DİASPORADA YAŞAYAN KARAÇAY-MALKARLILARIN NİNNİ SÖYLEME GELENEKLERİ ve KÜLTÜREL DEĞİŞİM

Karaçay-Malkar (Taulu) halkının en önemli sözlü kültür ürünlerinden olan Ninniler (Beşik Cırla), çocuklar büyürken onun kulağına ilk dinlediği sesler olarak girmektedir. Ana dilini ilk duyduğu, ilk anlamlandırdığı sözler ninnilerle çocukların kulağına fısıldanır. Çocuklar dünyaya gözlerini açtıkları andan itibaren içerisinde bulundukları toplumun kültürünü önce annelerinin söylediği ninnilerle alırlar. Bulunduğu toplumun bir bireyi olarak çocuğun ileriki yıllarında edineceği bilgi, beceri, yetenek, sanat ve alışkanlıkları oluşturan gelenek ve göreneklerin oluşumunun önemli bölümünü çocuk folklor ürünleri belirler. Çocuk için “öğrenme”nin anne karnında başladığı düşünüldüğünde annesinin seslendirdiği ninninin güzel ve hafif ezgisiyle uykuya dalan çocuk söylenen sözleri bilinçaltına yerleştirir. Bilinci geliştikçe de yaşamı içerisinde karşılaştığı diğer sözlü ve uygulamalı kültür ürünleri ile geleceğini şekillendirir. Diasporada yaşayan Karaçay-Malkarlılar, iletişim araçlarının da etkisinde kalarak yoğun bir asimilasyon sürecinde olduklarından Taulu dilinde ninni söyleme geleneği yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu süreç kültürel yok oluşun da başlangıcını oluşturmaktadır. Ezgisel olarak eski gelenekler hala devam ettirilmesine rağmen söylenen ninni sözlerinin birtakım değişikliklere uğradığı görülmektedir. Bu yazıda söz konusu değişikliklerin nedeni ve artık diasporada yaşamak zorunda olan Karaçay-Malkarlıların Türkiye’deki ninni söyleme geleneğinin atavatan Kafkasya ile benzer ve ayrılan yönleri ile ilgili temel bilgiler ele alınacaktır.

CULTURAL CHANGE AND THE TRADITION OF SINGING LULLABIES AMONG KARACHAY-MALKARS IN DIASPORA

Being the most important element of the oral culture of Karachay-Malkar (Taulu) community, lullabies are the first sounds babies hear while growing up. The first words they hear from their native language, the first words that makes sense to them are whispered to their ears by lullabies. From the time they were born, children receive the culture of the community they are in, from lullabies told by their mothers, firstly. As an individual of the society, creating the children’s future information, skills, and habits, significant part of the traditions are determined by children folklore products. When the idea “learning starts at their mother’s belly for children” is considered, the children place the words of the lullaby from their mothers’ nice and soft voice to their sub-consciousnesses. While their consciousnesses are developing, they shape their future life with the oral and practical elements of the culture that they encounter in their daily life. Due to the fact that Karachay-Malkar community, living in the Diaspora, are in an intense assimilation process, with help of the effects of communication devices, the tradition of singing lullabies in Taulu language is facing extinction. This process is the baseline of the cultural disappearance. Even though old traditions are still being pursued melodically, it is seen that some of the words of the lullabies are changing. In this text, reasons of the changes aforementioned, and baseline information about the similarities and differences of the Karachay-Malkar, who have to live in Diaspora, tradition of singing lullabies’ and homeland Caucasia will be approached.

___

  • 1. Adiloğlu, Adilhan (1991), Başhüyük köyü derlemesi, Konya.
  • 2. Güneş, Firdevs (2010), Ninnilerin Çocukların Dil ve Zihinsel Gelişimine Etkisi, Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, ZfWT Vol. 2, No. 3.
  • 3. Karabulatova, İrina (2017), http://www.ikz.ru/culture/karabulatova/author.html (12.09.2017 tarihinde ziyaret edildi).
  • 4. Karaca, Semra ve Öngün, Esen (2017), Ninnilerle Büyümek, JAREN 2017; 3 (Ek sayı): 28-32, https://www.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_3_SUP_1_28_32.pdf, İstanbul. (11.09.2017 tarihinde ziyaret edildi).
  • 5. Karakaya, Zeki (2004), Göstergebilimsel İşlevler Açısından Ninniler, Milli Folklor, Yıl: 16, Sayı: 61, Ankara.
  • 6. Ortabaylanı, Rimma (1994), Çum Çum Çum Terek, Karaçayevo-Çerkesskiy Ordena Poçeta İnstitut Gumanitarnıh İssledovaniy Pri Sovete Ministrov KÇR, Çerkessk.
  • 7. Rahaev, Anatoliy (2002), Traditsiyonnıy Muzikalnıy Folklor Balkarii i Karaçaya, İzdatelskiy Sentr EL-FA, Nalçik.
  • 8. Rahaev, Anatoliy (2015), Antologiya Narodnogo Muzıki Balkartsev i Karaçevtsev, Tom I, Mifologiçeskie i Obryadovıe Pesni i Naigrışi, İzdatelsvo M. İ V. Kotlyarovıh, Nalçik.
  • 9. Sipos, János & Tavkul, Ufuk (2015), Karachay-Balkar Folksongs, Institute for Musicology of the Research Centre for the Humanities of the Hungarian Academy of Sciences, L’Harmattan, Budapest.
  • 10. Tavkul, Ufuk (1997), Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Araştırması, Oğarı Çegem, Nalçik.
  • 11. TRT Avaz (2016), Ninniden Ağıta Anadolum, Belgesel, https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=ikrco3QwF-E, Başhüyük köyü, Konya