Nehir Tipi Hidroelektrik Santrallerinin Havzalar Üzerindeki Ekohidrolojik Etkileri

Hidroelektrik santrallerinin kurulum aşamasında meydana gelen orman kesimi, hafriyat depolama, yol yapımı, topraklarda kompaktlaşma gibi olumsuzluklar ile işletim aşamasında doğal akış özelliklerinin değişmesi, sucul organizmaların göç yollarının tıkaması, enerji nakil hattı geçişi, ilave yolların yaratacağı zararların yaban hayvanları ve ekosistemler üzerinde bir takım olumsuz etkilere yol açması kaçınılmazdır. Ortaya çıkabilecek olumsuzlukların ya da kötüye gidişin etkilerinin en hızlı ve açık biçimde görülebileceği yerler akarsular ve bünyelerindeki habitatlardır. Fakat dere ekosistemlerinin sağlık ve doğallıktan uzaklaşma (entegrasyon) düzeyini ortaya koymak ve bununla bağlantılı olarak nehir tipi hidroelektrik santrallerinin etkilerini en iyi şekilde değerlendirmek ekohidrolojik anlamda mümkün olabilmektedir. Bu gerçekler, ülkemizde üzerine kurulduğu nehir tipi HESleri barındıran havzalarda bilimsel açıdan havza ölçeğinde ekosistemlerin devamlılığını gözetecek ekohidrolojik ağırlıklı bir değerlendirme yapılması gereksinimini gündeme getirmektedir. Bu makalede nehir tipi hidroelektrik santrallerinin ekohidrolojik etkilerini ortaya koyabilecek değerlendirme metodolojisinin ana hatları irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Nehir tipi hidroelektrik santrali, ekohidroloji, havza yönetimi

PDF

___

DSİ, 2010. Hidroelektrik santrallerin su kullanım antlaşmaları. http://www.dsi.gov.tr/ska/yonetmelik_tamam i.htm (Ziyaret tarihi: 23.05.2010).
International Hydropower Association (IHA), International Commission on Large Dams (ICOLD), Implementing Agreement on Hydropower Technologies and Programmes of the International Energy Agency (IEA/Hydro), Canadian Hydropower Association (CHA), 2000. Hydropower and the World's energy future, The role of hydropower in bringing clean, renewable, energy to the world, Technical Report.
Jowett, I. G., 1997. Instream flow methods: a comparison of approaches. Regulated River: Research and Management. 13: 115-127.
Pieprzyk, B., N. Kortlüke and P. R. Hilje, 2009. The impact of fossil fuels, greenhouse gas emissions, environmental, consequences and socio-economic effects, Era – Energy Research Architecture Report.
TOBB, 2010. Çevresel etki değerlendirme (ÇED) yönetmeliği ve uygulaması. http://www.tobb.org.tr/kobi/yersecimiced.php (Ziyaret tarihi: 18.08.2010).
UNIDO (United Nations Industrial Development Organization), 2010. Community power centers: a UNIDO initiative for ―Lighting up Kenya‖.http://www.unido.org/index.php?id= 6552 (Ziyaret tarihi: 24.05.2010).
U.S. Department of the Interior, 2005. Hydroelectric Power, Reclamation Managing Water in the West. Bureau of Reclamation, Power Resources Office Technical Reports.
Wohlgemuth, N and F. Missfeldt, 2000. The Kyoto mechanisms and the prospects for renewable energy technologies, Solar Energy. 69 (4): 305–314.
WWF, 2003. Dam Right! WWF’s Dams Initiative, An Investor’s Guide to Dams, Panda House, Weyside Park, Godalming, Surrey, GU7 1XR, Technical Report.
Zalewski, M., G. A. Janauer, G. Jolánkai, 1997. Ecohydrology - A New Paradigm for the Sustainable Use of Aquatic Resources, UNESCO International Hydrological Programme Report, Conceptual Background, Working Hypothesis, Rationale and Scientific Guidelines for the Implementation of the IHP-V Projects 2.3/2.4.
Zalewski, M., 2002. Ecohydrology—The use of ecological and hydrologîcal processes for sustainable management of water resources, Hydrologîcal Sciences, 47(5), 823-832.