PLATON’UN SİYASET DÜŞÜNCESİNİN EVRİMİ

Platon siyasetle ilgili temel düşüncelerini Devlet, Devlet Adamı ve Yasalar adlı diyaloglarında dile getirmektedir. Bu üçlemenin ilki olan Devlet’te Platon, hayalindeki ideal devleti tasvir etmiş ve bu devletin de ancak bilge (filozof) bir kralın yönetiminde gerçekleşmesinin mümkün olabileceğini dile getirmiştir. Devlet eserini yazdıktan sonra bu eserinde ortaya koyduğu filozof kral teorisini gerçekleştirme umuduyla Sicilya’ya kral 1. Dionysos’un sarayına giden Platon gerek 1. Dionysos’ta gerekse de onun yerine tahta geçen 2. Dionysos’ta teorilerini hayata geçirmek için denemeler de bulunmuş; ancak bu iki denemesi de kendisi açısından hüsranla sonuçlanmıştır. Yaptığı bu iki deneme Devlet adlı eserinde ortaya çıkmasına çok düşük bir ihtimal verdiği filozof-kral tipinin gerçekleşmesine olan inancını oldukça zedelemiştir. Öyle ki üçlemenin ikinci eseri Devlet Adamı’nda Platon yine ilk olarak filozof-kral yönetimindeki devletin en iyi devlet olduğunu dile getirmiştir. Ancak bunun gerçekleşebilir bir şey olduğunu düşünmediğinden devletin mümkün mertebe yasalara dayanması gerektiğini, gerçekleşebilir en iyi devletin yasalara dayanan devlet olduğunu ve bu yasaların yöneticiyi de sınırlandırması gerektiğini vurgulamıştır. Son eser olan yasalar ise tamamen artık yasanın egemen olması gerektiğini dile getiren ve devlete dair her şeyin yasalarla belirlenmiş olduğu bir anayasa kitabı niteliği taşımaktadır. Bu makale de Platon’un filozof-kralın egemenliğinden yasaların egemenliğine evrilen siyaset düşüncesinin ana hatlarını ortaya koyma amacı gütmektedir.

Anahtar Kelimeler:

platon, filozof-kral, devlet, devlet adamı, yasalar

THE EVOLUTİON OF PLATO’S POLİTİCAL THOUGHT

Plato expresses his basic thoughts about politics in his dialogues called The Republic, Statesman and Laws. In his other works, while his views on politics were mostly handled alongside his views on other fields, these three works convey the thought of politics in great detail. In The Republic, the first of his trilogy, Plato depicted the ideal state in his dream and stated that this state could only be realized under the rule of a (philosopher) king.. After writing the state work, Plato, who went to Sicily to the palace of King Dionysos in the hope of realizing the theory of the philosopher king he put forward in this work, has also attempted to put his theories into practice in both Dionysos I and Dionysos II, which replaced him. However, both these attempts resulted in frustration for him. These two attempts undermined his belief in the realization of the philosopher-king type, which gave him a very unlikely occurrence in his work called The Republic. So much so that in the second work of the trilogy, in the Statesman, Plato first stated that the state under the rule of philosopher-king was the best state. The last piece of law, on the other hand, is a constitution book that states that the law is now dominant and that everything about the state is determined by law. This article is also intended to outline the philosophy of Plato’s political thought, evolving from the rule of the philosopher-king to the rule of law.

Keywords:

plato, philosopher-king, state, statesman, laws,

PDF

___

Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev. Saffet Babür,5. Baskı, Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2014.
Aristoteles, Politika, çev. Mete Tunçay, 17. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014.
Brun, Jean, Platon ve Akademia, çev. İsmail Yerguz, 1. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi, 2007.
Cevizci Ahmet, İlkçağ Felsefesi, 1. Baskı, İstanbul: Say Yayınları, 2014.
Ceylan, Tuncay, “Siyaset Felsefesinin Temel Problemlerinden Biri ve Birlikte Yaşamanın Koşulu Olan Adalet”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 14, (2006): 159-176.
Çıvgın, Ayşegül, “Platon’un Adalet ve Filozof Kral Anlayışı”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, sayı: 1, (2018): 212-229.
Erol, Ahmet ve Erol, Mustafa, “Platon’un Devlet Eserinin Eğitsel Açıdan Değerlendirilmesi”, Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, sayı: 1, (2018): 12-27.
Kanat Celal A., Platon ve Aristoteles’te Devlet ve Toplum Felsefesi,1. Baskı, İstanbul: Doruk Yayıncılık, 2013.
Karakaya, Gözde, “Platon’un Demokrasi Anlayışına Uygun İnsan Figürü”, Anasay Dergisi, sayı:2, (2017): 155-165.
Platon, Devlet Adamı, çev. Furkan Akderin, 3. Baskı, İstanbul: Say Yayınları, 2014.
Platon, Devlet, çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcöz, 26. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2014.
Platon, Diyaloglar, çev. Adnan Cemgil, 10. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2013.
Platon, Mektuplar, çev. Furkan Akderin, 1. Baskı, İstanbul: Say Yayınları, 2010.
Platon, Yasalar, çev. Candan Şentuna-Saffet Babür,1. Baskı İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
Senemoğlu, Olkan, “Antik Yunan Siyasal Düşüncesinden İnsan Doğası ve Toplum Anlayışı: Platon ve Aristoteles”, İnsan ve İnsan, sayı: 10, (2016): 42-63.
Yıldız, Erdal ve Yurt, Engin, “Platon’un Devlet-Toplum-İnsan Anlayışı”, Tabula Rasa Dergisi, sayı: 28, (2018): 125-139.
Yıldız, Hasan, “Platon’un Siyaset Felsefesinde Yönetici Ahlakı”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, sayı: 13, (2015): 154-173.