MİLLİ BİR İMGE OLARAK TÜRK ROMANINDA KALPAK

İnsanlık için aidiyet duygusu vazgeçilmezdir. Hayata dâhil olan birey aile, sosyal çevre, millet ve dâhil olduğu dinin kuralları, ritüelleri ile kimlik gelişimini sürdürür. İnsan için vazgeçilmez olan giyim kuşam da ait olunan bu sosyal kimliğin izlerini taşır. Bu izler bazen milletler arası farklılıkların ifadesiyken bazen aynı millet, bazen de aynı millet içerisindeki ideal birliği yapmış farklı grupların imgesine dönüşebilir. Bu imge, gücünü yaşanılan tarihi süreçten alabildiği gibi zamanla farklılaşabilir, kendisine yeni anlamlar yüklenebilir. Kalpak ise milli Türk başlıkları içerisinde yaygın olanlardan ve kendisine Kurtuluş savaşı sürecinde ayrı bir misyon yüklenilenidir. Bu çalışmada giyim kuşam ve kültür arasındaki ilişkiye, giysilerin imgeyle üstlendiği güç ve role değinilmiştir. Kalpağın Türk Dünyasındaki kullanımı kısaca değerlendirilmiş, sonra da kalpağın Türkromanına yansımaları örneklerle gösterilmeye çalışılmıştır. Türk dünyasının güçlü yazarlarından verilen eserlerle bu başlığın ortak bir değer olarak işlenişi örneklendirilmiş, Millî Mücadele kahramanlarının kalpakla özdeşleştirildiği romanlarda ise işleniş şekliyle değerlendirilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Millî Mücadele, roman, kalpak.

PDF

___

ARIKAN, Metin ve KALLİMCİ, İsmail Turan (2015), “Kutsal Kırgız Kalpağı” Turkish Studies, 33-42.
AYAŞLI, Münevver (1992), Pertev Bey’in Üç Kızı, İstanbul: Sebil Yayınları.
AYTMATOV, Cengiz (1995), Hikâyeler (Oğulla Buluşma), İstanbul: Ötüken.
AYVERDİ, Samiha (2012), İbrahim Efendi Konağı, İstanbul: Kubbealtı.
BALCIOĞLU, Mustafa (2014), Muhalif, Ankara: Erguvani.
BARBAROSOĞLU KARABIYIK, Fatma (2009), Moda ve Zihniyet, İstanbul: Şenyıldız Matbaası.
BOZ, Hakan (2017), Bayrak Kalpak Revolver, Ankara: İhtimal Dergisi Yayınevi.
ÇERİ, Bahriye (1992), Hatıra -Roman İlişkisi ve Münevver Ayaşlı Romanları, İstanbul: Doğu Kitabevi.
ÇOKUM, Sevinç (2014), Karanlığa Direnen Yıldız, İstanbul: Kapı.
ÇOKUM, Sevinç (2016), Hilal Görününce, İstanbul: Kapı.
ÇOLAK, Filiz (2013), 10 Temmuz Hürriyet Bayramı, Konya: Çizgi.
DAĞCI, Cengiz (1996), Yurdunu Kaybeden Adam, İstanbul: Ötüken.
ESENDAL, Memduh Şevket (2015), Miras, Ankara: Bilgi.
GÜLENSOY, Baybars (Tarihsiz), Türkiye Giyim- Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: Motif Vakfı Yayınları.
İLHAN, Attila (1998), Elde Var Hüzün, Ankara: Bilgi.
İLHAN, Attila (2001), Yasak Sevişmek, Ankara: Bilgi.
İLHAN, Attila (2004), Yıldız, Hilâl, Kalpak, İstanbul: İş Bankası.
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (2015), Sodom ve Gomore, İstanbul: İletişim.
KOCAGÖZ, Samim (2014), Kalpaklılar, İstanbul: Literatür.
KOÇU, Reşat Ekrem (1969), Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: Sümerbank Kültür Yayınları.
KUNTAY, Mithat Cemal (2008), Üç İstanbul, İstanbul: Oğlak Klasikleri.
OFLAZOĞLU, Turan (2010), Genç Osman, İstanbul: İz yayıncılık.
ÖRİK, Nahit Sırrı (2001), Sultanhamid Düşerken, İstanbul: Arma.
ÖRSES, Tunca ve ÖZÇELİK, Necmettin (Tarihsiz), I. Dünya Savaşı’nda Türk Askerî Kıyafetleri, İstanbul: Denizler Kitabevi.
ÖZCAN, Nezahat (2003), “Atatürk’ün Kastamonu Ziyareti ve Bu Ziyaretin Önemi” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1277-1288.
ÖZCAN, Nezahat (2014), “Mithat Cemal Kuntay’ın Üç İstanbul Romanında Tiplerin ve Dönemlerin Eşyası Ayna” AÜ TAED, 181-214.
ÖZÜNAL, Mucize (2007), Kalpak ve Kartal, İzmir: Tudem.
ÖZÜNAL, Mucize (2012), Kara Cümle, İzmir: Tudem.
PAKALIN, Mehmet Zeki (1993), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB.
PARLATIR, İsmail (2012), Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı.
RAN, Nazım Hikmet (Tarihsiz), 835 Satır, İstanbul: Adam.
SÜSLÜ, Özden (2007), Tasvirlere Göre Anadolu Selçuklu Kıyafetleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
TANRISEVER, Serap ve AMANBEKYZY Zhyldyz (2015), “Kırgızistan Geleneksel Erkek Başlıkları” International Journal of Science and Sport, 858-865.
TOVEN, Mehmed Bahaeddin (1997), Yeni Türkçe Lügat, Ankara: Akçağ.
TÖRENEK, Mehmet (2002), Türk Romanında İşgal İstanbul’u, İstanbul: Kitabevi. TÜRK, Hatem (2013), “Şiirin Asker Kahramanları: II Meşrutiyet Dönemi Türk Şiirinde Asker Kahramanlara Yöneliş”, I. Uluslararası Türkiyat Sempozyumu- Türk Harp Edebiyatı 1-3 Kasım 2013, Çankırı.
TÜRK, Hatem (2014), 10 Temmuz Meşrutiyet Bayramı, İstanbul: IQ.
YAKAR, Aytekin (1973), Türk Romanında Millî Mücadele, Ankara: DTCF Basımevi