Havva Gizem DEMİREL, Halil İbrahim CİCİOĞLU

Üst Düzey Sporcuların Egzersiz Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi

Araştırmada üst düzey sporcuların egzersiz bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 66’sı takım (basketbol, Amerikan futbolu) ve 94’ü bireysel (atletizm, güreş) olmak üzere toplam 160 (35 kadın, 125 erkek) milli takımda yer alan üst sporcu üzerinden yürütülmüştür. Araştırmada “Kişisel Bilgi Formu” ve “Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ)” kullanılmıştır. Araştırmanın modeli, nicel araştırma yöntemlerinden betimleyici bir tarama desenidir. Araştırmada pearson korelasyon katsayısı, Mann Whitney U testi, Krusal-Wallis testinden yararlanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, EBÖ ile katılımcıların yaş değişkeni arasında istatiksel anlamda anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Branş, cinsiyet maddi gelir değişkenleri ile EBÖ alt boyutları arasında istatiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Katılımcıların spor yaşına göre; ‘Aşırı Odaklanma ve Duygu Değişimi’ alt boyutunda pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Sonuç olarak; üst düzey sporcuların, spor yaşı, branş, cinsiyet, maddi gelir değişkenleri ile egzersiz bağımlılığı ölçek ve alt boyutları toplam puan ortalamalarına bakıldığında ‘bağımlı’ grupta yer aldıkları tespit edilmiştir. Buna sebep olarak; yıllar boyunca düzenli ve profesyonel anlamda spor yapan sporcuların başarılarıyla doğru orantıda yükselen performansları, bireyleri daha fazla egzersiz yapmaya motive ederek, yapmış oldukları egzersizin bağımlılık oluşturabileceğini fark etmelerine engel olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Üst düzey sporcu, Spor, Egzersiz Bağımlılığı

PDF

___

Adams, J. & Kirkby, R.J. (2002). Excessive exercise as an addiction: A review. Addiction Research and Theory, 10, 415-437.
Adams, J.M., Miller, T.W. & Kraus, R.F. (2003). Exercise dependence: diagnostic and therapeutic issues for patients in psychotherapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 33(2), 93-107.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karedeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cicioğlu, H. İ., Tekkurşun-Demir, G., Bulgay, C. & Çetin, E. (2019). Elit düzeyde sporcular ile spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı düzeyleri. Bağımlılık Dergisi – Journal of Dependence, 20(1), 12-20.
Costa, S., Cuzzocrea, F., Hausenblas, H.A., Larcan, R. & Oliva, P. (2012). Psychometric examination and factorial validity of the exercise dependence scale-revised in ıtalian exercisers. Journal Behav Addict, 1(4), 186-190.
Costa, S., Hausenblas, A. H., Oliva, P., Cuzzocrea, F. & Larcan, R. (2013). The Role of Age, Gender, Mood States and Exercise Frequency on Exercise Dependence. Journal of Behaviour Addicttions, 2(4), 216-223.
Cronbach, L. J. (1941). The reliability of ratio scores. Educational and Psychological Measurement, 1(1), 269-277.
Cronbach, L.J. (1951). Coefficientalphaandtheinternalstructure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334.
Çakır, E. (2019). The examination of exercise addiction levels of university students stundying in helath field. Journal Of Eduction and Traning Studies, 7(3), 1-5.
Çetin, E., Bulğay, C., Demir, G. T., Cicioğlu, H. İ., Bayraktar, I., & Orhan, Ö. (2020). The Examination of the Relationship Between Exercise Addiction and Performance Enhancement in Elite Athletes. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-12.
De Coverley-Veale, D.M.W. (1987). Exercise dependence. British Journal Of Addiction, 82(7), 735-740.
Demetrovics, Z. & Kurimay, T. (2008). Exercise addiction: A literature review. Psychiatr Hung, 23, 129-141.
Glasser, W. (1976). Positive addiction. USA: Harper and Row.
Grıffıths, M. (2000). Does ınternet and computer “addiction” exist? Some case study evidence. CyberPsychology and Behavior, 3(2), 211-219.
Hailey, B. J. & Bailey, L. A. (1982). Negative addiction in runners: A quantitative aproach. Journal of Sport Behavior, 5, 150-154.
Hausenblas, A. H. & Downs, S. D. (2002a). How much is toomuch? The development and validation of the exercise dependence scale. Psychology and Health, 17(4), 387-404.
Hausenblas, A. H. & Downs, S. D. (2002b). Exercise dependence a systematic review. Psychology of Sportand Exercise, 3, 89-123.
Hausenblas, H.A. & Downs, D.S. (2000). How much is too much? The development and validation of the exercise dependence scale. Psychol Health, 17, 387-404.
Hausenblas, H.A. & Fallon, E.A. (2002). Relationship among body image, exercise behavior, and exercise dependence symptoms. Inc. Int Journal Eat Disord, 32, 179–185.
Kagan, D.M. (1987). Addictive personality factors. Journal of Sport Medicine, 121, 553-538.
Klein, S. (2005). Obezite tedavisi için para ödemek para ediyor mu? Türkiye Klinikleri, 1(2): 82-82
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel.
Masters, K.S & Lambert, M.J. (1989). The relations between cognitive coping strategies, reasons for running, injury, and performance of marathon runners. Journal Sport Exerc Psycholg, 11(2), 161-170.
Namlı, S., Demir, G.T. & Cicioğlu, H.İ. (2018). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akademik odaklanma düzeyleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(4), 43-51.
Orford, J. (1985). Excessive appetites: A psychological view of addictions. Chichester: Wiley. Pierce, E. F, Rohaly, K. A. & Fritchley, B. (1997). Sex differences on exercise dependence for men and women in a marathon road race. Percept Motor Skills, 84, 991-994.
Polat, C. & Şimşek K.Y. (2015). Spor merkezlerindeki bireylerin egzersiz bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi: Eskişehir İli Örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(15), 354-369.
Smith, D. & Hale, B. (2005). Exercise-dependence in bodybuilders: Antecedents and reliability of measurement. Journal Sports Medicine Phys Fitness, 45, 401-408.
Szabo, A. (1998). Studying the psychological impact of exercise deprivation: Are experimental studies hopeless? Journal of Sport Behavior, 21, 139-147.
Szabo, A. (2000). Physical activity and psychological dysfunction. S. Biddle, K. Fox, & S. Boutcher, (Ed.), Physical activity and psychological well-being içinde, (s.130–153). London: Routledge.
Tekkurşun-Demir, G. & Türkeli, A. (2019). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı ve zihinsel dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 9-24.
Tekkurşun-Demir, G., Hazar, Z. & Cicioğlu, H. İ. (2018). Egzersiz bağımlılığı ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 865-874.
Yates, A. (1991). Compulsive exercise and the eating disorders: Toward an ıntegrated theory of activity. New York: Brunner/Mazel