Eski Anadolu Kültüründe Büyü ve Büyücülük

Hitit Devlet Arşivi’nde büyü ile ilgili birçok ritüel metin bulunmuştur. Bu arşivde yer alan ritüel metinler Anadolu ve Kizzuwatna kökenli olarak iki grup halinde bulunmaktadır. Bu çalışmamızda Kizzuwatna kökenli büyücü bir kadın olan Maštikka tarafından yapılan ritüeller üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Maštikka, Ritüel, Büyücülük, Hitit, Kizzuwatna, Günah Keçisi.

The Sorcery and Witchcraft in the Ancient Anatolian Culture

In the Hattuša archive, many cuneiform tablets about sorcery were discovered. The ritual texts which were found in the archive in question consist of two groups: Kizzuwatnian and Anatolian ones. In this paper, we are going to deliberate the rituals which was performed by a sorcerer woman, named Maštikka.

Keywords:

Maštikka, Ritual, Witchcraft, Hittite, Kizzuwatna, Scapegoat ,

PDF

___

Ana Britannica, Genel Kültür Ansiklopedisi, Cilt 5, İstanbul 1987.
T. Bryce, Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum, (Çev. M. Günay), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2003.
A. M. Dinçol, “Ašhella Rituali (CTH 394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan Majik İşlemlere Toplu Bir Bakış”, Belleten, Cilt: 49, Sayı:193, Ankara 1985, s.1-40.
K. Emiroğlu - S. Aydın, Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2003.
J. Friedrich, Hethitischen Gesetze, Leiden 1959.
A. Goetze, “The Hittite Ritual of Tunnawi”, AOS 14, New Haven, Connecticut 1938, s.1-129.
V. Haas - G. Wilhelm, “Hurritische und luwische Riten aus Kizzuwatna”, AOATS 3, Ke- velaer/Neukirchen-Vluyn 1974.
V. Haas, “Magie und Zauberei”, RlA 7, Berlin 1987-1990, s.630-631.
I. Hoffmann, “Der Erlass Telipinus”, Theth 11, Heidelberg 1984.
H. Hoffner, “Alimenta Hethaeorum”, AOS 55, New Haven 1974.
R. Kieckhefer; Ortaçağda Büyü, Çev. Z. Biliz, Alkım Yayınları, İstanbul 2004.
E. Laroche, “Glossaire de la Langue Hourrite”, RHA 34, Paris 1976.
E. Reyhan, Hitit Kaynaklarında Kizzuwatna’lı Kadın Maštikka’ya Ait Ritüel Metinler, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2002.
E. Reyhan, “Hitit Büyü Ritüellerinin Uygulama Şekilleri Üzerine Bir İnceleme”, Archi- vum Anatolicum, Cilt VI, Sayı 2, Ankara 2003, s. 111-142.
F. Sommer - A. Falkenstein, Die hethitisch-akkadische Bilingue des Hattušili I (LabarnaII), München 1938.
G. Szabo, “Ein hethitisches Entsühnungsritual für das Könispaar Tuthaliya und Nikal- mati”, Theth 1, Heidelberg 1971.
H. Otten - C. Rüster, Keilschrifttexte aus Boghazköi, (KBo 39.8), Berlin 1995.
İ. Şah; Doğu Büyüsü, Çev. O. Yener, Say Yayınları, İstanbul, 2000.
S. J. Tambiah, Büyü, Bilim, Din ve Akılcılığın Kapsamı, (Çev.U. Can Akın), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2002.
P. Taracha, “Hitit Kral Telafi Rituallaeri Hakkında Bazı Düşünceler”, Uluslararası I. Hiti- toloji Kongresi, Ankara 1992.
ššu from the City of Hurma Against Troublesome Years, TTK
Yayınları Seri VI-No.45, Ankara 1996.
A. Ünal, “The Role of Magic in the Ancient Anatolien Religions According to the Cunei- form Texts from Boğazköy-Hattuša, Essays on Anatolien Studies in the Second Millennium B.C.”, BMECCJ 3, Otto Harrassowitz, Wiesbaden 1988, s. 52-85.
A. Ünal, Hititler Devrinde Anadolu/Kitap 2, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2003.