TYANALI APOLLONIUS’UN PYTHAGORASÇI KÖKENLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Kapadokyalı bir bilge olan Tyanalı Apollonius düşünce tarihinde kendisine yer bulabilmiş bir düşünürdür. Apollonius, günümüze ulaşan “Mektuplar” adlı eserinde kendisini Pythagorasçı bir düşünür olarak tanıtmaktadır. Bu çalışmada “Mektuplar” adlı eserinden hareketle Apollonius’un düşünceleri üzerinde Pythagorasçı felsefenin etkileri ele alınmaktadır. Zira Apollonius’un ahlaktan sanata, bilimden politikaya kadar pek çok konudaki düşüncelerini ihtiva eden söz konusu eserinde Pythagorasçı ve Yeni Pythagorasçı düşüncenin izleri açıkça görülmektedir. Apollonius, Pythagorasçı düşüncede yer alan ruh göçü, ruhun ölümsüzlüğü ve ruhun arındırılması gibi görüşlere eserinde yer vermektedir. Yine Apollonius’un Pythagorasçılıktan etkilenerek insanın kendisini denetim altında tutmasını salık veren bir ahlaksal yaşam teklifinde bulunduğu görülmektedir. Pythagorasçıların politika ve yönetime dair düşünceleri de Apollonius’un politika felsefesine ilişkin fikirlerini etkilemiştir. Nitekim Apollonius, Mektuplar’da Pythagorasçı felsefede yer alan “bilgelerin kral olması” fikrini kabul etmekte ve desteklemektedir. Bununla birlikte Apollonius, Pythagorasçıların ‘bilgelerin kral olması’ gerektiği şeklindeki düşüncesiyle de yetinmeyip, Stoacı düşüncedeki tüm yeryüzünü vatan olarak görme anlayışını ve dünya vatandaşlığı görüşünü de savunmaktadır. Bu çalışmada Tyanalı düşünür Apollonius’un pek çok alandaki görüşleri üzerinde açık bir şekilde Pythagorasçı etkilerin olduğu saptanmış ve söz konusu etkiler gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tyanalı Apollonius, Pythagoras, Ahlak, Politika, Dünya Vatandaşlığı.

AN EVALUATION OF THE PYTHAGOREAN ORIGINS OF APOLLONIUS OF TYANA

Apollonius of Tyana, a scholar from the province of Cappadocia, has his place in the history of thought. In his extant work The Letters, Apollonius introduces himself as a Pythagorean philosopher. This study, based on The Letters, deals with the effects of the Pythagorean philosophy on the ideas of Apollonius of Tyana. Apollonius’ thoughts on morals, art, science, and politics have overtones of Pythagorean, and New Pythagorean thought as realized in that work. In that work, Apollonius mentions transmigration of the soul, the immortality of the soul, and purification of the soul which have places in the Pythagorean thought. Influenced by the Pythagorean thought, Apollonius puts forward a proposal that commends a moral life so that one may be under self-control. The Pythagorean thoughts on politics and administration had impacts on Apollonius’ thoughts on the philosophy of politics. Apollonius, in the Letters, seems to have accepted and supported the idea of “the philosopher king who has a love of wisdom” that is mentioned in the Pythagorean thought. Yet, Apollonius is not content with the idea of “the philosopher king who has a love of wisdom”, he also supports the Stoical idea that believes in the world citizenship which considers the whole land as homeland. This study puts forth that on his views in many fields, Apollonius of Tyana had clearly Pythagorean impacts, as examined.

Keywords:

Apollonius of Tyana, Pythagoras, Morals, Politics, World Citizenship.,

PDF

___

Ağaoğulları, Mehmet Ali. Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi. Ankara: V Teori Yayınları, 1989.
Altındal, Aytunç. Yoksul Tanrı Tyanalı Apollonius. İstanbul: Alfa Yayınları, 2005.
Apollonius, Tyanalı. Mektuplar. çeviren. C. Cengiz Çevik. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
Aristoteles. Metafizik. çeviren. Ahmet Arslan. 4. Baskı. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 2012.
Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 1, Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi 4, Helenistik Dönem Felsefesi: Epikurosçular Stoacılar Septikler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2008.
Aster, von Ernst. İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi. çeviren. Vural Okur. İstanbul: İm Yayınları, 2005.
Audi, Robert. “The Cambridge Dictionary of Philosophy." 1995.
Brun, Jean. Stoa Felsefesi. çeviren. Medar Atıcı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
Cevizci, Ahmet. İlkçağ Felsefesi Tarihi. 6. Baskı. İstanbul: Asa Kitabevi, 2012.
Cevizci, Ahmet. “Paradigma Felsefe Sözlüğü.” 3. Baskı. İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
Çevik, C. Cengiz. “Açıklamalar”, İçinde Mektuplar. çeviren. C. Cengiz Çevik, 37-93. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
Çevik, C. Cengiz. “Sunuş”, İçinde Mektuplar. çeviren. C. Cengiz Çevik, vii-xvii. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
Eflatun, “Gorgias, Ya da Belâgat Üzerine”, İçinde Büyük Klasikler Eflatun II. çeviren. Sema R. Güzelşen; Mehmet Rifat, 303-416. İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1975.
Evren, Mehmet. “Tyanalı Apollonius ve Yunan/Roma Medeniyeti’ne Katkıları”, İçinde Tyana Kazı ve Araştırmalar – I. 155-182. ed. Osman Doğanay, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2019.
Guthrie, W.C.K. İlkçağ Felsefe Tarihi. çeviren. Ahmet Cevizci. 2. Baskı. Ankara: Gündoğan Yayınları, 1999.
Iamblichus’. Life of Pythagoras, Or Pythagoric Life. çeviren. Thomas Taylor. Londra: J.M. Watkins, 1818.
Kahn, Charles H. Pythagoras and the Pythagoreans: a brief history. Edicoes: Loyola, 2001.
Kenny, Anthony. Batı Felsefesinin Yeni Tarihi 1. Cilt Antik Felsefe. çeviren. Serdar Uslu. İstanbul: Küre Yayınları, 2017.
Kranz, Walther. Antik Felsefe ve Metinlerle Açıklamalar. çeviren. Suad Y. Baydur. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1984.
Laertios, Diogenes. Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. çeviren. Candan Şentuna. 3. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.
Mead, G.R.S. Apollonius of Tyana, the Philosopher-reformer of the First Century. A.D. London and Benares: Theosophical publishing society, 1901.
Necatigil, Behçet. 100 Soruda Mitologya. 5. Baskı. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1989.
Platon. Devlet. çeviren. Sabahattin Eyüboğlu; M. Ali Cimboz. 23. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
Platon. Devlet. çeviren. Cenk Saraçoğlu; Veysal Atayman. İstanbul: Bordo Siyah Yayınları, 2005.
Platon. Menon. çeviren. Adnan Çemgil. 6. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2009.
Platon. Phaidon. çeviren. Furkan Akderin. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
Platon. Phaidros. çeviren. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2017.
Platon. Sokrates’in Savunması. İçinde Diyaloglar. çeviren. Teoman Aktürel. 11-42. 7. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2010.
Platon. Yasalar. çeviren. Candan Şentuna; Saffet Babür. 3. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2007.
Robert. J. Penella. The Letters of Apollonius of Tyana: A Critical Text with Prolegomena, Translation and Commentary. Ej: Brill, 1978.
Philostratus, Lucius Flavius. The Life of Apollonius of Tyana: the Epistles of Apollonius and the Treatise of Eusebius. Volume I. çeviren. F.C. Conybeare, Londra: William Heınemann, 1912.
Philostratus, Lucius Flavius. The Life of Apollonius of Tyana: the Epistles of Apollonius and the Treatise of Eusebius. Volume II. çeviren. F.C. Conybeare, Londra: William Heınemann, 1912.
Seneca, Lucius Annaeus. Ahlak Mektupları. çeviren. Türkân Uzel. İstanbul: Jaguar Kitap, 2018.
Ünal, Ahmet. “Sunuş: Yeni Türk Kazıları Başlarken Güney Kapadokya’nın Eşsiz Metropolü Tyana Üzerine Bazı Düşünceler”, İçinde Tyana Kazı ve Araştırmalar – I. 9-18. ed. Osman Doğanay. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2019.
Vorlander, Karl. Felsefe Tarihi. çeviren. Mehmet İzzet; Orhan Saadeddin. İstanbul: İz Yayıncılık, 2008.
Zeller, Eduard. Grek Felsefesi Tarihi. çeviren. Ahmet Aydoğan. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2008.
Weber, Alfred. Felsefe Tarihi. çeviren. H. Vehbi Eralp. 5. Baskı. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1998.