'Birlik ve Beraberlik' Oyunları: Yakın Dönem Dans Sahnesinde (Sıradan) Milliyetçi Semboller ve Temalar

Türkiye'de halk dansları sahnesi, cumhuriyet rejiminin ilk yıllarından itibaren, 'milli kültür'ün sürekli yeniden kurgulandığı ve seyirciye hatırlatıldığı alanlardan biri olmuştur. Folklor bilimi ile milliyetçilik ideolojisinin tarihsel eş zamanlılığının bir tezahürü olarak, halk dansı sunumlarının gelişiminde 'milli kültür'ün devlet eliyle inşası belirleyici olmuş; bu alanı biçimlendiren milliyetçi kurgular daha sonraki yıllarda da sürekliliğini korumuştur. Türkiye'deki halk dansı gösterilerinde sıradanlaşan / klişeleşen, dikkat çekmez ve sorgulanmaz hale gelen Türk bayrağı, Atatürk görselleri gibi semboller ile yiğitlik, mertlik ve şehitlik yüceltmeleri gibi temalar, Michael Billig'in tanımladığı şekliyle "banal milliyetçilik"in temel unsuru olan "milli kimliğin unutulmuş hatırlatıcıları" haline gelmiştir.2000'li yıllarda, çoğu önde gelen dans topluluğu, kurumu ya da organizasyonu tarafından sergilenen altı adet halk dansı gösterisinin inceleneceği bu yazıda, bu gösterilerin ortak noktası olan "milli kimlik hatırlatıcıları"nın izleri sürülecektir. Sıradan milliyetçiliğin halk dansı performanslarındaki tezahürlerine değinilecek; sürekli yeniden üretilerek klişeleştirilen milliyetçi semboller ile kurgular değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Dances of 'Unity and Solidarity': (Banal) Nationalist Symbols and Themes in Contemporary Folk Dance Perfor

Since the early years of the republican regime, the folk dance stage in Turkey has been one of the reminders and the (re)constructers of the 'national culture'. As a result of the historical synchronicity between folklore as a scientific area and nationalism as an ideology, the construction 'from below' of the 'national culture' has been an important determinant of the presentation of traditional dances on stage. Consequently, nationalist themes and symbols have always dominated the stage presentations. Symbolic usage of the Turkish national flag, photos and pictures of Atatürk and the thematic glorification of courage, manhood and martydom have been so frequent in the performances that, those banal / cliché motifs became unnoticed an unquestioned elements for the audience. They turned out to be the "reminders of the national identity" as the foundational elements of "banal nationalism" defined by Michael Billig.In this article, six traditional dance performances -mostly performed by the leading dance groups, institutions or organisations in the early 2000's- will be analyzed. The aesthetic presentation of the "reminders of the national identity" as common features of those performances will be explored. The manifestations of "banal nationalism" on the stage like the cliché reconstructions of the nationalist symbols and themes will be examined

