Ortaokul Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlar ve Ruhsal Belirti Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Bu araştırma boyun eğici davranışlar ile ruhsal belirtiler arasındaki ilişkiyi incelemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2016-2017 öğretim yılında İstanbul’da bulunan bazı ortaokulların 8. sınıflarında öğrenim gören 386 öğrenci ile yapılmıştır. 206’si kız ve 180’i erkek öğrenciden oluşan örneklemin yaş ortalaması 13,22 bulunmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Gilbert ve Allan tarafından geliştirilip Şahin ve Şahin tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği ile Derogatis tarafından geliştirilip Türkçeye uyarlaması ise Şahin ve Durak tarafından yapılan Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda boyun eğici davranışların; kısa semptom envanteri alt ölçekleri olan somatizasyon, obsesif kompulsif, kişiler arası duyarlılık, depresyon, anksiyete, hostilite, paranoid düşünce, fobik anksiyete, psikotizm alt ölçekleri ile pozitif yönde anlamlı ilişkide olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra gerçekleştirilen regresyon analizinde boyun eğici davranışların yordayıcıları olarak düşmanlık, kişiler arası duyarlılık, depresyon ve fobik anksiyete boyutları tespit edilmiş, kişiler arası duyarlılık boyutunun en güçlü yordayıcı olduğu bulunmuştur.

Examining the Relationships Between Submissive Behaviors and Psychiatric Symptoms in Middle School Students

This research was carried out with the aim of examining the relationship between submissive behaviors and psychiatric symptoms. The study was conducted with 386 students in 8th grade of middle school students in Istanbul in the 2016-2017 academic year. The sample consisted of 206 female students and 180 male students with an average age of 13.22. The data were obtained by using the Submissive Acts Scale developed by Gilbert and Allan, adapted to Turkish by Şahin and Şahin, and Brief Symptom Inventory developed by Derogatis, adapted to Turkish by Şahin and Durak. As a result of the correlation analysis, submissive behavior is positively correlated with somatization, obsessive compulsive disorder, interpersonal sensitivity, depression, anxiety, hostility, paranoid thoughts, phobic anxiety, psychoticism which are Brief Symptom Inventory subscales. In regression analysis, hostility, interpersonal sensitivity, depression and phobic anxiety were found as predictors of submissive behaviors and interpersonal sensitivity was the strongest predictor.

