RÖNESANS’TA ARİSTOTELESÇİLİK

Bu çalışmanın amacı, Rönesans’ta Aristotelesçilik akımlarının yeri ve öneminin ne olduğunu araştırmaktır. Yaygın görüşe göre, modern bilim ve düşünce Rönesans’ta Aristotelesçi bilim anlayışının eleştirilmesi ve yadsınmasına binaen ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu anlayışı savunanlara göre, Rönesans’ta Aristoteles felsefesinin tamamıyla ortadan kalktığı, bunun yerine Platoncu felsefenin geçtiği ve nihayetinde modern bilimin oluşumunda da Platoncu felsefenin etkin olduğu ileri sürülür. Oysa Batı literatüründe kısmen bilinen, ülkemizde ise neredeyse hiç bilinmeyen karşı teze göre, Aristoteles felsefesinin ya da Aristotelesçiliğin Rönesans ve hatta 17. yy’da dahi tamamıyla ortadan kalkmadığı, aksine evirilerek modern bilim ve düşünceye zemin hazırladığı iddia edilir. Bu bağlamda çalışmamızda, hem bu tartışmalı konuya ışık tutması hem de ikinci ekolün savları bağlamında literatüre katkı sağlaması bakımından, Rönesans’ta Aristotelesçilik konusunu ele aldık. Neticede, mevcut kaynaklar dahilinde Aristotelesçi felsefenin Rönesans ve 17. yy’da tamamıyla ortadan kalkmadığı aksine bu felsefenin Padua Üniversitesinde, metodolojik bağlamda daha da geliştirilerek, Galileo öncülüğündeki modern bilimsel yönteme zemin hazırladığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Rönesans, Aristoteles, Aristotelesçilik, modern bilim

ARİSTOTELİANİSM İN THE RENAİSSANCE

The aim of this study is to research the place and importance of Aristotelian movements in the Renaissance. According to the common view, modern Science and thought emerged in the Renaissance due to the criticism and rejection of the Aristotelian conception of Science. In addition, according to those who support this understanding, it has been argued that Aristotle's philosophy completely disappeared in the Renaissance, Platonic philosophy replaced it, and finally Platonist philosophy was effective in the establishment of modern Science. However, according to the counter thesis, which is partially known in the Western literature and almost unknown in our country, it has been argued that Aristotelian philosophy or Aristotelianism did not completely disappear in the Renaissance and even in the 17th century, on the contrary, it evolved and laid the groundwork for modern Science and thought. In this context, in our study, we discussed the issue of Aristotelianism in the Renaissance in terms of both shedding light on this controversial issue and contributing to the literature in the context of the arguments of the second school. As a result, it has been seen that Aristotelian philosophy did not completely disappear in the Renaissance and 17th century, within the available sources, on the contrary, this philosophy was further developed in a methodological context at the University of Padua and laid the groundwork for the modern scientific method led by Galileo.

Keywords:

Renaissance, Aristotle, Aristotelianism, modern science,

PDF

___

Aristoteles. Metafizik, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1996.
Aristoteles, Fizik, çev. Saffet Babür, İstanbul: YKY, 2001.
Aristoteles. İkinci Çözümlemeler, çev. Ali Houshiary, İstanbul: YKY, 2005.
Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi, Cilt 5, (6. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2020.
Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi Cilt 3 (Aristoteles), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
Çotuksöken, Betül & Babür, Saffet. Ortaçağda Felsefe, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2000.
Duhem, Pierre. Medieval Cosmology, Edit. and Trans. by Roger Ariew, Chicago: The University of Chicago Press, 1985.
Galileo, Galilei. İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog, çev. Reşit Aşçıoğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2014.
Grant, Edward. “Arıstotelıanısm And The Longevıty Of The Medıeval World Vıew”, History of Science, Cilt 16, no.2, 1978.
Grant, Edward. “Ways To Interpret The Terms Arıstotelıan And Arıstotelıanısm In Medıeval And Renaıssance Natural Phılosophy”, History of Science, Vol 25, Issue 4, 1987.
Henry, John. Bilim Devrimi ve Modern Bilimin Kökenleri, çev. Selim Değirmenci, İstanbul: Küre Yayınları, 2008.
Kaya, Mahmut. İslam Kaynakları Işığında Aristoteles ve Felsefesi, İstanbul: Ekin Yayınları, 1983.
Kaya, Mahmut. “Meşşaiyye”, İslam Ansiklopedisi Cilt 29, Ankara: TDV Yayınları, 2004.
Koyre, Alexandre. Yeniçağ Biliminin Doğuşu, çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: Gündoğan Yayınları, 2000.
Koyre, Alexandre. Bilim Tarihi Yazıları, çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: Tübitak Yayınları, 2000.
Kristeller, O. Paul. Studies in Renaissance Thougth and Letters, Roma : Storia E Letteratura, 1984.
Kristeller P. Oscar & Paul O. Kristeller, “Marsılıo Fıcıno And The Roman Curıa”, Roma Humanıstıca Studia İn Honorem Revi Adm. Leuven: Leuven University Press, 1985.
Laertios, Diogenes. Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri, çev. Candan Şentuna, İstanbul: YKY, 2020.
Lindberg, C. David. The Beginnings of Western Science, Chigago: The University of Chigago Press, 2007.
Nauert, G. Charles. Avrupa’da Hümanizma ve Rönesans Kültürü, çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2011.
Randall, H. John. “The Development of Scientific Method In the School of Padua”, Journal of the History of Ideas , Apr., 1940, Vol. 1, No. 2, 177-206.
Renan, Ernest. İbn Rüşd ve İbn Rüşdcülük, çeviren. Ayşe Meral, İstanbul: Albaraka yayınları, 2021.
Ross, David. Aristoteles, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2011.
Schmitt, B. Charles. “Towards A Reassessment of Renaıssance Arıstotelıanısm”, History of Science, Vol 11, Issue 3, 1973, 159-193.
Schmitt, B. Charles. “Reappraısals In Renaıssance Scıence”, History of Science, vol. 16. 1978, 200-214.