197121

Trabzon - Giresun arasında bulunan fındık bahçelerinde bazı ağır metallerin (Cr, Ni, Pb) tespiti ve değerlendirilmesi

Bu çalışma, fındık tarımının yoğun olarak yapıldığı Trabzon ve Giresun il merkezleri arasında belirlenen fındık bahçelerinden alınan bitki örnekleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu bahçeler, on farklı lokasyon ve her lokasyonda üç farklı rakım aralıklarından oluşmaktadır. Bitki örnekleri; aynı bahçedeki bitkilerden alınan yaprak, züruf, sert kabuk ve iç meyveden (fındık) oluşmuştur. Bu örneklerdeki ağır metaller (Cr, Ni, Pb) incelenmiştir. Örneklerdeki ağır metal içerikleri Yaş yakma tekniği uygulanarak ISP-OES cihazında belirlenmiştir. Bitki örneklerinde Cr 0.21 – 2.09 ppm, Ni 3.58 – 7.33 ppm, Pb 0.29 – 1.70 ppm arasında tespit edilmiştir. Ağır metal içeriği bakımından incelenen bitki örneklerinde, hem lokasyonlar arasında hem de kollar arasında önemli farklar olduğu belirlenmiş, bu durum günümüzde ve gelecekte önemli riskler taşıdığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, ağır metal, Cr, Ni, Pb, rakım, Trabzon, Giresun

Detection and evaluation of some heavy metals (Cr, Ni, Pb) in hazelnut orchards located between Trabzon and Giresun

This study was carried out on plant samples taken from hazelnut gardens between Trabzon and Giresun provincial centers where hazelnut agriculture is made intensively. These gardens consist of ten different locations and three different altitudes at each location. Plant samples; It is composed of leaf, husk, shell and kernel (nuts), taken from the same garden. The heavy metals (Cr, Ni, Pb) in these samples were examined. The heavy metal contents in the samples were determined on the ICP-OES device by using the wet ashing technique. Cr 0.21 - 2.09 ppm, Ni 3.58 - 7.33 ppm, Pb 0.29 – 1.70 ppm in plant samples were determined. In the plant samples examined for heavy metal content, significant differences were found between the locations and between the arms, indicating that it has significant risks today and in the future.

Keywords:

Hazelnut, heavy metal, Cr, Ni, Pb, alltitude, Trabzon, Giresun,

PDF

___

[1] Birinci Ulusal Fındık Kongresi, Ankara: T.C. Ekonomi Bakanlığı Neşriyatı, 1935.
[2] Özbek, S., Özel Meyvecilik 'Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri', Adana: Çukurova Üniversitesi , 1978.
[3] Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, FAE, http://www.fae.gov.tr. [04.03.2017].
[4] Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK, http://www.tuikapp/tuik.gov.tr/bitkiselapp. [19.08.2017].
[5] Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO, http://www.fao.org. [19.08.2017].
[6] International Nut and Dried Fruit Council, INC, https://www.nutfruit.org/consumers. [16.10.2018].
[7] Karadeniz İhracatçı Birlikleri, KİB, http://www.kib.org.tr. [10.09.2018].
[8] Köksal, A.İ., Türk Fındık Çeşitleri, Ankara: Fındık Tanıtım Grubu, No:5, s:29, 2002.
[9] Çınar, Ö., Çevre Kirliliği ve Kontrolü, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2008.
[10] Demirci, M.,, Beslenme, Tekirdağ, 2007.
[11] Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/motor.araç. [10.9.2018].
[12] Bingöl, Ü. M. Geven, F. Güney, K. Ketenoğlu, O.ve Erdoğan, N., Egzoz Gazlarının Bitkilere Etkileri ve Koruma Önerileri, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, cilt 3, no. 2, pp. 63-67, 2010.
[13] Sönmez, İ. Kaplan, M.ve Sönmez, S., Kimyasal Gübrelerin Çevre Kirliliği Üzerine Etkileri ve Çözüm Önerileri, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, cilt 25, no. 2, pp. 24-34, 2009.
[14] Kacar, B.ve İnal, A., Bitki Analizleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2010.
[15] Bayçu, G., Aılanthus altıssıma'da Kadmiyum, Kurşun Birirkimi ve Kadmiyumun Bitki Gelişimine Etkisi, Y. Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1992.
[16] Şanda, M., Konya İli Merkezi ve Çevre Yollarındaki Bitkilerde Ağır Metal Birikimi, Konya: Y. Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1993.
[17] Elmacı, O., Güney Marmara Bölgesi Sanayi Domates Alanlarındaki Toprak, Sulama Suyu ve Domates Meyvelerinde Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi, İzmir: Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1995.
[18] Karademir, M.ve Toker, M., Ankaranın Bazı Kavşaklarında Yetişen Çim Bitkilerinde Egzoz Gazlarından Gelen Kurşun Birikimi, Çevre Dergisi, cilt 7, no. 26, pp. 9-12, 1998.
[19] Bahemuka, T. H.and Mubofu, E. B., Heavy metals in edible green vegetables grown along the sites of the Sinza and Msimbazi rivers in Dar es Salaam, cilt 66, no. Food Chemistry, pp. 63-66, 1999.
[20] Doğan, Ü.ve Certel, M., Antalya-Burdur Karayolu Çevresinde Yetiştirilen Buğdaylarda Kurşun ve Kadmiyum Kirlilik Düzeylerinin Belirlenmesi, Gıda, cilt 24, no. 4, pp. 283-288, 1999.
[21] Aksoy, A. Duman, F.ve Demirezen, F., Atmosferdeki Ağır Metallerin Tutulmasında Bitki Tüylerinin Rolü ve Ağır Metal Dağılımında Rüzgarın Etkisi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt 16, no. 1-2, pp. 31-37, 2000.
[22] Sesli, M., Soma İlçesinde Yol Kenarında Yetişen Tütünlerde Kurşun Miktarlarının Araştırılması, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Akhisar Meslek Yüksek Okulu, 2003.
[23] Keleş, C., Konya Şehir Merkezi Yol ve Parklarında, Konya: Y. Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007.
[24] Pehluvan, M. Turan, M. Kaya, T.and Şimşek, U., Heavy metal and mineral levels of some fruit species grown at the roadside in the east part of Turkey, Fresenius environmental bulletin, pp. 1302-1309, 2015.
[25] Çavuşoğlu, K. Budak, A.ve Çakır Arıca, Ş., Kırıkkale-Kırşehir Karayolunda Taşıtların Sebep Olduğu Kurşun (Pb) Kirliliğinin Araştırılması, Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt 20, no. 2, pp. 223-231, 2008.
[26] Özkutlu, F. Turan, M. Korkmaz, K.and YuhMing, H., Assessment of heavy metal accumulation in the soils and hazelnut plant (Corylus avellena L.) from Black Sea Coastal Region of Turkey, Asian Journal of Chemistry, cilt 21, no. 6, pp. 4371-4388, 2009.
[27] Güven, D. E., Akinci, G. G., ve Gök, G., Deri arıtma çamuru kompostu ilavesiye gerçekleştirilen çim yetiştiriciliğinde cr, cu, zn ve ni metallerinin kimyasal dağılımı ve bitkiye transferi, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, cilt 31, no. 3, pp. 589-596, 2016.
[28] Kılıç, S. Çavuşoğlu, K.and Kılıç, M., The effects of lead (Pb) pollution caused by vehicles on the pollen germination and pollen tube growth of apricot (Prunus armeniaca cv. Sekerpare), Biological Diversity and Conservation, cilt 2, no. 3, pp. 23-28, 2009.
[29] Hamurcu, M. Özcan, M. Dursun, N.and Gezgin, S., Mineral and heavy metal levels of some fruits grown at the roadsides, Food and Chemical Toxicology, cilt 48, no. 6, pp. 1767-1770, 2010.
[30] Osma, E. Serin, M. Leblebici, Z.and Aksoy, A., Heavy Metals Accumulation in Some Vegetables and Soils in Istanbul, Ekoloji, cilt 21, no. 82, pp. 1-8, 2012.
[31] Pehlivan, E., Trabzon- Giresun Arasındaki Fındık Bahçelerinin Beslenme Durumu ile Bazı Ağır Metallerin Birikiminin Tespiti, Erzurum: Y. Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016.
[32] Bremner, J.M., Nitrogen-total, Methods of soil analysis. Part III. Chemical Methods (Bartels, J.M., and J.M. Bigham eds.), Madison WI, USA: 2nd Ed. ASA SSSA Publisher Agron, 1996.
[33] Mertens, D., Plants Preparation of Laboratuary Sample. Official Methods of Analysis, 18th edn. Horwitz, W., and G.W. Latimer, (Eds). Chapter 3, AOAC Official Method, North Frederick Avenue, Gait, pp. 1-2, 2005a.
[34] Mertens, D., Metal in Plants and Pet Foods. Official Methods of Analysis, 18th edn. Horwitz, W., and G.W. Latimer, (Eds), AOAC Official Method 975.03., Gaitherburg, M, North Frederick Avenue, pp. 3-4, 2005b.
[35] Yağmur, B.ve Okur, B., İzmir Kemalpaşa İlçesi Kiraz Bahçelerinin Verimlilik Durumları ve Ağır Metal İçerikleri, Derim, cilt 28, no. 2, pp. 1-13, 2011.
[36] Bakirdere, S. and Yaman, M., Determination of lead, cadmium and copper in roadside soil and plants in Elazığ, Environmental Monitoring and Assessment, cilt 136, pp. 401-410, 2008.
[37] Ünal, D. Sert, Ş. Işık, N. O.ve Kaya, Ü., İzmir-Kemalpaşa Sanayi Bölgesinde Ağır Metal Kirliliğinin Biyoindikatör Olarak Zeytin(Olea Europaea) Kullanılarak Belirlenmesi, Zeytincilik Araştırma İstasyonu Dergisi, cilt 2, no. 2, pp. 59-63, 2011.
[38] NŞahmetlioğlu, N., Asit Özellikteki Topraklarda Kireçlemenin Topraklardaki Ağır Metal (Cd, Cr, Ni, Pb, Cu) Konsantrasyonuna ve Yulaf Bitkisinin Verimine Etkisi, Niğde: Y. Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2004.
[39] Başar, H., ve Aydinalp, C., Heavy metal contamination in peach trees irrigated with water from a heavily polluted creek, Journal of plant nutrition, cilt 28, no. 11, pp. 2049-2063, 2005.
[40] Kaya, B. B., Erciyes Strato Volkanından Püsküren Ana Materyaller Üzerinde Oluşmuş Topraklarda Yetiştirilen Meyvelerin Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi, Tokat: Y.Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010.