Türk Dış Politikasında Süreklilik Unsuru Olarak Siyasal Rejim

Devletlerin dış politikalarını etkileyen çok sayıda faktör vardır. Bu faktörleri iç ve dış faktörler olarak gruplandırmak mümkündür. Geleneksel uluslararası ilişkiler yaklaşımları iç ve dış politikayı kesin çizgilerle birbirinden ayırdıkları gibi dış politikayı etkileyen iç faktörleri de göz ardı etmektedirler. Oysa devletlerin siyasal rejimleri ve bu rejimlerin inşa ettikleri devlet kimlikleri dış politikayı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Türk dış politikasında da içsel bir faktör olarak siyasal rejimin nitelikleri sürekliliği sağlayan bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Öncelikle rejimin kendi bekasını sağlamak amacıyla ihtiyaç duyduğu iç ve dış istikrar, Türkiye’yi statükocu ve dengeci bir politikaya yöneltmiştir. Diğer taraftan rejimin Batıcı karakteri Batı yönelimli bir politikayı beraberinde getirmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Siyasal rejim, dış politika, devlet kimliği, Türk dış politikası, Batıcılık

Political Regime as an Element of Continuity in Turkish Foreign Policy

There are many factors that affect States’ foreign policies. These factors can be grouped as internal and external factors. Traditional approaches to international relations sharply distinguish domestic and foreign policy from each other and ignore internal factors affecting foreign policy. However, political regimes of States and state identity of these regimes are one of the most important factors affecting foreign policy. Qualities of the political regime appear to be an element that provides continuity in Turkish foreign policy. First, internal and external stability that needed by the regime in order to ensure its own survival has led Turkey to follow status quo and balanced foreign policy. On the other hand, Westernist character of the regime has brought the Western-oriented foreign policy.

Keywords:

Political regime, foreign policy, state identity, Turkish foreign policy, westernism,

