Güven ağbağları, sosyal sermaye ve toplumsal cinsiyet

Bu makalenin amacı, tüm toplumların ihtiyaç duyduğu bir sosyal sermaye unsuru olarak üretilen güvenin, toplumsal cinsiyet ve sınıf esasında bir farklılaşmaya uğrayıp uğramadığı sorusuna cevap aramaktır. Türkiye’de, güvenin azalması hem akademik camianın hem de medya ve siyasetin en önemli konularından biri olup, üç güven tipinden ilk ikisi olan genelleşmiş güven ve kurumsal güvene ilişkin araştırmalar bulunmasına rağmen, stratejik/kısmi güvene ilişkin araştırmalar bulunmamaktadır. Bu alandaki boşluğu doldurmayı amaçlayan bu araştırmada Türkiye’de güven üzerine yapılmış araştırmalardan farklı olarak güven konusu toplumsal cinsiyet ve sınıf odaklı değerlendirilmiştir. Coleman tarafından geliştirilen dayanışmacı ve Burt tarafından geliştirilen aracı sosyal sermaye kavramından hareketle, farklı örgütlerde ve farklı tabakalarda çalışan kadınların sosyal sermayeleri güven ağbağları (network) esasında haritalandırılmıştır. Ağbağ analizi bu araştırmanın sosyal sermaye hesaplamasında kullanılan yöntemdir. Seçilen kurumlardan sosyo-kültürel veriler ve çalışanların güven ağbağlarına ait veriler survey veri toplama tekniği ile toplanmıştır. Nicel veriler SPSS ve UCINET programları ile çözümlenerek sosyal sermaye hesaplaması yapılmış ve elde edilen bulgular toplumsal cinsiyet, sınıf ve örgüt temelinde karşılaştırılmıştır.

Trust networks, social capital and gender

The purpose of this article is to search for an answer to the question of whether trust, defined in this article following Putnam, Coleman, Burt,and Lin as a form of social capital which is needed and produced by all communities, varies based on social gender and class. The declining amount of trust in Turkey has been the subject of both popular(media) and scientific writings for some time. Particularly, research exists and the writings focus on the two of the three different types of trust as described in the literature, namely the generalized and institutional trust. On the third type, strategic trust, however, no empirical research has been conducted. This paper is based on the findings of a research which tries to fill this gap in the literature. In this research, compared to the earlier research in the literature, trust is considered with a focus on social gender and class. For the analysis of this article employee of three different kinds of organizations (public, private and not-for-profit) who were chosen to represent working men and women from different strata and class were surveyed. They were asked to answer network questions designed to map their formel, informel, social and work related ties. For each organization ‘trust network’ data gathered from the employees of were analyzed for this article. After the sociograms are mapped the amounts of bonding type of social capital defined by Coleman and the bridging type of social capital defined by Burt are calculated for all three organizations and employees, respectively, by using UCINET. The two types of social capital that were calculated by using the techniques of social network analysis are compared between genders (male-female employees) and by social classes (upper, medium and lower). Additional socio-economic data gathered from the same surveyed employees is analyzed by SPSS to locate each individual in a social class and gender scala. The findings show variations between the amounts of social capital that each class has. Additionally, findings suggest variations in the distribution of social capital between genders, however, not a major one. Such findings provide partial support to the literature that claims the existence of negative discrimination against women. On the other hand, visual analysis of the sociograms and the ties that exist between employees in all three organizations demonstrate that in all three organizations people tend not to discriminate neither against the women nor against the lower class members-at least in relations of trust. Most of the sub-groups and/or the cliques are composed of men and women from different income and occupational groups.The suggestive findings demonstrate that social class has more explanatory power in explaining the differences between the amounts of bridging social capital. For instance, more upper-class women were found to have more bridging social capital then the lower-class men. However, within the same class women tend to have less bridging social capital then their male counterparts. The tests show that, statistically, the variations between genders however is not found to be significant in all comparisons. When the amounts of bonding social capital are compared, the private organization, not the public or not-for profit, is found to have the highest network density, thus the bonding type of social capital, in the trust network. This finding is against the mainstream assumptions about private organizations which are generally expected to have a more individualistic and competitive work culture. In addition to work culture; variables such as size, geographic proximity, an existence of collective societal cultures are known to explain variations in the amounts of bonding social capital. Further, research is required to set the record straight. The number of empirical research on social capital and on the distribution of social capital by gender, class, type of organization and occupation is extremely small in Turkey. Further, the causes, sources and outcomes of bonding and bridging social capital variances remains theoretically and empirically underdeveloped in the social sciences literature in general.

