Kültürel kimlik' ve kültürel adaptasyon' kavramları çerçevesinde Malatya Romanlarının müzik pratikleri

Bu araştırma, kültürel kimlik ve kültürel adaptasyon kavramları çerçevesinde, Malatya Romanlarının müzik pratiklerini analiz etmek amacıyla oluşturulmuştur. Roman diasporası, dünyanın birçok yerinde bulunmakla birlikte, bu halkın ana vatanı, Hindistanın Kuzey Batısıdır. Dolayısıyla çalışmanın ilk safhasında Roman halklarının kökeni, genel özellikleri ve Türkiyedeki durumları üzerinde durulduktan sonra, ikinci safhasında Malatya Romanlarına geçilmiştir. Çalışmada Malatya bölgesi ile sınırlı kalınmasının nedeni, bölge bazında daha detaylı olarak veri toplanması sağlamaktır. Batıda genelde Roman havalarını, Sanat Müziğini ve yer yer Batı ve Çigan müziği türlerini icra etmekte olan Romanlar, Malatyada bu müziğe bir de Türk halk müziğini, Malatyayı temsil eden Arguvan ve Pütürge Havalarını ve arabeski eklemişlerdir. Ancak Doğuda tam ve gerçek olarak kökleşemedikleri için, Doğu kültürüne adapte olma konusunda, özellikle halk çalgılarından bağlamanın performansı için Malatyanın yerel müzisyenlerinden yardım almaktadırlar. Malatyada Romanlar tarafından icra edilen müzik türleri, çalışmada elit ve avam olarak iki ana kısma ayrılan müzik mekânlarına göre de isabetli bir dağılım göstermektedir. Restoran ve otel gibi elit mekânlarda Türk sanat müziğini ve popüler müziği daha fazla icra eden Romanların, avam mekânlar olan birahane ve pavyonlarda genelde halk müziğini ve arabeski, pavyon üslubuyla seslendirdikleri saptanmıştır.

Music practices of Malatya romanies within the framework of cultural identity and cultural adaptation concepts

The research has been formed in order to analyze music practices of Malatya Romanies within the framework of cultural identity and cultural adaptation concepts. Romany diaspora exists in many places of the world; additionally the homeland of those people is in the northwest of India. Therefore; the origin of Romany people, their general features and their situation in Turkey have been emphasized in the first part of that study and then it has been passed to Malatya Romanies in the second part of that study. It has been limited with only Malatya region in the study in order to get much more information across the region. Romanies have performed generally Romany music, Art music and sometimes types of West and Çigan music in the west. They have also added Turkish Folk Music, Arguvan and Pütürge Music which represent Malatya and arabesque in Malatya. However they have not settled down completely and actually in the east, they have got help from local musicians of Malatya especially for the performance of a plucked string instrument that is public instrument for adaptation to eastern culture. The music types which have been performed by Romanies in Malatya have shown an accurate distribution according to music places which have been divided into two main parts as elite and common herd in the study. It has been determined that Romanies who have performed more Turkish Art Music and popular music in the elite places such as restaurant and hotel, on the other hand they have vocalized generally folk music and arabesque as pavilion style in common herd places such as pub and pavilion.