PDF

___

AYDIN, Mustafa; “Securitization of History and Geography: Understanding of Security in Turkey”, Southeast European and Black Sea Studies, Cilt 3, Sayı 2, 2003, s. 163-184.
BAZOĞLU-SEZER, Duygu; “The Electoral Victory of Reformist Islamists in Secular Turkey”, The International Spectator, Cilt 37, Sayı 4, 2002, s. 7-19.
BİLGİN, Pınar; “Securing Turkey Through Western-Oriented Foreign Policy”, New Perspectives on Turkey, Sayı 40, 2009, s. 105-125.
BİLGİN, Pınar; “Türkiye-AB İlişkilerinde Güvenlik Kültürünün Rolü”, Cem KARADELİ (ed.), Soğuk Savaş Sonrasında Avrupa ve Türkiye, İstanbul: Ayraç Yayınevi, 2003 içinde s.192-220.
BOZDAĞLIOĞLU, Yücel; “Constructivism and Identity Formation: An Interactive Approach”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 3, Sayı 11, 2007, s.121-144.
BOZDAĞLIOĞLU, Yücel; Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: A Constructivist Approach, Routledge: London, 2003.
BROWN, Chris; AİNLEY, Kirsten; Uluslararası İlişkileri Anlamak, 3. Baskı, Arzu Oyacıoğlu (çev.), İstanbul: Yayınodası, 2008.
CHECKEL, Jeffrey T.; “The Constructivist Turn in International Relations Theory”, World Politics, Cilt 50, Sayı 2, 1998, s. 324-348.
ÇALIŞ, Şaban H.; “Ulus, Devlet ve Kimlik Labirentinde Türk Dış Politikası”, Şaban H. ÇALIŞ v.d. (ed.), Türkiye’nin Dış Politika Gündemi: Kimlik, Demokrasi, Güvenlik, Ankara: Liberte Yayınları, 2001 içinde s. 3-34.
DAĞI, İhsan; “The Justice and Development Party: Identity, Politics, and Discourse of Human Rights in the Search for Security and Legitimacy”, Hakan YAVUZ (ed.), The Emergence of a New Turkey: Democracy and the AK Parti, Salt Lake City: Utah University Press, 2006 içinde s. 88-106.
DAVUTOĞLU, Ahmet; Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, 32. Baskı, İstanbul, Küre Yayınları, 2009.
ERALP, Atila; “Turkey and the European Community in the Changing Post-War International System”, Canan BALKIR, Alan M.WİLLİAMS (ed.), Turkey and Europe, London and New York: Pinter Publishers Ldt., 1993 içinde s. 24-44.
ERGÜVENÇ, Şadi; “Turkey’s Security Perceptions”, Perceptions: Journal of International Affairs, Cilt 3, Sayı 2, 1998, s. 32-42.
FIRAT, Melek; KÜRKÇÜOĞLU, Ömer; “Sancak (Hatay) Sorunu”, Baskın ORAN (ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt 1, 13. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2008 içinde s. 279-292.
FRANK, Robert; “Political Regimes and Foreign Policies: Attitudes towards War and Peace”, José Flávio Sombra SARAİVA (ed.), Foreign Policy and Political Regime, Brasilia: Instituto Brasileiro de Relações Internacionais, 2003 içinde s. 65-83.
GÖNLÜBOL, Mehmet; “NATO, USA, and Turkey” Turkey’s Foreign Policy in Transition, 1950– 1974, Kemal H.KARPAT (ed.), Leiden: E.J. Brill, 1975 içinde s. 13-50.
HALE, William; Türk Dış Politikası: 1774-2000, Petek Demir (çev.), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2003.
HURRELL, Andrew; “Political Regimes and Foreign Policies: An Introduction”, José Flávio Sombra SARAİVA (ed.), Foreign Policy and Political Regime, Brasilia: Instituto Brasileiro de Relações Internacionais, 2003 içinde s. 29-64.
JEPPERSON, Ronald L. v.d.; “Norms, Identity, and Culture in National Security”, Peter J. KATZENSTEİN (ed.), The Culture of National Security: Norms and Identity in World Politics, New York: Columbia University Press, 1997 içinde s. 33-75.
KARAOSMANOĞLU, Ali L.; “The Evolution of the National Security Culture and the Military in Turkey”, Journal of International Affairs, Cilt 54, Sayı 1, 2000, s. 199-216.
KUT, Şule; “Türkiye’nin Soğuk Savaş Sonrası Dış Politikasının Anahatları”, Gencer ÖZCAN, Şule KUT (der.), Türkiye’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar: En Uzun Onyıl, İstanbul: Boyut Kitapları, 1998 içinde s. 45-64.
LARRABE, Stephen F.; “Turkey’s New Geopolitics”, Survival, Cilt 52, Sayı 2, 2010, s. 157-180.
NARLI, Nilüfer; “Civil-Military Relations in Turkey”, Phillipp H. FLURİ v.d. (ed.), The Evolution of Civil-Military Relations in South East Europe: Continuing Democratic Reform and Adapting to the Needs of Fighting Terrorism, Physica-Verlag Heidelberg, 2005 içinde s. 229-257.
OĞUZLU, H. Tarık; ÖZPEK, Burak Bilgehan; “Turkey’s Europeanization”, International Journal, Cilt 63, Sayı 4, 2008, s. 991-1009.
OKUTAN, Cevat; EREKER, Fulya; “Türk Dış Politikasının Belirlenmesinde ‘Rejim’ Unsuru”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 4, Sayı 8, 2005, s. 189-204.
ORAN, Baskın; “1939-1945: Dönemin Bilançosu”, Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt 1, 13. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2008 içinde s. 387-398.
ORAN, Baskın; “Türk Dış Politikasının Kuramsal Çerçevesi”, Baskın ORAN (ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt 1, 13. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2008 içinde s. 20-53.
ORAN, Baskın; “Türkiye’nin ‘Kuzey’deki Büyük Komşu’ Sorunu Nedir? (Türk-Sovyet İlişkileri 1939-1970)”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, 1970, s. 41-94.
ÖZCAN, Gencer; “Doksanlı Yıllarda Türkiye’nin Değişen Güvenlik Ortamı”, Gencer ÖZCAN, Şule KUT (ed.), Türkiye’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Gündeminde Doksanlı Yıllar: En Uzun Onyıl, İstanbul: Boyut Kitapları, 1998 içinde s. 13-43.
ÖZCAN, Gencer; “Turkey’s Changing Neighbourhood Policy”, The Turkish Yearbook of International Affairs, Cilt 35, 2004, s. 1-15.
ROSE, Gideon; “Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy”, World Politics, Cilt 51, Sayı 1, 1998, s. 144-172.
SANDER, Oral; “Türkiye’nin Dış Politikasında Sürekliliğin Nedenleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 37, Sayı 3-4, 1982, s. 105-124.
SÖNMEZOĞLU, Faruk; II. Dünya Savaşı’ndan Günümüze Türk Dış Politikası, İstanbul: Der Yayınları, 2006.
ŞAHİN, Halûk, Gece Gelen Mektup: Türk-Amerikan İlişkilerinde Dönüm Noktası, İstanbul: Cep Kitapları Yayını, 1987.
TAYFUR, M. Fatih; “Dış Politika”, Atila ERALP (ed.), Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2005 içinde s. 73-105.
ÜLMAN, Haluk; “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler (1923-1968) I, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 23, Sayı 3, 1968, s. 241-273.
WALTZ, Kenneth N.; “International Politics is not a Foreign Policy”, Security Studies, Cilt 6, Sayı 1, 1996, s. 54-57.
WALTZ, Kenneth N.; Theory of International Politics, Reading: Addison-Wesley Publishing,1979.
WENDT, Alexander; “Anarchy is What States Make of it: The Social Construction of Power Politics”, International Organization, Cilt 46, Sayı 2, 1992, s. 391-415.
WENDT, Alexander; Social Theory of International Politics, Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
YAVUZ, M. Hakan; “Değişen Türk Kimliği ve Dış Politika: Neo-Osmanlıcılığın Yükselişi”, Şaban H. ÇALIŞ v.d. (ed.), Türkiye’nin Dış Politika Gündemi: Kimlik, Demokrasi, Güvenlik, Ankara: Liberte Yayınları, 2001 içinde s. 35-63.
YAVUZ, M. Hakan; “Turkish-Israeli Relations through the Lens of the Turkish Identity Debate”, Journal of Palestine Studies, Cilt 27, Sayı 1, 1997, s. 22-37.