Kemal YILDIRIM, Hamza ÇINAR, Erkan OKURCAN

Mobilya Üreten İşletmelerde Ahşap ve Kompozit Panel Tozlarının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

Bu araştırmada, mobilya üreten işletmelerdeki ahşap ve kompozit panel tozlarının insan sağlığı üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak 20 farklı işletmede toz ölçümleri ve gözlemler yapılmıştır. Tüm işletmelerin toz ölçümleri Kişisel Toz Maruziyet Ölçüm Cihazı (TSI SIDEPAK AM 510) ile yapılmış, ortalaması 1,43 mg/m3, anlık maksimum ölçüm değeri ise 19,46 mg/m3 olarak tespit edilmiştir. Toz değerleri küçük ölçekli işletmelerde 1,89 mg/m3, orta ölçekli işletmelerde 0,96 mg/m3, ağaç işleyen işletmelerde 1,27 mg/m3, kompozit işleyen işletmelerde 1,58 mg/m3 olarak ölçülmüştür. Toza maruz kalma seviyelerinde tekli ve çoklu değişkenlerin (işletme büyüklükleri, işletme türleri, havalandırma sistemleri, kullanılan makineler) çeşitli etkilerinin olduğu gözlenmiştir. Ağaç ve kompozit panel tozlarının içeresindeki kimyasalların bu rahatsızlıklara neden olabileceği düşünülerek, çalışanlara rotasyon uygulanması ve koruyucu önlemlerin alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mobilya, toz, ahşap tozu, eko tasarım, iş sağlığı