PDF

___

Arayıcı, Ali (2008), Avrupanın Vatansızları Romanlar, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
Arı, Kemal (2003), Büyük Mübadele, Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
Bilgin, Nuri (1999), Kollektif Kimlik, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
Doğan, D. Mehmet (2008), Büyük Türkçe Sözlük, Pınar Yayınları, İstanbul.
Duygulu, Melih (2008),Türkiyede Çingene Müziği, Pan Yayıncılık, İstanbul
Journet, Nicolas (2009), Evrensel Özde Kültür, İz yayıncılık, İstanbul.
Karaeminoğulları, Ayşegül, Doğan, Altan, Bozkurt, Serdar, (2009), Kültürlerarası Adaptasyon Envanteri (cross cultural adaptabılıty ınventory-ccaı) Üzerine Bir Arastırma. Süleyman Demirel Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.14, S.1 s.331-349.
Kolukırık, Suat (2009), Dünden Bugüne Çingeneler, Ozan Yayıncılık, İstanbul.
Marushiakova, Elena, Popov, Vesselin (2006),Osmanlı İmparatorluğunda Çingeneler, Homer Kitapevi ve Yayıncılık, İstanbul.
Mustan Dönmez, Banu (2010), Gizli ve Aleni Tahakküm Stratejileri Bağlamında Kadın ve Müzik Pratikleri, 3. Uluslararası Bir Bilim Kategorisi Olarak Kadın, Selçuk Üniversitesi Dilek Sabancı Konservatuarı, Aybil Yayınları, Konya.
Ong, Walter (1995), Sözlü ve Yazılı Kültür, Metis Yayınları, İstanbul.
Örnek, S.Veyis (1971), 100 Soruda İlkelerle Din, Büyü, Sanat, Efsane, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
Özkan, Ali Rafet,(2000), Türkiye Çingeneleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Sağer, Turan (2004), Çukurova Bölgesindeki Çingene Müzisyenler ve Ülkemizin Müziksel Yaşantısına katkıları Folklor Halk Bilim Dergisi, Cilt 6, Sayı 56, İstanbul.
Scott, Joan W.(2007),Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi, Agora Kitaplığı, Kitap Matbacılık, İstanbul.
Uludağ, Ali, Korkut, (2008). Flâmenko Sanatının Kültürel Etkileşim Süreci İle Gitar İcracılığının Teknik Özelliklerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı.
Yıldırım, Dursun, 1998, Türk Bitiği: Araştırma/İnceleme Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara.
INTERNET
http://www.haber.sol.org.tr/devlet-ve-siyaset/acilim-romani-roman-acilimi-haberi- 21426 erişim: 3.06.2011.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/14104307.asp., erişim: 3.06.2011.
http://www.turkiyecingeneleri.8m.com/turkiyetarihi.htm, erişim: 26.12.2010.
http://www.turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/35.php , erişim: 10.05.2011.
http://www.18martsozluk.net/roman havasi.html , erişim: 06.06.2011.
http://www.mevzuat.adelet.gov.tr, erişim: 04.08.2011.
http://www.toplumsalbilinc.org/forum/index.php?topic=9790.0, erişim: 08.08.2011.
http://www.turkudostlari.net/nota.asp?turku=547 erişim: 20.12.2011.
http://www.turkuler.com/yazi/kulturvemuzik.asp erişim: 01.01.2012.
GÖRÜŞME LER
BIKCAN Abidin, Klarnet Boyacı, 1950 doğumlu, 1996 yılında Malatyaya gelmiştir.
BIKCAN, Molla, Klarnet Müzisyen, 1953 doğumlu, 2004 yılında Malatyaya gelmiştir.
BIKCAN, Salih, Ritim Müzisyeni,1982 doğumlu, 2005 yılında Malatyaya gelmiştir.
BIKCAN Sezgin,Org Müzisyen, 1988 doğumlu,2001 yılında Malatyaya gelmiştir.
BİRKİYE, Veli, Ritim Müzisyeni, 1980 doğumlu, 2001 yılında Malatyaya gelmiştir.
KAMAZ, Ekrem, Ritim Müzisyen 1984 doğumlu.
KAMAZ, Mehmet, Ritim Müzisyeni, 1967 doğumlu, 1989 yılında Malatyaya gelmiştir.
KERVANCI, Vedat, Bağlama Müzisyen, 1971 doğumlu, 2010 yılında Malatyaya gelmiştir.
NURBEL, Özgür, Müzik Eğit. Böl. 1990 doğumlu okuyor, 2010 yılında Malatyaya gelmiştir.
SOLMAZ, Mehmet, Klavye Müzisyen,1985 doğumlu, 2007 yılında Malatyaya gelmiştir.
ŞEKERLİ, Hakan, Kanun Müzisyen, 1985 doğumlu, 2008 yılında Malatyaya gelmiştir.
ŞEKERLİ, Savaş, Klarnet Müzisyen, 1982 doğumlu.
TEZ, Ferit, Klavye Müzisyen, 1984 doğumlu.
TOKGÖZ, Fevzi, Zurna, Kaval Müzisyen, 1972 doğumlu, 2002 yılında Malatyaya gelmiştir.
EK: Malatyadaki Roman Müzisyenlerin Çalıştıkları Müzik Mekânlarından Görüntüler, Fotoğraflar: Zafer KILINÇER, 2011/2012.