Ahmet ŞAHBAZ, Abdulkadir BULUŞ, Fatih KALECİ

Dışa Açıklık, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Yoksulluk İlişkisi: Türkiye Örneği

Klasik ve Neo-Klasik İktisat teorisine göre, ekonomiler dışa açıldıkça ekonomik büyümeleri artmakta ve daha yüksek bir refah düzeyine ulaşacakları ileri sürülmektedir. Çünkü dış ticaretin arttırılabilmesi bir taraftan verimliliği arttırırken, diğer taraftan dış ticareti yapılan malların üretimine yoğunlaşarak, uzmanlaşmayı teşvik etmektedir. Ayrıca sermaye gereksinimi duyan ülkelerin sermaye tedarik yöntemlerinden birisi de DYY girişlerini arttırmaktır. Bu nedenle uzun vadeli yatırımların ekonomiye kazandırılması gerekmektedir. Dolayısıyla yoksulluk gibi kadim bir sorunun çözümünde dışa açıklık ve DYY sermaye girişlerinin bir katkı sunup sunmadığı, tespit edilmesi gereken önemli bir konudur. Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye ekonomisinde 1980-2015 dönemi için dışa açıklık ve DYY girişlerinin yoksulluk üzerindeki etkisini zaman serisi yöntemi kullanarak incelemektir. Çalışmada uzun dönemde dışa açıklığın ve DYY girişlerinin yoksulluğu azalttığı bulunmuştur. Granger nedensellik analizleri neticesinde de DYY ve yoksulluk arasında çift yönlü ve dışa açıklıktan yoksulluğa doğru da tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca dışa açıklıktan DYY girişlerine doğru da bir nedensellik bağıntısı vardır.

Anahtar Kelimeler:

Dışa Açıklık, DYY girişleri, Yoksulluk, Eşbütünleşme, Granger Nedensellik Analizi

The Relationship between Openness, Foreign Direct Investment, and Poverty: The Case of Turkey

According to the theory of classical and neo-classical economics, the economic growth increases during the national economies demonstrate an outward-oriented inclination and it is estimated that these economies would reach to better welfare levels in this way because increases in foreign trade escalate the productivity and also encourage specialization by focusing on the goods that are commercialized for foreign trade. In addition, one of the methods of the needy countries in terms of capital supplying is to increase FDI inflows. That is why; long-term investments should be gained to economy. Within this context, it is important to determine whether openness and FDI capital inflows could contribute to the solution of poverty, which is a primeval problem, or not. The main purpose of this study is to examine the effect of openness and FDI inflows in Turkish economy in specific to 1980-2015 periods and their effect on poverty. While fulfilling this target, the aforementioned period has been investigated by using the method of time sequence. As the main finding, it has been concluded that openness and FDI inflows in Turkish economy have reduced the poverty in long-term period. As a result of Granger causality analyses, bidirectional causality relationship among FDI and poverty, and unidirectional causality relationship from openness thru poverty have been confirmed. In addition to this, there is a causality relationship from openness towards FDI inflows.

Keywords:

Openness, FDI Inflows, Poverty, Cointegration, Granger Causality Analysis,

PDF

___

Bayraktar, F. (2003). ‟Dünyada ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlar”. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş Genel Araştırmalar.
Charemza, W.W. ve Deadman, D.F. (1993). New Directions in Econometric Practice: General to Specific Modelling Cointegration and Vector Autoregression, Aldershot, Hanst: Edward Elgar Publishing Limited, Cambridge.
Dağdemir, Ö. (1999). Türkiye ekonomisinde yoksulluk sorunu ve yoksulluğun analizi: 1987-1994. Hacettepe İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (1), 23-40.
Dorsey, T. (2012). “A Capital Story”, Finance & Development, June 2008, Volume 45, Number 2, http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2008/06/pdf/dorsey.pdf Erişim: 25.07.2016
Edwards, S. (1998), “Openness, Productivity and Growth: What Do We Really Know?”, The Economic Journal, 108(447):383-398.
Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987): “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55 (2), 251-76
Erdal, F. ve Tatoğlu, E. (2002). Locational determinants of foreign direct investment in an emerging market economy: Evidence from Turkey. Multinational Business Review, 1(10), 21-27.
Granger, C. Ve Newbold, P. (1974). “Spurious regressions in econometrics”. Journal of Econometrics, 2 (2), ss. 111-120
Hagenaars, A. ve Vos, K. (1988). The definition and measurement of poverty. The Journal of Human Resources, 23 (2), 211-221.
Harris, R. (1995). Using Cointegration Analysis In Econometric Modelling, London: Prentice Hall/ Harvester Wheatsheaf.
Harrison, A. (1996). Openness and Growth: A Time-Series Cross- Country Analysis For Developing Countries. Journal of Development Economics. Vol:48 Pg:419-447.
Haughton, J. ve Khandker, S.R. (2009). Handbook of poverty and inequality. Washington: World Bank - The International Bank for Reconstruction and Development.
İyibozkurt, M. E. (1995). Uluslararası İktisat Teorisi, 3. Baskı, Bursa, Ezgi Kitabevi.
Kar, M., Güloğlu, B., Nazlıoğlu, Ş. Ve Ağır, H. (2012), “The Financial Sector and Poverty in the MENA Countries”, Ed. Joan Costa-Font, Europe and the Mediterranean Economy, Routledge, ISSN 1359-7957
Kar, M. Ve Özcan, G. (2015). “Does foreign trade liberalization reduce poverty in Turkey”. 11 th International Scientific Conference On Economic And Social Development-building resilient society, 16-17 December 2015, Zagreb, Croatia.
Kar, M. ve Tatlısöz, F. (2008). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye hareketlerinibelirleyen faktörlerin ekonometrik analizi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniverstesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14, 436-458.
Karluk, R. (2001). ‟Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Katkısı, Ekonomik İstikrar, Büyüme ve Yabancı Sermaye”. TCMB Yayınları. 97-115.
Koyuncu, C. ve Cınar, T., İ. (2009). Ticari dışa acıklı ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının iş gücü verimliliğine etkisi: 1980 – 2005 Türkiye uygulaması. Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(23), 309-326.
Madden, D. (2000). Relative or absolute poverty lines: A new approach. Review of Income and Wealth, 46 (2), 181-199.
Miller, S.M. ve Upadhyay, M.P. (2000). “The Effects of Openness, Trade Orientation, and Human Capital on Total Factor Productivity”, Journal of Development Economics, 63, 399-423.
Odhiambo, N. M. (2008). “Financial depth, savings and economic growth in Kenya: a dynamic casual relationship”. Economic Modelling 25 (4), 704–713.
Odhiambo, N. M. (2009). “Finance-growth-poverty nexus in South Africa: a dynamic causality linkage”. The Journal of Socio-Economics, Vol. 38, pp. 320-5.
Odhiambo, N. M. (2010). “Is financial development a spur to poverty reduction? Kenya's experience”. Journal of Economic Studies, Emerald Group Publishing, vol. 37(3), pages 343-353, September.
Özcan, B. ve Arı, A. (2010). Doğrudan yabancı yatırımlarım belirleyicileri üzerine bir analiz: OECD örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 12, 65-88.
Pradhan, M. ve Ravallion, M. (2000). Measuring poverty using qualitative perceptions of consumption adequacy. The Review of Economics and Statistics, 82 (3), 462- 471.
Ravallion, M., 1992. Poverty comparisons: a guide to concepts and methods, living standards measurement study,Working Paper 88.World Bank,Washington, DC.
Ravallion, M., Datt, G. ve Walle, D. D. (1991). Quantifying absolute poverty in the developing World. Review of Income and Wealth, 37 (4), 345-361.
Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama. 20. Baskı. İstanbul: Güzem Can Yayınları.
Spilimbergo, A., Juan L. L. ve Szekely M. (1999). “ Income Distribution, Factor Endowments, and Trade Openness”, Journal of Development Economics, 59:77-101.
Squalli, J. ve Wilson, K. (2006). A New Approach To Measuring Trade Openness. http://www.zu.ac.ae/epru/documents/06-07-web.pdf Erişim: 12.07.2016
Tarı, R. ve Bıdırdı, H. (2009). Turkiye'de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının temel belirleyicileri: 1990-2006 dönemine ilişkin ekonometrik analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 253-268.
UNCTAD. (1998). World investment report: Trends and determinants. New York and Geneva: United Nations Publications.
UNCTAD. (2012). „‟World Investment Report 2013: Methodological Note‟‟. Geneva. Switzerland. http://unctad.org/en/PublicationChapters/WIR2012MethodologicalNote_en.pdf Erişim: 08.07.2016
Uzun, A.M. (2003). Yoksulluk olgusu ve dünya bankası. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4 (2), 155-173.
Vergil, H. ve Ceştepe, H. (2006). Döviz kuru değişkenliği ve yabancı doğrudan yatırım akımları: Türkiye örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 1(55), 975-986.
Vijayakumar, N., Perumal, S. Ve Rao, K. C. (2010). Determinants of FDI in BRICS Countries: A panel analysis. International Journal of Business Science and Applied Management, 5(3),1-13.
WB, www.worldbank.org
Woolard, I., Leibbrandt, M., 1999. “Measuring poverty in South Africa”. DPRUWorking Papers No. 99/33 (October), Development Policy Research Unit, University of Cape Town.
Zeren, F. ve Ergun, S. (2010). Ab'ye doğrudan yabancı yatırım girişlerini belirleyen faktörler: Dinamik panel veri analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 67-83.