Funda GENÇER, Mine HAMAMCIOĞLU TURAN, Engin AKTAŞ

Helenistik kulelerde yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışının duvar profilleri ve açıklık tiplerine bağlı olarak incelenmesi

Taş bloklar arasında herhangi bir bağlayıcı malzeme kullanılmadan inşa edilmiş olan kuru yığma duvar örgülerine Yunan, Helenistik ve Roma dönemlerine ait farklı yapı tiplerinde rastlanmaktadır. Yığma yapım sistemlerinin kurgularının, depreme ilişkin gerekliliklerin deneyimler ile olgunlaşması sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Kuru yığma duvar profilleri; duvar kalınlığı, cidar sayısı, cidarların bağlantısı, taş blokların boyutu, formu, dizilişi ve ilişkileri açısından çeşitlilik göstermektedir. Bu çalışmada Helenistik Dönem’de inşa edilmiş kuru yığma duvar örgüsüne sahip, kareye yakın planlı gözlem kulelerinin depreme karşı dayanımını arttıran detayların ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Çalışma; yanal yük altında düzlem içi ve düzlem dışı duvarlarda meydana gelen şekil değişimlerinin, farklı duvar profilleri ve açıklık düzenlerine sahip kuleler üzerinde incelenmesiyle sınırlanmıştır. Öncelikle; antik dönemde Karya, Pamfilya ve Kilikya Bölgeleri’nde bulunan, yapısal özgünlük ve bütünlüğünü kaybetmemiş ya da özgün bilgisi bulunan kuru yığma gözlem kulelerinin duvar profilleri ve açıklık tipleri belgelenmiştir. Elde edilen veriler ile, farklı duvar profillerine sahip, farklı açıklık tipleri bulunan hipotetik kuleler tasarlanmıştır. Rijit bloklardan oluşan 3 boyutlu hipotetik kulelerin yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışının belirlenebilmesi için denge durumuna (equilibrium) dayanan statik-benzeri (quasi-static) eğme analizlerinin bilgisayar ortamında simülasyonu yapılmış, kulelerin yıkılma açıları ve duvarlardaki şekil değişimleri belirlenmiştir. Farklı duvar profilleri ve açıklık organizasyonlarına sahip kulelerin; yanal yük altındaki davranışı incelenerek, kulelerin dayanımını etkileyen özellikler saptanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Helenistik kule, kuru yığma duvar, statik-benzeri eğme analizi, yapım sistemi, simulasyon