PDF

___

[1] Akın, H. (2003). İstanbul’da KOBİ Kapsamındaki Mobilya Üretim İşletmelerinin Yapısal Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 37-38.
[2] Şen, H. ve Çınar, H. (2017). Mobilya Ürün Yaşam Döngüsünde İş Sağlığı e Güvenliği Analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5, 235-246.
[3] Sanayi Genel Müdürlüğü. (2013). Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi. Mobilya Sektörü Analizi (1).
[4] Çınar, H. (2005). An Overview of the Furniture Design Education and the Furniture Industry in Turkey, Eğitim e Bilim 30.137: 82.
[5] Çınar, H. (2005). Eco-design and furniture: Environmental Impacts of Wood-Based Panels, Surface and Edge Finishes. Forest Products Journal, 55(11), 27-33.
[6] Özer, K. (2009). Mobilya Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği. TAIEX Semineri, Kayseri, Aralık.
[7] Yıldırım, K, Günçıktı, M, Çelebi Yazıcıoğlu, N. Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeye (SED) Sahip Konut Kullanıcılarının İç Mekân Donatılarını Değiştirme Süreçlerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji, 8 (1) , 40-50, (2020).
[8] Burdurlu, E. (1994). Ahşap Kökenli Kaplama ve Levha Üretim ve Kullanım Teknolojisi. Bizim Büro Basımevi, Ankara.
[9] Burdurlu, E. (1997). Mobilya Üretim Süreçlerinde Uçucu Madde Emisyonu, İşçi Sağlığına Etkileri e Azaltım Yolları. I. Ulusal Mobilya Kongresi Bildiri Kitabı, 189-200.
[10] Diworth, M. (2000). Wood Dust Survey, Health and Safety Laboratory, New York. 8
[11] Bozkurt, A. Y., Bozkurt, T. (1979). Ağaç İşleyen Endüstrilerde Sağlık Sorunları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 60-67.
[12] Pearson D. (1989). The Natural House Book. London: Conran Octopus Limited.
[13] Shellman, J.M. (1999). Encyclopaedia of Occupational Health and Safety: Chemical, Industries and Occupations. International Labour Office, Geneva.
[14] Ekiz, N. (2009). Türkiye’de Mobilya Sanayi Isg Koşulları Sorunları Ve Çözüm Önerileri. Mobilya Sektöründe İSG konulu TAIEX Semineri, Kayseri.
[15] Çınar, H. (2018). Effects of Temperature and Thickness of Wood Based Boards on Formaldehyde Emission. Wood Research, 63(5), 895-908.
[16] Çınar, H., and Erdoğdu, M. (2018). Eco-Design: Effects of Thickness and Time in Service for Wood Based Boards on Formaldehyde Emission. Forest Products Journal, 68 (4), 405-413.
[17] Çınar, H., Öztürk, Y., & Yıldırım, K. (2018). Effects of Surface Veneering, Edge Banding, and Drilling Holes for Handles and Hinges of Wood Based Boards on Formaldehyde Emission. Forest Products Journal, 68 (3), 264-271
[18] Lion, S. H., Yang, J. L., Cheng, S. Y., & Lai, F. M. (1996). Respiratory Symptoms and Pulmonary Function Among Wood Dust-Exposed Joss Stick Workers. International Archives of Occupational and Environmental Health, 68(3), 154-160.
[19] Leclerc, A., Cortes, M. M., Gérin, M., Luce, D., and Brugère, J. (1994). Sinonasal Cancer and Wood Dust Exposure: Results from a Case-Control Study. American Journal of Epidemiology, 140(4), 340-349.
[20] Okwari, O., Antai, A. B., Owu, D. U., Peters, E. J., and Osim, E. E. (2005). Lung Function Status of Workers Exposed to Wood Dust in Timber Markets in Calabar, Nigeria. African Journal of Medicine and Medical Sciences, 34(2), 141.
[21] Sönmez, A., Arslan, A. R., Ömer, A. S. A. L., Akdere, B. (2009). Ankara’da Mobilya Sektöründe Faaliyet Gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde Fiziksel Çevre Koşullarından Ortam Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Politeknik Dergisi, 12(2).
[22] Shamssain, M. H. (1992). Pulmonary Function and Symptoms in Workers Exposed o Wood Dust. Thorax, 47(2), 84-87.
[23] Bislimovska, D., Petrovska, S., Minov, J. (2015). Respiratory Symptoms and Lung Function in Never-Smoking Male Workers Exposed to Hardwood Dust. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences, 3(3), 500.
[24] Goldsmith, D. F., and Shy, C. M. (1988). Respiratory Health Effects from Occupational Exposure to Wood Dusts. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 1-15.
[25] Holmström, M., and Wilhelmsson, B. O. (1988). Respiratory Symptoms and Pathophysiological Effects of Occupational Exposure to Formaldehyde and Wood Dust. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 306-311.
[26] Osman, E., and Pala, K. (2009). Occupational Exposure to Wood Dust and Health Effects on the Respiratory System in a Minor Industrial Estate in Bursa/Turkey. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 22(1), 43-50.
[27] Semerci, N. T. (2014). Kızılçam İşleyen Kereste Fabrikalarında İş Sağlığı Problemleri. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
[28] Gürlevik, T. (2016). Mobilya Sektöründe Ağaç Tozu Maruziyetinin Önlenmesinde Endüstriyel Havalandırma Tasarımı. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı Ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı Ve Güvenliği Uzmanlık Tezi.
[29] Rosenberg, C., Liukkonen, T., Kallas-Tarpila T., Ruonakangas A., Ranta R., Nurminen, M., Welling I., Ja Èppinen P. (2002). Monoterpene and Wood Dust Exposures: Work-Related Symptoms Among Finnish Sawmill Workers. American Journal of Industrial Medicine, 38-53.
[30] Barcenas, C. H., Delclos, L.G., El-Zein, R., Tortolero-Luna, G., Whitehead, L. W., Spitz, M. (2005). Wood Dust Exposure and the Association with Lung Cancer Risk. American Journal of Industrial Medicine, 349-357.
[31] Douwes, J., McLean, D., Slater, T., Pearce, N. (2001). Asthma and Other Respiratory Symptoms in New Zealand Pine Processing Sawmill Workers, American Journal Of Industrial Medicine, 608-615.
[32] Innos, K., Rahu M., Rahu K., Lang I., Leon D. A. (2000). Wood Dust Exposure and Cancer Incidence, a Retrospective Cohort Study of Furniture Workers in Estonia. American Journal of Industrial Medicine, 501-511.