PDF

___

ADLER, P.S., & KWON, S.W. (2002). “Social Capital: Prospects For a New Concept”. Academy of Management Review, Vol. 27, No. 1, pp. 17-40.
ATEŞ, H. (2004). “Kamu Yönetiminde Güven Problemi”. Çağdaş Kamu Yönetimi 2, (ed.) Muhittin Acar, Hüseyin Özgür, Nobel Yay.,Ankara, ss. 355-387.
BAŞAK, S. (2009). “Farklı Sınıflardan Çalışan Kadınların Arkadaşlık Ağbağları Esasında Dayanışmacı ve Aracı Sosyal Sermayeleri”. Uluslararası Multidisipliner Kadın Kongresi Bildiri Özet Kitabı, Dokuz Eylül Üniversitesi Basımevi,İzmir, ss. 558.
BAŞAK, S. (2008). “Beşeri Sermaye ve Sosyal Sermaye Kuramlarında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği”. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri (Seçme Yazılar II), (ed.) Bülent Bayat, Altan Yayıncılık, Ankara, ss. 1-20.
BAŞAK, S. , N. ÖZTAŞ, H. KAVRUK ve B. TOKUROĞLU (2008). “Kamu, Özel ve Gönüllü Kuruluş Örneklerinden, Farklı Tabakalardan Çalışan Kadınların Sosyal Sermayeleri”. TÜBİTAK Proje No: 106K286, Ankara
BURT, R.S. (2000). “The Network Structure of Social Capital”. Research in Organizational Behavior, (ed.) R.I. Sutton, B.M. Staw, Greenwich, CT: JAI Press, pp. 22.
COLEMAN, J.S. (1988). “Social Capital in the Creation Human Capital”. American Journal of Sociology, 94, 1, pp. 1-9.
DÖĞERLİOĞLU, Ö. (2005). “Sosyal Ağ Bağlar ve Örgütsel Başarı”. İktisat, İşletme ve Finans, Cilt 20, Ekim ss. 36-44.
ERDEM, F. (2003). “Örgütsel Yaşamda Güven”. Sosyal Bilimlerde Güven (der.) Ferda Erdem, Vadi Yayınları, Ankara
ESMER, Y. (1999). Devrim, Evrim, Statüko; Türkiye’de Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Değerler, Tesev, İstanbul
FUKUYAMA, F. (2005). Güven: Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması (çev.) Ahmet Buğdaycı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
GİDDENS, A. (2004). Modernliğin Sonuçları, (çev.) E. Kuşdil, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
GRANOVETTER, M.S. (1985). “Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness”. American Journal of Sociology, 91, 3, pp. 481-510.
GRANOVETTER, M.S. (1973). “The Straight of Weak Ties”. American Journal of Sociology, 78, 6, pp. 1360-1380.
GROOTAERT, C. (2001). “Social Capital: The Missing Link?” Social Capital and Participation in Everyday Life (ed.) P. Dekker ve E. M. Uslaner, Florance, KY: Roulledge, pp. 9-28.
HALİS, M., G. GÖKGÖZ ve Ö. Yapar (2007). “Örgütsel Güvenin Belirleyici Faktörleri ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 17, ss. 188-205.
KARAGÜL, M. (2004). Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye’deki Önemi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon
KRACKHARDT, D (1992), “The Strength of Strong Ties: The Importance of Philos in Organizations” Nohria, Nitrin ve Eccles, Robert G. (Eds.), Networks and Organizations: Structure Form and Action, Harvard Business School Press, Cambridge, MA, s. 216-239.
KEYMAN, F. (2004). “Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye”. Sivil Toplum ve Demokrasi Konferansı Yazıları, No:4, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul, ss. 28-54.
KORCZYNSKİ, M., (2003). “Güven Ekonomi Politiği”. Sosyal Bilimlerde Güven (ed.) Ferda Erdem, Vadi Yayınları, Ankara, ss. 61-88.
LİN, N. (2001). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action, Cambridge: Cambridge University Press.
LİN, N. (2000) éInequality in Social Capital” Contemporary Sociology, 29, 6, pp. 785-795.
LİN, N. (1999). “Building a Network Theory of Social Capital”. Connections, Cilt 22, Sayı 1, ss. 28-51.
LUHMANN, N. (1998). “Familiarity, Confidence, Trust: Problems and Alternatives” . (ed.) D. Gambetta, Trust: Making Cooperative Relations, Electronic Edition, Department of Sociology, University of Oxford, pp. 97-115.
NETZLEY, D. & S. Ann (1998). “Women Above The Glass Ceiling: Perceptions on Corporate Mobility and Strategies For Success”. Gender and Society, vol. 12, 13 pp. 339-355.
ÖZTAŞ, N. (2007). “Sosyal Sermayenin Ağbağ Kuram(lar)ı: Dayanışmacı ve Aracı Sosyal Sermaye”. Amme İdaresi Dergisi, 40, 3, ss. 79-98.
ÖZTAŞ, N., M. Acar (2004). “Ağbağ Analizine Giriş: Kavramlar ve Yöntemler” (ed.) M. Acar, H. Özgür, Çağdaş Kamu Yönetimi II: Konular Kuramlar ve Kavramlar, Nobel Yayınları, Ankara ss. 289-317.
PUTNAM, R.D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, New York: Simon and Schuster.
RIDGEWAY, L.C., L. Smith-Lovin (1999). “The Gender System and Interaction” . Annual Review of Sociology,Vol. 25, 191-216.
SARGUT, S. (2003). “ Kurumsal Alanlardaki Örgüt Yapılarının Oluşumunda ve Ekonomik İşlemlerin Yürütülmesinde Güvenin Rolü”. Sosyal Bilimlerde Güven (ed.) Ferda Erdem, Vadi Yayınları, Ankara ss. 89-125.
TIMBERLAKE, S. (2005). “Social Capital and Gender in the Workplace”. The Journal of Management Development, 24, 1, pp. 34-44.
Tüsiad Kamu Reformu Araştırması (2002). http://www.tusiad.org.tr/FileArchive/ kamureformu.pdf, Yayın No. TÜSİAD-T/2002-12/335, ISBN: 975-8458-43-4, İstanbul: Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri A.Ş.
USLANER, E. (2010). http://www.bsos.umd.edu.tr/qupt/uslaner (erişim 10.01.2010)
YETİM, N. (2006). “Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği”. 155.223.1.158 /e-dergi/akademikb/8pdf, (15 Ağustos 2007).