PDF

___

Krikov, B., Earthquake Resistance of Structures: from antiquity to our times. MIR Publishers, Moscow, 1992.
Stiros, S., Archaeological evidence of antiseismic constructions in antiquity. Anali Di Geofisica, Vol. XXXVIII, N.5-6, 1995.
Yavuz, A., Geleneksel Kagir Yapılarda Depreme Karşı Geliştirilen Önlemler, TAÇ Vakfı'nın 25 Yılı, 263-277, 2001.
Binda, L., Saisi, A., Tiraboschi, C., Investigation procedures for the diagnosis of historic masonries, Constr. Build. Mater., 14 (4), 199–233, 2000.
Giuffre, A., Pagnoni, T., Tocci, C., In-Plane Seismic Behavior of Historical Masonry Walls, 10th IB2MAC, Calgary, Canada, 263-272, 5-7 Temmuz, 1994.
Vaculik, J., Griffith, M., Hogarth, B., Todd, J., Out-Of-Plane Flexural Response Tests Using Dry-Stack Masonry, Australian Earthquake Engineering Society Conference, Mt. Gambier, South Australia, 2004.
Gianmarco, F., Out-of-Plane Seismic Capacity of Masonry Depending on Wall Section Morphology, International Journal of Architectural Heritage: Conservation, Analysis, and Restoration, 5 (4-5), 466-482, 2011. DOI: 10.1080/15583058.2010.530339
Jimenez, D.D., Empirical Analysis of Masonry Walls: Structural Design and Seismic Reinforcement through Tilting Experiments, Master Thesis, Massachusetts Institute of Technology, United States, 2011.
Shi, Y., D’ayala, D., Prateek, J., Analysis of Out-of-Plane Damage Behavıour of Unreinforced Masonry Walls. Group HMS- Universidade do Minho. http://www.hms.civil.uminho.pt/ibmac/2008/14IBMAC_37.pdf. Yayın Tarihi 2008. Erişim tarihi Mayıs 5, 2018.
Bui, t., Limam, A., Sarhosis, V., Hjiaj, M., Discrete element modelling of the in-plane and out-of-plane behaviourof dry-joint masonry wall constructions, Eng. Struct., 136, 277-294, 2017.
Foti, D., Vacca, V., Facchini, I., DEM modeling and experimental analysis of the static behavior of a dry-joints masonry cross vaults, Constr. Build. Mater., 170, 111-120, 2018.
Michele, G., Stefanou, I., Sab, K., Effects of the dilatancy of joints and of the size of the building blocks on the mechanical behavior of masonry structures, Meccanica, 53 (7), 1629-1643, 2018.
Shi, Y., Dynamic Behaviour of Masonry Structures, Doctor of Philosophy, University of Bath, United Kingdom, 2016.
Vaculik, J., Unreinforced Masonry Walls Subjected to Out of Plane Seismic Actions, Doctor of Philosophy, The University of Adelaide, School of Civil, Environmental and Mining Engineering, South Australia, 2012.
Restrepo Velez, L.F., Magenes, G., Griffith, M.C., Dry Stone Masonry Walls in Bending—Part I: Static Tests, International Journal of Architectural Heritage: Conservation, Analysis, and Restoration, 8 (1), 1-28, 2014.
Shi, Y., D’ayala, D., and Jain, P. Analysis of Out-of-plane Damage Behaviour of Unreinforced Masonry Walls, 14th International Brick and Block Masonry Conference, Sydney, Australia, 2008.
DeJong, M. J., Seismic Assessment Strategies for Masonry Structures, Doctor of Philosophy, Massachusetts Institute Of Technology, United States, 2009.
Azevedo, J., Sincraian, G., Lemos, J. V., Seismic behaviour of blocky masonry structures, Earthquake Spectra, 16 (2), 337–365, 2000.
Lemos, J. V., Discrete element modeling of masonry structures. International Journal of Architectural Heritage: Conservation, Analysis, and Restoration, 1 (2), 190–213, 2007.
De Felice, G., Giannini, R., Out-of-Plane Seısmıc Resistance of Masonry Walls, J. Earthquake Eng., 5 (2), 253-271, 2001.
D’ayala, D., Speranza, E., Definition of Collapse Mechanisms and Seismic Vulnerability of Historic Masonry Buildings, Earthquake Spectra, 19 (3), 479-509, 2003.
Giuffre, A., Leggendo il libro delle antiche architetture: Aspetti statici del restauro, Cesare Tocci, Caterina F. Carocci, Gangemi Editore spa, Italy, 2010.
Trimble SketchUp, www.sketchup.com. Erişim tarihi Eylül 9, 2018.
Extension Warehouse. MSPhysics. https://extensions.sketchup.com/en/content/msphysics. Yayın tarihi Ekim 16, 2017. Erişim tarihi Eylül 9, 2018.
Anton, S. MSPhysics. https://sketchucation.com/forums/viewtopic.php?f=323&t=56852#p516427. Yayın tarihi Kasım 16, 2017. Erişim taarihi Mayıs 5, 2018.
Zhu, T.Y., Some Useful Numbers on the Engineering Properties of Materials (Geologic and Otherwise), GEOL 615, Department of Geophysics, Stanford University, 2012.
Imre, B., Rabsamen, S., Springman, S.M., A coefficient of restitution of rock materials, Comput. Geosci., 34, 339–350, 2008