Lise Öğrencilerinin Sorumluluk Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Bu çalışma lise öğrencilerinin sorumluluk düzeylerini cinsiyet, okul türü ve sınıf seviyesine göre incelemek amacıyla yapılmıştır. Genel tarama yöntemi ile gerçekleştirilen bu çalışmanın katılımcılarını 2017-2018 öğretim yılında Siirt’te liseye kayıtlı 536 lise öğrencisi oluşturmuştur. Öğrencilerin sorumluluk düzeyini belirlemek için Beş Faktör Envanteri’nin sorumluluk alt boyutu kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS ile çözümlenmiştir. Araştırmada kızların sorumluluk puanlarının istatistiksel olarak erkeklerden anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca meslek lisesi öğrencileri ile imam hatip lisesi öğrencilerinin sorumluluk puanlarının istatistiksel olarak Anadolu Lisesi öğrencilerinden anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin sınıf düzeyine göre sorumluluk puan ortalamaları arasında ise anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

An Examination of High School Students' Level of Responsibility According to Several Variables

This study was conducted to examine high school students' level of responsibility according to sex, school type and grade. The participants of the study that was conducted using general screening method are 536 high school students in Siirt during the 2017-2018 academic year. To determine the students' level of responsibility, conscientiousness sub-dimension of The Big Five Inventory was used. Collected data were analysed through SPSS. It was found that the female students' responsibility scores were statistically significantly higher compared to the male students. In addition, responsibility scores of the students at vocational high school and religious high school were statistically significantly higher compared to the Anatolian high school students. However, there was no significant difference between average responsibility scores of the students according to grade.

