 26(8): 811-822.
Cantino PD, Harley RM, Wagstaff SJ (1992). Genera of Lamiaceae: status and classification. In: Harley, R.M. & Reynolds, T. eds, Advances in Labiate Science: 511Â-522. Kew:Royal Botanic Gardens.
Davis PH (1951). Cliff Vegetation in The Eastern Mediterranean. Journal of Ecology, 39 (1): 63-93.
Demirci B, Baser KHC, Yildiz B, Bahcecioglu Z (2003). Composition of the essential oils of six endemic Salvia spp. from Turkey, Flavour and Fragrance Journal, 18:116-121.
Ekim T, Koyuncu M, Vural M, Duman H, Aytac Z, Adıgüzel N (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. TTKD ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayını.
Ekren S, Sönmez C, Sancaktaroğlu S, Bayram E (2007). Farklı Biçim Yüksekliklerinin Adaçayı (Salvia officinalis L.) Genotiplerinde Agronomik ve Teknolojik Özelliklere Etkisinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 44 (1): 55-70.
Eyüpoğlu O (2019). Bazı Endemik Bitkilerin Kırşehir’deki (Türkiye) Yayılış Alanları. Doğanın Sesi, 2(3):41-49.
Harley RM, Atkins S, Budantsev A, Cantino PD, Conn BJ, Grayer R, Harley MM, De Kok R, Krestovskaja T, Morales R, Paton AJ, Ryding O, Upson T (2004). Labiatae. In: Kubitzki, K. (ed.), The families and genera of vascular plants, vol. 7, pp. 167-275.Springer-Verlag, Berlin.
Kacar B (1984). Bitki Besleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 899, Ankara.
Keleş AV (1998). Naldöken Dağı (Kırşehir) Florası, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Koyuncu O, Yaylaci OK, Ozturk D, Erkara IP, Savaroglu F, Akcoskun O, Ardic M (2010). Risk categories and ethnobotanical features of the Lamiaceae taxa growing naturally in Osmaneli (Bilecik/Turkey) and environs. Biological Diversity and Conservation, 3(3): 31-45.
Kulak M (2011). Farklı Tuz Uygulamalarının Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nin Gelişimi Üzerine Etkisi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis.
Polat H (1998). Çiçekdaği Batı Yarısı (Kırşehir) Florası, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Poyraz IE, Koca F (2006). Eskişehir’de yetişen bazı tıbbi Salvia L. türleri üzerinde morfolojik araştırmalar, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2), 443-450.
Senkul C, Kaya S (2017). Türkiye Endemik Bitkilerinin Coğrafi Dağılışı. Türkiye Coğrafya Dergisi, 69: 109-120.
Şengönül K, Kara O, Palta S, Şensoy H (2009). Bartın Uluyayla Yöresindeki Mera Vejetasyonunun Bazı Kantitatif Özelliklerinin Saptanması ve Ekolojik Yapının Belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 11(16):81-94.
Ülgen N, Yurtsever N (1995). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, Ankara...
Vural M, Karaveliogulları FA, Polat H (1997). Çiçekdaǧı (Kırşehir) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 4(1):117-124.
Yilar M, Kadioglu I (2018). Salvia species and their biological activities naturally distributed in Tokat Province. Scholars Bulletin, (Agriculture), 4(2):208-212.
Yirefu F, Tana T (2007). Weed flora in arable fields of Eastern Ethiopia with Emphasis on the occurrence of Parhenium hysterophorus. Department of Plant Science, Alemaya University, PO Box 138, Dire Dawa, Ethiopia.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1300-2910
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 1985
Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi