Halk Anlatılarında Armağan-Erginleme İlişkisi

Armağan insan hayatında ilk zamanlardan beri bir iletişim aracıdır. Sunulduğu ilk dönemlerden itibaren armağan ile kutsal arasında kurulan güçlü bağ halk yaşamının pek çok alanına da yansımıştır. Halk yaşamının bu başat öğesinin tarihi oldukça eskiye dayanır. Halk anlatılarının temelinde pek çok türe yansıdığı kabul edilen mitleri görmek mümkündür. Bu nedenle halk anlatılarındaki mitolojik ögeler, hediyeleşme olgusunu anlayabilmek için önemli hâle gelir. Bu çalışmada, masal, halk hikâyesi, destan gibi anlatı türlerinde hem mitik hem de mistik, bir anlamda erginleyici unsur olarak değerlendirilebilecek ‚hediyeleşme‛ motifleri çözümlenmiştir. Bu bağlamda Türk halk anlatısı geleneğinin, mitlerden ödünç alarak içinde taşıdığı hediyeleşmeye ait kodların özgün mitik / mistik yapısı değerlendirilmiştir. İncelenen anlatılarda, imgeler düzleminde dile getirilmiş toplumsal ve bireysel erginleme aşamalarına ilişkin veriler saptanmıştır. Bu verilerin, anlatıların içinde yaşatıldığı toplumun kültürel kodları ve imge dünyası dikkate alınarak değerlendirilmesi, hediyeleşme kültürünün ortaya çıkarılmasına yardım edecektir

Anahtar Kelimeler:

Halk anlatıları, Armağan, Erginleme

The Presents and the Initiation Relationship in Folk Narratives

Presents have had a meaning as a communication tool in people’s lives since the early days. From the early period there has been a strong bond between holiness and presents. This bond is the main reason to pay attention to the present-myth bond. When many consider that myths reflect themselves in many areas, the mythological elements in tales become important in understanding the phenomena of presents. In this study, efforts are made to explain the motives of presents as maturing myths and mystical elements in folk narratives. In this context, the specific construction of myths and mystical codes of presents that has been borrowed form Turkish folk narratives are unraveled. In the studied narrations, data has been gathered on the social and individual maturation stages that have been articulated on images. This will help to understand the emergence of the present culture in societies that these cultural codes are kept alive

Keywords:

Folk narrative, present, initiation,

PDF

___

BORATAV, Pertev Naili (1992), Az Gittik Uz Gittik, İstanbul: Adam Yayınları.
BORATAV, Pertev Naili (2001), Masallar: Uçar Leyli (Haz. Muhsine HELİMOĞLU YAVUZ), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
BORATAV, Pertev Naili (1992), Zaman Zaman İçinde, İstanbul: Adam Yayınları.
CAMPBELL, Joseph (2000) Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (Çev. Sabri GÜRSES), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
ELİADE, Mircea (2001), Mitlerin Özellikleri (Çev. Sema RİFAT), İstanbul: Om Yayınları.
GODBOUT, T. Jacques (2003), Armağan Dünyası (Çev. Dilek Hattatoğlu), İstanbul: İletişim Yayınları.
GÜNAY, Umay (1975), Elazığ Masalları, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
MAUSS, Marcel (2005), Antropoloji ve Sosyoloji, Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
ÖZÜNEL Ölçer, Evrim (2006), Masal Mekanında Kadın Olmak, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
RADLOFF, Wilhelm - KÚNOS, Ignacz (1998), Proben: Der Volks Literatur der türkischen Stämme VIII. (Haz. Saim SAKAOĞLU ve Metin ERGUN), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
SAKAOĞLU, Saim (2002), Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Ankara: Akçağ Yayınları.
TEKİN, Talat (1988), Orhon Yazıtları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
YAVUZ, Helimoğlu Muhsine (1997), Masallar: Eğitimsel İşlevleri ve Dil Öğretimine Katkıları, Ankara: Ürün Yayınları.