PDF

___

Allan, S. ve Gilbert, P. (1997). Submissive behavior and psychopathology. British Journal of Psychopathology, 36, 467–488. DOI: 10.1111/j.2044-8260.1997.tb01255.x
Anlı, G. ve Şar, A. (2017). Boyun eğici davranışları azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı psiko-eğitim programının kişilerarası duyarlılık, öfke ve düşmanlık (hostilite) üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim. 42(192). DOI:10.15390/EB.2017.7266
Arslantaş, H., Adana, F , Bağcı, S., ve Ayva, E. (2012). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin klinik uygulamalarında karşılaştıkları şiddetin boyun eğici davranışlar ve bazı değişkenlerle ilişkisi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 53-61. http://dergipark.gov.tr/fnjn/issue/9006/112240 adresinden alınmıştır.
Bilik, Ö., Keskin, R., ve Özgür Vatansever, E. (2015). Probleme dayalı öğrenim modeli ile eğitim gören hemşirelik öğrencilerinin boyun eğici davranışlarındaki değişimin incelenmesi. Journal Of Anatolia Nursing And Health Sciences, 18(1). doi:http://dx.doi.org/10.17049/ahsbd.25535
Boyce, P. ve Parker, G. (1989). Development of a scale to measure interpersonal sensitivity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 23(3), 341-351. DOI: 10.3109/00048678909068291 Bryman, A. (2004). Social research methods (2nd edition). Oxford: Oxford University Press.
Budak, S. (2003). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cengiz, R., Arslan, F., ve Şahin, E. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerinin öz-güven ve boyun eğici davranışlarının incelenmesi. Turkish Journal of Education, 3(3), 4-10. DOI: 10.19128/turje.181083
Ceyhan, E., Ceyhan, A. A., ve Kurtyılmaz, Y. (2005). Depression among the turkish female and male university students. Social Behavior and Personality: 33 (4), 329-340.
Cheung, M. S. P., Gilbert, P., ve Irons, C., (2004). An exploration of shame, social rank, and rumination in relation to depression. Personality and Individual Differences, 36, 1143–1153. doi:10.1016/S0191-8869(03)00206-X
Compas, B. C, Orosan P. G. ve Grant, K. E. (1993). Adolescent stres and coping: implications for psychopatalogy during adolescence. Journal of Adolescence, 16(3), 331-349. DOI: 10.1006/jado.1993.1028
Davidson, J. R., Zisook, S., Giller, E. ve Helms, M. (1989). Symptoms of interpersonal sensitivity in depression. Comprehensive Psychiatry, 30, 357-368. https://doi.org/10.1016/0010-440X(89)90001-1
Deluty, R. H. (1981). Adaptiveness of aggressive, assertive, and submissive behavior for children. Journal of Clinical Child Psychology, 10, 155–158. http://dx.doi.org/10.1080/15374418109533038
Deluty, R. H. (1985). Consistency of assertive, aggressive, and submissive behavior for children. Journal of Personality and Social Psychology, 49(4), 1054–1065.
Derogatis, L. R. (1992). The Brief Symptom Inventory-BSI administration, scoring and procedures manual-II. USA, Clinical Psychometric Research Inc.
Derogatis, L. R. ve Lazarus, L. (1994). SCL-90-R, Brief Symptom Inventory, and matching clinical rating scales. In Maruish, M.E. (Ed.), The use of psychological testing for treatment planning and outcome assessment (pp. 217–248). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Dikmen Y., Yılmaz D., ve Yıldırım Usta Y. (2017). Examining the association between submissive behaviors and perceived social support in nursing students. Eur J Ther; 23(1): 12-18.
Gerlsma, C., Emmelkamp, P. M. G. ve Arrindell, W. A., (1990). Anxiety, depression, and perception of early parenting: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 10, 251-277.
Gilbert, P. (2000). The relationship of shame, social anxiety, and depression: The role of the evaluation of social rank. Clinical Psychology and Psychotherapy, 7, 174–189. DOI: 10.1002/1099-0879(200007)7:3<174::AID-CPP236>3.0.CO;2-U
Gilbert, P. ve S. Allan. (1994). Assertiveness, submissive behaviour and social comparison. British Journal of Clinical Psychology, 33, 295-306. DOI: 10.1111/j.2044-8260.1994.tb01125.x
Gilbert, P., Allan, S., Brough, S., Melley, S., ve Miles, J. N. V. (2002). Relationship of anhedonia and anxiety to social rank, defeat and entrapment. Journal of Affective Disorders, 71: 141-151.
Gilbert, P., Cheung, M. S-P., Grandfield, T., Campey, F. ve Irons, C. (2003). Assessment recall of threat and submissiveness in childhood: Development of a new scale and ıts relationship with depression, social comparison and shame. Clinical Psychology and Psychotherapy, 10(2), 108–115. DOI: 10.1002/cpp.359
Gilbert, P., Pehl, J. ve Allan, S., (1994). The phenomenology of shame and guilt: An empirical investigation. British Journal of Medical Psychology, 67, 23-36. DOI: 10.1111/j.2044-8341.1994.tb01768.x