PDF

___

Acar, M. C. (2012). Varoluşçu yaklaşım odaklı sorumluluk eğitimi programının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin sorumluluk düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aslan, S. ve Yılmaz, A. (2001). Modernizme bir başkaldırı projesi olarak postmodernizm. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 93-108.
Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2014). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel.
Aydın, Ö. (2008). Sorumluluk ve yardımseverlik odaklı karakter eğitimi programının 7. sınıf öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeyine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Basım, H. N., Çetin. F. ve Tabak A. (2009). The relationship between big five personality characteristics and conflictre solution approaches. Turkish Journal of Psycholog, 24 (63), 35-37.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Costa, P. T., McCrae, R. R. ve Dye, D. A. (1991). Facetscales for agreeableness and conscientiousness: A revision of the NEO personality inventory. Personality and individual Differences,12(9), 887-898.
Costa, P. T. ve McCrae, R. R. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised NEO personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21-50.
Cüceloğlu, D. (2002). Anlamlı ve coşkulu bir yaşam için savaşçı. İstanbul: Remzi Kitabevi. Çağlar, O. N. (2008). Postmodern anlayışta siyaset ve kimlik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 369-386.
Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
Demir, Ö. (2000). Bilim felsefesi (2. Baskı). Ankara: Vadi Yayınları.
Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Doğan, U. (2015). Öğrenci bireysel sorumluluk ölçeği-10’un Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya University Journal of SocialScience, 17(1), 163-170.
Duke, D. L. ve Jones, V. F. (1985). What can schools do to foster student responsibility?. Theory into Practice, 24(4), 277-285.Durkheim, E. (2016). Sosyolojik yöntemin kuralları. Ö. Doğan (Çev.). Ankara: Doğubatı.
Eraslan, L. (2011). Bireysel sosyal sorumluluk ölçeğinin (BSS) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 24(24), 81-92.
Ergün, M. (2009). Eğitim felsefesi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Filiz, B. ve Demirhan, G. (2015). Bireysel ve sosyal sorumluluk ölçeği’nin (BSS-Ö) Türk diline uyarlanma çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 51-64.
Golzar, F. A. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine yönelik sorumluluk ölçeğinin geliştirilmesi ve sorumluluk düzeylerinin cinsiyet, denetim odağı ve akademik başarıya göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2012). Eğitimde duyuşsal boyut ve duyuşsal öğrenme. Turkish Studies, 7(1),1159-1177.
Gündoğan, A. O. (2013). Eylemde sorumluluk ve özgürlük ilişkisi. Erişim adresi: http://aliosmangundogan.com/PDF/Bildiri/Ali-Osman-Gundogan-Eylemde-Sorumluluk-ve-0zgurluk. Pdf, Erişim tarihi: 07.01. 2015.
Hancıoğlu, H. (2016). Gelenek üzerine. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 175-188.
Kahraman, H. (2016). Çağdaş felsefe öncesi düşüncede akıl-ilerleme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1519-1533.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Katılmış, A., Ekşi H. ve Öztürk C. (2011). Efficiency of social studies integrated character education program. Educational Sciences: Theory&Practice, 11(2), 854-859.
Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar: sosyal psikolojiye giriş (16. Basım). İstanbul: Evrim.
Kaya, M. ve Doğan, U. (2014). Öğrenci sorumluluk: Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Journal of EuropeanEducation, 4(1), 11-18.
Keskin, Y. (2016). Değerlere genel bir bakış: Tanımı, işlevi ve sınıflandırılması. Köylü M. (Ed.), Teoriden pratiğe değerler eğitimi (s. 19-50) içinde. Ankara: Nobel.
Krop, E. H. (2006). The effects of a cognitive-moral development program on inmates in a correctional educational environment (Unpublished doctoral dissertation). Viginia Üniversitesi, USA.
Köylü, M. (2016). Teoriden pratiğe değerler eğitimi. Ankara: Nobel.
Nazıroğlu, B., Gün, A., Kılıç, A. İ. ve Kaya, F. (2016). Temel ahlaki değerler. Köylü, M. (Ed.) Teoriden pratiğe değerler eğitimi (sy: 181-252) içinde. Ankara: Nobel.
Özen, Y. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kişisel ve sosyal sorumluluk yordayıcılarının incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Özen, Y. (2013). Sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. GümüshaneUniversity Electronic Journal of the Institute of Social Science / Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(7), 343-357.
Özen, Y. (2015). Sorumluluk eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
Özsoy, S. ve Özsoy, G (2013). Effect size reporting in educational research. Elementary Education Online, 12(2), 334-346.
Perry, A. D. ve Wilkenfeld, B. S.(2006). Using an agendasetting model to help students develop & exercise participatory skills and values. Journal of Political Science Education, 2, 303-312.
Schmitt, D. P., Allik. J., McCrae, R. R. ve Benet-Martínez, V. (2007). The geographic distribution of big five personality traits: Patterns and profiles of human self-description a cross 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173-212.
Somer, O. (1998). Türkçe’de kişlilik özelliği tanımlayan sıfatların yapısı ve beş faktör modeli. Türk Psikoloji Dergisi, 13(42), 17-32.
Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2004). Kuramdan uygulamaya beş faktör kişilik modeli ve beş faktör kişilik envanteri (5FKE). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Simson, E. (2016, Ekim 23). Levinas ve “Sorumluluk” kavrayışı. Erişim adresi: https://elissimson.wordpress.com/2016/04/14/levinas-ve-sorumluluk-kavrayisi
Şahan, E. (2011). İlköğretim 5. ve 8. sınıf ders programlarındaki sorumluluk eğitimine dönük kazanımların gerçekleşme düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Tatlılıoğlu, K. (2014). A researchsubscales of undergraduates’ personalitytraitsaccording to fivefactorpersonalitytheory in terms of somevariants. Journal of History School (JOHS), 7(17), 939-971. DOI No: http://dx.doi.org/10.14225/Joh400.
Töremen, T. (2011) The responsibility education of teacher candidates. Educational Sciences: Theory&Practice, 11(1), 263-277.
Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. Turan, R. ve Ulusoy, K. (Ed.), Farklı yönleri ile değerler eğitimi (s. 2-15) (içinde). Ankara: Pegem.
Ünder, H. (2010). Yapılandırmacılığın epistemolojik savlarının Türkiye’de ilköğretim fen ve teknoloji dersi programlarında görünümleri. Eğitim ve Bilim, 35(158), 199-214.
Yeşil, R. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin sorumluluk eğitimi stratejilerinin incelenmesi. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 282-294.
Yeşil, R . (2015). The evaluation of responsibility education applications of high school teachers. Journal of Theory and Practice in Education, 11(2), 630-652.
Yontar, A. (2013). Sosyal bilgiler programında kazandırılması hedeflenen sorumluluk değeri ve empati becerisi arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yontar, A. ve Yurtal. (2009). Investigation of sanctions used by teachers for improving responsibility. Education and Science, 34(153), 144-156.
Yükselbaba, Ü. (2016). Postmodernizm ve hukuk. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 74(1), 139-156.
Yurdakul, B. (2011). Yapılandırmacılık. Demirel, Ö. (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler (s. 39-65) (içinde) (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.