Malta Türk Şehitliği

Yahudi asıllı Alman iktisatçı Fritz Neumark derki; “Türkler pek farkında değil ama Avrupalılar şu gerçeğin farkındadır. Tarihten Türkler çıkarılırsa ortada tarih diye bir şey kalmaz.” Dünyanın hangi köşesine baksanız orada Türklere ait bir ize rastlarsınız. Bu izlerden bir tanesi de Malta’da bulunan Türk Şehitliğidir. Şehitlik 1565 yılında Malta adasının Osmanlı Donanma kuvvetleri tarafından kuşatılması ve Saint Jean Şövalyeleri tarafından adanın savunulması sürecinde şehit düşen Türk askerlerinin anısına 1874 yılında Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz tarafından mimar Emanuele Luigi Galizia’ya inşa ettirilmiştir. Bu şehitliğe I. Dünya savaşı esnasında İngilizler tarafından Çanakkale ve başka cephelerden esir alınarak Malta’ya götürülmüş ve burada kamplarda tutulmuş Osmanlı askeri esirlerinden çeşitli sebeplerle ölenleri defnetmişlerdir.

The Turkish Military Cemetery at Malta

Jew originated German economist Fritz Neumark says:” Turks are not aware so much but Europeans realize a fact that if Turks were taken out of history.” Whereever you look, you will see a trace of Turks. One of these traces is The Turkish Martyrdom in Malta. This Martyrdom was built by architect Emanuele Luigi Galizia due to the offering of The Ottoman Sultan Abdülaziz in 1874 for the rememberance of the Turkish soldiers who martyized during the siege of Ottoman Navy against defending Hospitalier Chevaliers in 1565. Ottoman soldiers were taken from Çanakkale and other fronts to Malta as captives by British army during the Great War. They were captured in camps and buried in this cemetry when died of various reasons as well.

PDF

___

ASLAN, Ferhat- TÜRKSEVER, Zeynep, “İstanbul Folklorunda Şehitlik Etrafında Oluşan Halk İnançları, Uygulamalar ve Memoratlar: Edirnekapı Şehitliği Örneği”, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 7 Sayı LI, s.27-62.
ATAR, Fahrettin, “Şehid”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.38, TDV Yayınları, İstanbul 2010, s. 430-431.
TOPALOĞLU, Bekir, “Şehid”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, TDV Yayınları, İstanbul 2010, s. 428.
BOSTAN, İdris, “Malta”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 27, TDV Yayınları, Ankara 2003, s. 542.
CASSOLA, Arnold, “The 1565 Ottoman Malta Campaign Register”, Bank Of Valetta, Valetta, 1998, s. 359-382.
DÖNMEZ, Cengiz, “I. Dünya Savaşıyla İlgili Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri”, Akademik Bakış, C.7, Ankara, 2014, s. 14.
GRASSİ, Vincenza, “The Turkish Cemetery at Mrsa On Malta Island Historicla Background”, Topography And Tombstones, Studi Maghrebini Nuova Seria Volume: II, Napoli 2004, s.177-201.
ERMİŞ, Hamza, Arapçadan Türkçeleşmiş Kelimeler Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul 2008.
KIRVAL, Levent, “Osmanlı İmparatorluğu’nun 1565 Malta Kuşatması ve 16.
Yüzyıl’da Kanuni Sultan Süleyman’ın Akdeniz Stratejisi”, Journal of ETA Maritime Science, Vol. 1, No. 2, İstanbul 2013, s. 39-46.
KÖKSAL, Osman, “Sultan Aziz’in Avrupa Seyahati Dönüşü Münasebetiyle Yapılan Kutlamalar Ve Bir Manzum Tarihçe”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 4 S. 1, Haziran, 2003. s. 118-135.
KÖSTÜKLÜ, Nuri, “Tarihte Türk-Leh ilişkileri Çerçevesinde Galiçya’da Şehit Olan Türkler ve Şehitlikler Üzerine Bazı Tespitler”, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, yaz 2016, sayı: 22, s, 27-36
KÜÇÜK, Cevdet, “Abdülaziz”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 1. TDV Yayınları, İstanbul 1988, s. 179-185
ÖNDEŞ, Osman, Turgut Reis: Malta Kuşatması ve Son Sefer, Aksoy Yayıncılık, İstanbul 1998.
“Şehit”, TDK Güncel Türkçe Sözlük, (Çevrimiçi) http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56f095c631a462.74990041, 03/ 03 /2016.
“Şehitlik”, TDK Güncel Türkçe Sözlük, (Çevrimiçi) http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56f1c03fbc31c5.10183811, 03/ 03/ 2016.
“Tarihçe”, Valetta Büyük Elçiliği, http://valetta.be.mfa.gov.tr/MissionChiefHistory. aspx 21/ 03/2016.
THAKE, Conrad, “Emanauele Luigi GALIZIA (1830- 1907)”, Treasures of Malta, Volume 6, Issue 3. S.s. 501-502.
“The Ottoman Turkish cemetery a plea for its conservation” Malta Today, (Çevrimiçi) http://www.maltatoday.com.mt/arts/architecture/35105/the_ottoman_ turkish_ cemetery_a_plea_for_its_conservation#.VvhDwNKLQ2y 21/03/2016.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, Konu: Yazılı soru önergesi, İlgi: 06.02.2007 tarih ve GNS.0.10.00.02-29066 sayılı yazıları, Esas numarası: 7/20065.
TÜTÜNCÜ, Mehmet, “Malta Türk Şehitliği”, Savaş Tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi (100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası), 6-8 Kasım 2014, Çanakkale Valiliği Yayınları, Çanakkale 2015, s. 501-524.