SARTRE’IN FENOMENOLOJİSİ: ŞEYLER VE BİLİNÇ

Husserl fenomenlerin özlerini ifşa ettiği düşüncesinden hareketle fenomenolojiyi kurmak istemiş, bunun için de özellikle bilincin yapısı ve işleyişi üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak fenomenolojide özleri görüleme veya dış dünyanın ‘varlığı’ konularında kimi sorunlarla karşılaşılmıştır. Heidegger unutulduğunu savunduğu Varlığın anlamını bilincin ‘dışına’ çıkarak soruşturmuş ve yürüttüğü bu Varlık soruşturmasıyla fenomenolojide karşılaşılan sorunların üstesinden gelmeye çalışmıştır. Sartre ise (Husserl gibi) daha çok Kartezyen düşünce içinde kalarak çalışmalarını yürütmüştür. Bu anlamda Sartre’ın düşüncesi, fenomen ve bilinç gibi kavramların yer aldığı rasyonel bir çizgide ilerlemiştir. İşte bu çalışmada, tüm bu ifade edilenlerin ışığında Sartre’ın fenomenolojisi onun temel kavramları aracılığıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sartre, varolanların ardında bir numen olmadığından hareketle onların görünümler olarak ele alınabildiğini, ancak görünümü aşan görünümün varlığının tıpkı fenomen-numen ikiliğine benzer şekilde sonlu ve sonsuz tezahürlerin düalizmine yol açtığını ifade etmiştir. Kendisi hem bu düalizmden çıkmak hem de şeylerin ve bilincin ‘varlığını’ kurtarmak için giriştiği soruşturmada, kendinde-varlık ve kendisi-için-varlık diye ifade ettiği iki varlık tarzının ilişkisini ortaya koymaya çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sartre, Fenomen, Fenomenin Varlığı, Bilinç

PHENOMENOLOGY OF SARTRE: THINGS AND CONSCIOUSNESS

Since Husserl has wanted to establish phenomenology based on the idea that phenomena reveal their essences, he has focused especially on the structure and functioning of consciousness. However, in phenomenology, some problems have been encountered in matters of seeing the essences or ‘existence’ of the external world. Heidegger has investigated the meaning of Being, which he claimed to be forgotten, by going ‘out of consciousness’ and has attempted to overcome the problems encountered in phenomenology with this investigation of Being. Sartre (like Husserl), on the other hand, has continued his studies by staying within Cartesian thought. In this sense, Sartre’s thought has progressed on a rational line where some concepts such as phenomenon and consciousness take place. In this study, Sartre’s phenomenology, in the light of all these statements, has been attempted to be put forward through his basic concepts. Sartre has stated that though, by virtue of not having any numen behind the beings, they (those beings) can be treated as appearances, just like the phenomenon-numen duality, the existence of the appearance that transcends the appearance leads to the dualism of finite and infinite manifestations. In his investigation, both to get out of this dualism and to save the “existence” of things and consciousness, he has attempted to reveal the relationship of the two categories of being, which he expressed as being-in-itself and being-for-itself.

Keywords:

Sartre, Phenomenon, Being of Phenomenon, Conscious,

PDF

___

Adorno, Theodor W., “Husserl ve İdealizm Problemi”, Çev. Evrim Tuncel Somyürek, Kurtul Gülenç ve Aşkın İnanç Duru, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, sayı 6, 2010, s. 104-117.
Deleuze, Gilles, Kant Üzerine Dört Ders, Çev. Ulus Baker, Öteki Yayınevi, İstanbul, 2007.
Flynn, Thomas, Sartre, Foucault, and Historical Reason, The University of Chicago Press, Chicago&London, 1997.
Heidegger, Martin, “Metafizik Nedir?”, Çev. Yusuf Örnek, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 2002.
Heidegger, Martin, Varlık ve Zaman, Çev. Kaan H. Ökten, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2008.
Husserl, Edmund, Ideas I: General Introduction to A Pure Phenomenology, Çev. Fred Kersten, Martinus Nijhoff Publishers, The Hague&Boston&London, 1983.
Husserl, Edmund, Cartesian Meditations: An Introduction to Phenomenolgy, Çev. Dorion Cairns, Martinus Nijhoff Publishers, The Hague&Boston&Lancester, 1982.
Husserl, Edmund, Kesin Bilim Olarak Felsefe, Çev. Abdullah Kaygı, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 1997.
Plutarch, Moralia Volume 5, Çev. Frank Cole Babbit, Harvard University Press, London, 1999.
Sartre, Jean-Paul, İmgelem, Çev. Alp Tümertekin, İthaki Yayınları, İstanbul, 2006.
Sartre, Jean-Paul, Varlık ve Hiçlik, Çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Ç. Eksen, İthaki Yayınları, İstanbul, 2009.
Sartre, Jean-Paul, Ego’nun Aşkınlığı, Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Hil Yayın, İstanbul, 2018.
Spiegelberg, Herbert, Fenomenolojik Hareket, Çev. Seçim Bayazit, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2021.
Verneaux, Roger, Egzistansiyalizm Üzerine Dersler, Çev. Murtaza Korlaelçi, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 1994.
Williford, Kenneth, “Pre-Reflective Self-Consciousness and The Autobiographical Ego”, Ed. Jonathan Weber, Reading Sartre, Routledge, London&NewYork, 2011, s. 195-210.
İnternet Kaynakları
Flynn, Thomas, "Jean-Paul Sartre", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2013 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = https://plato.stanford.edu/ archives/fall2013/entries/sartre/, Erişim Tarihi: 25.3.2021