Harb, G. C., Heimberg, R. G., Fresco, D. M., Schneier, F. R., ve Liebowitz, M. R. (2002). The psychometric properties of the interpersonal sensitivity measure in social anxiety disorder. Behaviour Research and Therapy, 40, 961–979. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(01)00125-5.
Karabilgin, S.Ö., ve Şahin, H. (2012). Tıp fakültesine yeni başlayan öğrencilerin problem çözme becerilerine ilişkin algılarının ve boyun eğici davranış durumlarının değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Sei, 32:6, 1536-44. http://dx.doi.org/10.5336/medsci.2011-25959
Kaya, M., Güneş, G., Kaya, B. ve Pehlivan, E. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinde boyun eğici davranışlar ve şiddetle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5, 5- 10.
Kök, M., ve Ercengiz, M. (2017). Öğretmenlerin mobbing algılayışları ile boyun eğici davranışlar arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi; 9(36), 276-289.
Kulaksızoğlu, A. (1999). Ergenlik psikolojisi. (2. Basım) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Mackinnon, A., Henderson, A. S. ve Andrews, G., (1992) Parental affectionless control as an antecedent to adult depression: A risk factor redefined. Psychological Medicine, 23, 135-14. DOI: https://doi.org/10.1017/S0033291700038927
O’Connor, E. L., Berry, W. J., Weiss, J., ve Gilbert, P. (2002). Guilt, fear, submission and empathy in depression. Journal of Affective Disorders. 71, 19-27.
Onstad, S., Skre, I., Torgersen, S. ve Kringlen, E., (1993). Parental representations in twins discordant for schizophrenia. Psychological Medicine, 23, 335-340.
Öngen, D. (2002). Ergenlerde sorunlarla başa çıkma davranışları. Eğitim ve Bilim, 27(125): 54-61.
Öngen, D. (2006). The relationships between self-criticism, submissive behavior, and depression among turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 41, 793–800. DOI: 10.1016/j.paid.2006.03.013
Özbay, H,, Sahin, N,, Hınçal, G,, Güngör, S., Öztürk, E,, Mavili-Aktas, A., Aybas, M. ve Göka, E. (1991). Ergenlikte benlik imajı: Çalışan ve öğrenci ergenler arasında karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(2), 82-95.
Özkan, İ. A. ve Özen, A. (2008). Öğrenci hemşirelerde boyun eğici davranışlar ve benlik saygısı arasındaki ilişki. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 53–58.
Parkhurst, J.T. ve Asher, S.R. (1992). Peer rejection in middle school: Subgroup differences in behavior, loneliness and ınterpersonal concerns. Developmental Psychology, 28(2): 231-24.
Peker, A., Eroglu, Y., ve Citemel, N. (2012). Relationship of submissive behavior and cyberbullying/cybervictimization: The mediation role of gender. International Journal of Human Sciences, 9(1), 205–221.
Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş. (T. Geniş, S. Çiftçi ve H. Dağ, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Santrock, J. W. (2014). Ergenlik. (D. M. Siyez, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. 4:1-17.
Steinberg, L. (2013). Ergenlik. (F. Çok, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
Swets, P. (1998). Ergen çocuğunuzla konuşma sanatı. (B. Atlamaz, Çev.). İstanbul: Varlık/Özel Yayınları.
Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Kısa semptom envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56.
Şahin N. H. ve Şahin N. (1992). Reliability and validity of the Turkish version of the ATQ. Journal of Clinical Psychology, 48(3):334-340. DOI: 10.1002/1097-4679(199205)48:3<334: AID-JCLP2270480311>3.0.CO;2-P
Troop, N. A., Allan, S., Treasure, J. L. ve Katzman, M. (2003). Social comparison and submissive behaviour in eating disorder patients, Psychology and Psychotherapy, 76(3), 237-249. DOI: 10.1348/147608303322362479
Tuzcuoğlu, S. ve Korkmaz, B. (2001). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin boyun eğici davranış ve depresyon düzeylerinin incelenmesi. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 135-152
Yavuzer, H. (2016). Çocuk psikolojisi. (39. Basım) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yekeler, B. ve Pehlivan, E. (2015). The relationship between submissive behavior and exposure to physical violence in adolescents in a semi-rural area of Malatya [Malatya’da yarı kırsal bir bölgede ergenlerde boyun eğici davranış ile fiziksel şiddete maruziyet asındaki ilişki]. Medicine Science, 3(3), 1382-1395. doi:10.5455/medscience.2014.03.8139
Yıldırım, İ. ve Ergene, T. (2003). Lise son sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının yordayıcısı olarak sınav kaygısı, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 224-234.
Yılmaz, B. Ş. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin boyun eğici davranışlarının yordayıcıları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 82-94.