PDF

___

Yazılı Kaynaklar:
Anderson, Benedict. (1993). Hayali cemaatler: milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Aydın, Suavi. (2009). Terzinin biçtiği bedene uymazsa: Türk kimliğinin yaratılması ve ulusal kimlik sorunu üzerine, Ankara: Maki Basın Yayın, Özgür Üniversite Kitaplığı: 811.
Besimoğlu, S. (18 Temmuz 2010) Türkler: muhteşem gösteri, Türkiye'de Yeniçağ. 01.05.2012 tarihinde http://www.yg.yenicaggazetesi.com.tr/yazargoster.php?haber=14126 adresinden erişildi.
Billig, Michael. (2002) Banal milliyetçilik, İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
Hobsbawm, Eric ve Ranger, Terence (yay.) (2006). Geleneğin icadı, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Hobsbawm, Eric. 1993. Milletler ve milliyetçilik, 1780'den günümüze program, mit ve gerçeklik, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kurt, Berna. (27 Temmuz 2010) Anadolu Ateşi, Shaman Dans Tiyatrosu ...vd.: Geleneksel Danslar ''Evrim' Geçiriyor...Mimesis sahne sanatları portalı. 20.07.2015 tarihinde http:// mimesis-dergi.org/2010/07/anadolu-atesi-saman-dans-tiyatrosu-vd-geleneksel-danslar- evrim-geciriyor%E2%80%A6/ adresinden erişildi.
Öztürkmen, Arzu. (2010). Folklorla oynamak: yerellik, milliyetçilik ve ötekilerimiz, Herkül Millas (yay.). Sözde Masum Milliyetçilik içinde, (ss. 251-286) İstanbul: Kitap Yayınevi.
Öztürkmen, Arzu. (2003). Folklor oynuyorum, D. Kandiyoti, A. Saktanber (yay.) Kültür fragmanları/Türkiye'de gündelik hayat, içinde, (ss. 141-158) İstanbul: Metis Yayınları.
Öztürkmen, Arzu. (1998) Türkiye'de folklor ve milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
Stokes, Martin. (1998). Etnisite, Kimlik ve Müzik, Folklora Doğru, Dans-Müzik-Kültür Çeviri- Araştırma Dergisi, 63. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
(22 Haziran 2011) Sinan Çetin'den Gülen'e olimpiyat teşekkürü, Zaman gazetesi, 28.10.2011 tarihinde adresinden erişildi.
(27 Temmuz 2010) Sabah gazetesi resmi internet sitesi, Hıncal Uluç, "Bir Anadolu Zaferi", 3 Temmuz 2010, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/uluc/2010/07/03/bir_anadolu_zaferi.
Görsel Kaynaklar:
Anadolu Ateşi - Evolution, sema sahnesi, arka fonda cami ve kilise birlikteliği, 20.07.2015 tarihinde 2207520000.1437409144./805225909490223/?type=3&theater adresinden erişildi.
Anadolu Ateşi gösterisinde tek 'otantik' sahnesi: zeybek solosu, 20.07.2015 tarihinde https://www.facebook.com/fireofanatolia/photos/pb.136358553043632.- 2207520000.143740916 0./ 805225806156900/?typ e=3&theaterht tp s://www.facebook.com/fireofanatolia/photos/pb.136 358553043632 . - 2207520000.1437409160./805225806156900/?type=3&theater adresinden erişildi.
Devlet Halk Dansları Topluluğu - Türkler, final sahnesi, arka fonda Atatürk, önde Türk bayrağı, 20.07.2015 tarihinde http://www.tourismlifeinturkey.com/images/news/733_DSC_0698. jpg adresinden erişildi.
Hoyat - Denizli, 18.04.2016 tarihinde http://www.youtube.com/watch?v=ertD5TbVMjg adresinden erişildi.
HOYAT ekibi'nin Altın Adımlar yarışmasındaki sahnesi, arka fonda aynı Kocatepe pozu 20.07.2015 adresinden erişildi.
http://eski.bgst.org/dans/yazi/Elestiri/altinadimlarbk0708.html
Mustafa Erdoğan ve Anadolu Ateşi, Türk bayrağının önünde final halayı, Mimesis sahne sanatları portalı. 20.07.2015 tarihinde http://mimesis-dergi.org/2010/07/anadolu-atesi-saman-dans- tiyatrosu-vd-geleneksel-danslar-evrim-geciriyor%E2%80%A6/ adresinden erişildi.
Mustafa Kemal Atatürk, son balo (vals & zeybek), 20.12.2015 tarihinde https://www.youtube. com/watch?v=nJO0gOVynh8 adresinden erişildi.
Mustafa Kemal Kocatepe'de, 20.07.2015 tarihinde http://ataturk-resimleri.com/mustafa-kemal- kocatepede adresinden erişildi.
Sahnede 'beşinci mevsim', http://www.turkceolimpiyatlari.org/index.php?konu=sayfa&id=1156 adresinden erişildi.
9. Türkçe Olimpiyatları'nın kapanış töreninde Ganalı horon ekibi dönemin Başbakanı Erdoğan ile birlikte, 21.07.2015 tarihinde http://istanbul.meb.gov.tr/haberayrinti. php?haber=1708&categori=1 adresinden erişildi.