Malatyalı Âşık Hanefi Ünver’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri

Âşıklık, Türk kültürü içerisindeki en kadim geleneklerdendir. Tarih seyri içinde kam, baksı, şaman ve akıncı gibi adlarla bilinen ozanlık, XV. yüzyılın başından itibaren bünyesinde değişimler ve dönüşümler yaşayarak kendi içerisinde bağımsız bir gelenek meydana getirmiştir. Bu yeni oluşumda “Âşıklık Geleneği” olarak adlandırılmaktadır. Kopuz veya vurmalı çalgılarla irticalen/doğaçlama şiir söyleme geleneği olan âşıklık, geçmişten günümüze kadar sürekliğini korumuştur. Türk milletinin millî ölçüsü olan hece ölçüsüyle şiirler yazan âşıklar, toplum hayatından seçtikleri konuları, sözlü gelenek içerisinde sade, anlaşılır ve akıcı bir dil ile ele alarak halkın sözünün temsilciliğini yapmışlardır. Bu çalışmada XXI. yüzyılın yaşayan âşıklarından Malatyalı Hanefi Ünver’in âşıklık geleneği içerisindeki yeri tespit edilmiştir. Ünver henüz altı aylık iken gözlerini kaybetmesi nedeniyle saza/söze yönelmiş, kendi çabasıyla gelenek içerisinde yer edinmiştir. Beşeri ve ilahi aşkı şiirlerinde terennüm eden âşık, yaklaşık 150 şiir yazmıştır. Ünver’in bir ustası olmamasına rağmen bizzat kendisi yine iki âşığa ustalık etmiş ve geleneğin devamlılığına katkıda bulunmuştur. Âmâ ve ümmi olan Hanefi Ünver; sevgiye, kardeşliğe, yardımlaşmaya, birlikteliğe, vatan sevgisine ve yaratılanı yaratandan ötürü sevmeye, saygı göstermeye dayalı şiirleriyle insanların kalbinde taht kurmuş bir âşıktır.

The Place of Malatyalı Minstrel Hanefi Ünver in Minstrel Tradition

Minstrelsy is one of the most ancient traditions in Turkish culture. The minstrel known as kam, Baksı, shamanand raider in the course of history, XV. Since the beginning of the century, it has created an independenttradition within itself by making changes and transformations. In this new formation, it is called "MinstrelTradition". The tradition of singing ascetic / improvised poetry with kopuz or percussion instruments hasmaintained its continuity from past to present. The minstrel, who wrote poems with the syllable measure, whichis the national measure of the Turkish nation, represented the people's word by addressing the topics they chosefrom the life of society in a simple, understandable and fluent language within the oral tradition. In this study XXI. Hanefi Ünver from Malatya, one of the living minstrel of the 19th century, will be determinedin the tradition of minstrel. Because Ünver lost his eyes when he was only six months month, he turned towardsreed / speech and took a place in the tradition with his own effort. In love with the poems of human and divinelove, the lover wrote about 150 poems. Although Ünver was not a master, he also mastered two lovers andcontributed to the continuity of the tradition. Hanefi Ünver, who is blind and unread; is a lover who has thronein the heart of people with his poems based on love, brotherhood, solidarity, togetherness, love of homeland,and love and respect for the creator. It is important to identify the place of Hanefi Ünver in the tradition and toindicate his contribution to this tradition, and the skillful apprentice, the people and the right lover.

PDF

___

Arık, E. (2014), Malatyalı âşık Hanefi Ünver, Yayımlanmamış Lisans Araştırma Projesi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Artun, E. (2011). Âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı. İstanbul: Karahan Kitabevi.
Batur. S. (1998). Türk halk edebiyatı. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Çobanoğlu, Ö. (2007). Âşık tarzı edebiyat geleneği ve istanbul. İstanbul: 3F Yayınevi.
Doğan, O. (2017). Malatyalı âşık Hanefi Ünver. Geçmişten günümüze malatyalı ilim ve fikir insanları sempozyumu I-II, C. II, 17-19 Kasım 2017. 63-72. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
Düzgün, D. (2017). Âşık edebiyatı. Türk halk edebiyatı el kitabı. M. Ö. Oğuz (Ed.), Ankara: Grafiker Yayınları.
Gökyay, O. Ş. (2013). Dede korkut hikâyeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
Güllü, A. (2014). Malatyalı âşık Mürteza Aksüt (hayatı, sanatı ve şiirleri). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
Günay, U. (2015). Âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi, Ankara: Akçağ Yayınları.
Kabaklı, A. (2006). Âşık Edebiyatı. İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı.
Kaya, D. (2009), Sivas halk şairleri I-V, C. I, Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
Kaya, D. (2010). Dedim-Dedi şiir söyleme geleneği bağlamında Molla Nefes’in şiirleri. Mollanefes ve XIX Asır Türkmen Edebiyatı Sempozyumu. 7-10 Nisan 2010. 1-13. Aşgabat.
Kaygılı, O. C. (2007). İstanbul’da semai kahveleri ve meydan şairleri. İstanbul: Merkez Kitapçılık Yayıncılık.
Kurt, B. (2019). Can gözü kör, gönül gözü açık bir âşık: Malatyalı Hanefi Ünver. Uluslar Arası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. C. 1, S.2. 81-89.
Solmaz, F. (2019a). Talihsiz Hanefi. Türk edebiyatı isimler sözlüğü II. Ankara: Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Online Sözlük. http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/talihsiz-hanefi-hanefi-hanefi-unver
Solmaz, F. (2019b). Malatyalı âşık Hanefi Ünver (hayatı, sanatı ve şiirleri). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
Şimşek, E. (2016). Âşıklık geleneği içerisinde Âşık Veysel'in yeri. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. Cilt Belirtilmemiş, S.9. 117-126.
Taştan, M. (2016). Âşık Hanefi. Malatya: Yılmaz Matbaacılık ve Yayıncılık.
Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türkmen, F. (2018). Âşık Garip hikâyesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yardımcı, M. (1997). Âşıklık geleneği ve âşık Esiri. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi. Elazığ.
Yardımcı, M. (2013). Türk Halk Şiiri, Anonim Halk Şiiri/ Âşık Şiiri/ Tekke Şiiri. Ankara: Ürün Yayınları