M. Bahattin ÇELİK, İbrahim KADI, Bülent ÖZDALYAN, Oğuz BORAT

Günün saatlerine göre Karabük'te hava kirliliği

Karabük, ülkemizde birinci derecede hava kirliliği yaşayan iller arasında bulunmaktadır. Devlet planlama Teşkilatı (DPT) tarafından desteklenen bu çalışmada 1998 - 2000 yıllan arasında kış aylannda Karabük' teki hava kirliliği araştırılmıştır. Tam otomatik mobil hava kalitesi ölçüm cihazı ile, 24 saat aralıksız yapılan ölçümlerle; SO2 ve Partikül Madde (PM) kirleticileri ile rüzgar hızı, bağıl nem, hava basıncı ve hava sıcaklığı gibi parametrelerin değerleri belirlenmiştir. Parametrelerin kirlilik üzerindeki etkileri ölçüm sonuçlarına dayanılarak analiz edilmiştir. Kış aylarında gün boyunca kirliliğin saatlik ortalama değerlerindeki düşme ve artma nedenleri açıklanmıştır.

The air pollution in Karabük relative to day hours

Karabük is one of the city in Turkey that is subjected to the first grade the air pollution. In this study, supported by the State Planning Organisation (DPT), the air pollution in Karabük city in winter months between 1998-2000 years has been investigated. The values of parameters such as SO2 and PM emissions with wind speed, relative humidity, air pressure and air temperature have been measured throughout 24 hours by using a full automatic mobile air quality measuring device. The effects of these parameters on the air pollution have been analysed by using the results of these measurements. It has been tried to explain increase and decrease in the hourly average values of the air pollution during the day in winter months.

___

1.İbrahim, K., Demirci, İ., Borat, O., "Karabük'te Emisyon Kaynakları ve Hava Kirliliğine Etkisi" 6. Uluslararası Yanma Sempozyumu, İstanbul, 19-21 Temmuz 1999.
2.Akay, M. E., "Kırıkkale'de Hava Kirliliği; Sebepler ve Çözümler", 6.Uluslararası Yanma Sempozyumu. İstanbul, 19-21 Temmuz 1999.
3.Z. K. Ü. Araştırma Grubu, Devlet Planlama Teşkilatı, "Karabük Hava Kirliliği Araştırması 1998 Raporu", Haziran, 1999, Karabük.
4.Kandlikar, M., Ramachandran, G., "Causes and consequences of paniculate air pollution in urban India: A synthesis of the science", Annual Review of Energy and the Environment, v. 25, 2000, p. 629-684.
5.Hansen A. C, Selte,H. K., "Air pollution and sick leaves", Environmental-and Resource Economics, v. 16, 1 May 2000, p 31-50.
6.Lipfert, F. W., "Air pollution and human health: perspectives for the 90's and beyond", Risk-Analysis, v. 17, n. 2, April 1997, p 137.
7.Borat, O., Balcı, M., Sürmen, A., "Hava Kirlenmesi ve Kontrol Tekniği", Teknik Eğitim Vakfı Yayını, Ankara, 1992.
8.Wark, K., and Warner, C. T., "Air Pollution Its Origin and Control", Harper and Row Publishing, New York, 1976.
9.Atmospheric Research & Information Centre Air Quality Information Programme Factsheet Series,"Air Pollution in Cities of the World London" www.doc.mmu.ac.uk/aric/london.htm.
10.Michigan Department of Environmental Quality Air Quality Division, "Air Quality Division Controlling Toxic Air Pollution in Michigan", www.deg.state.mi.us/pub/aqd/publish/toxbro.pdf.
11.Report Committee on Government Reform U.S. House of Representatives, "Exposure To Hazardous Air Pollutants in Los Angeles", www.house.gov/waxman/doc/air/.htm, March 1, 1999.
12.Z. K. Ü. Araştırma Grubu, Devlet Planlama Teşkilatı, "Karabük Hava Kirliliği Araştırması 1999 Raporu", Temmuz 2000, Karabük.
13.Müezzinoğlu, A., "Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları", Dokuzeylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1987.
14.Scott, G.,-M; Diab, Roseanne, D., "Forecasting air pollution potential: A synoptic climatological Approach", Journal of the Air and Waste Management Association, v. 50, n. 10, Oct. 2000, p 1831-1842.
15.Sen, O., "Inversions and air pollution in Istanbul", International Journal of Environment and Pollution, v. 8, n. 1-2, 1997, p 158-162.
16.Raimondi, F. M., Rando, F., Vitale, M. C, Calcara, A.M.V, "Short-term air pollution predictor for urban areas with complex orography. Application to the town of Palermo", International Conference on Measurements and Modelling in Environmental Pollution, MMEP, Proceedings. 1997, Computational Mechanics Publ, Southampton, Engl. p 261 -271.
17.Gassmann, M. I., Mazzeo N. A., "Air pollution potential: Regional study in Argentina", Environmental Management, v. 25, n. 4, 2000, p 375-382.
18.Cuhadaroglu, B., Demirci, E., "Influence of some meteorological factors on air pollution in Trabzon city". Energy and Buildings, v. 25, n. 3, May 30 1997, p 179-184.