İBN SİNA’DA ZATİ ŞUUR KAVRAMININ ÇAĞDAŞ ZİHİN FELSEFESİNDEKİ YERİ

Bu makalede İbn Sina’nın zati şuur kavramı ve bu kavramın çağdaş zihin felsefesindeki yeri araştırılmıştır. Çalışmamızın odak noktasını oluşturan İbn Sina’nın zati şuur kavramı, kişinin kendine dair bir bilinç durumunu ifade etmektedir. Bu bilinç durumundan kastedilenin anlaşılabilmesi için öncelikle İbn Sina’nın nefs teorisinden; nefsin tanımı, gayr-i cismani oluşu, yaratılması, bireyselleşmesi ve nefs-beden ilişkisi konularına vakıf olmak gerekir. Bu nedenle çalışmamızın ilk kısımlarında bu konuları inceleyeceğiz. Ardından zati şuurun soyut olduğundan ve kişinin fiilinden önce zatının ve zatına dair bilincinin olduğundan, çağdaş zihin felsefesindeki öz bilinç, öz farkındalık gibi kavramlardan söz edeceğiz. Son olarak çalışmamızın amacı olan çağdaş zihin felsefesindeki öz bilince dair kavramlar ile İbn Sina’nın zati şuur kavramını karşılaştırarak zati şuurun çağdaş zihin felsefesindeki yerine dair görüşlerimizi ifade edeceğiz.

Anahtar Kelimeler:

İbn Sina, Nefs, Zati Şuur, Öz Bilinç.

THE PLACE OF THE CONCEPT OF SELF-CONSCIOUSNESS IN IBN SINA IN THE CONTEMPORARY PHILOSOPHY OF MIND

This article investigates Ibn Sina's concept of essential consciousness and its place in contemporary philosophy of mind. Ibn Sina's concept of essential consciousness, which constitutes the focal point of our study, refers to a state of consciousness about oneself. In order to understand what is meant by this state of consciousness, it is first necessary to be familiar with Ibn Sina's theory of the soul; the definition of the soul, its incorporeality, its creation, its individuation, and the relationship between the soul and the body. For this reason, we will examine these issues in the first parts of our study. Then we will talk about the abstract nature of personal consciousness, the existence of the essence and consciousness of the essence before one's action, and concepts such as self-consciousness and self-awareness in contemporary philosophy of mind. Finally, we will express our views on the place of personal consciousness in contemporary philosophy of mind by comparing the concepts of self-consciousness in contemporary philosophy of mind and Ibn Sina's concept of personal consciousness.

Keywords:

Avicenna, Nafs (soul), Self-Awareness, Self-Consciousness.,

PDF

___

Altıntaş, Hayrani. İbn Sina Metafiziği. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1985.
Arıcı, Murat. “Zihinsel Alanda ‘Ben Hissi’ Neye Karşılık Gelir?” Dört Öge, sy 7 (01 Haziran 2015): 65-76.
Çifteci, Volkan. “İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme: Benliği Nasıl Ele Almalıyız?” MetaZihin: Yapay Zeka ve Zihin Felsefesi Dergisi 5, sy 2 (2022): 137-52. https://doi.org/10.51404/metazihin.1187382https://doi.org/10.51404/metazihin.1187382.
Durusoy, Ali. İbn Sina Felsefesinde İnsan ve Alemdeki Yeri. 3. bs. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 2012.
Fatoorchi, Pirooz. “İnsani Benlik-Bilinci Üzerine İbn Sina’nın Görüşleri”. İçinde Uluslararası İbn Sina Sempozyumu Bildiriler, editör Mehmet Mazak ve Nevzat Özkaya, 2:22-29. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., 2009.
Gallagher, Shaun, ve Zahavi Dan. “Phenomenological Approaches to Self-Consciousness.” İçinde The Stanford Encyclopedia of Philosophy, editör Edward N. Zalta ve Uri Nodelman. Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2023. https://plato.stanford.edu/entries/self-consciousness-phenomenological/.
İbn, Sina. El-Mübahasat. Çeviren Muhsin Bidarfer. Tahran, 1974.
———. En-Necat Felsefenin Temelleri. Çeviren Kübra Şenel. 1. bs. İstanbul: Kabalcı, 2013.
———. Et-Ta’likat Felsefi Bilimsel Fragmanlar I. Çeviren İsmail Hanoğlu. Ankara: Elis, 2019.
———. İşaretler ve Tenbihler. Çeviren Muhiddin Macit, Ali Durusoy, ve Ekrem Demirli. İstanbul: Litera, 2022.
———. Kitabü’ş-Şifa: Nefs. Çeviren Mehmet Zahit Tiryaki. Ankara: TÜBA Türkiye Bilimler Akademisi, 2021.
———. Mutluluk ve İnsan Nefsinin Cevher Olduğuna İlişkin On Delil. Çeviren Fatih Toktaş. Ankara: Diyanet Vakfı, 2023.
———. Nefsin Halleri Nefsin Sonsuzluğu ve Yeniden Yaratılması Hakkında Risale. Çeviren Ömer Ali Yildirim. İstanbul: Litera, 2020.
Kaya, Mahmut. İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri. İstanbul: Klasik, 2020.
Kriegel, Uriah. “Self-Consciousness”. İçinde Internet Encyclopedia of Philosophy, editör James Fieser ve Bradley Dowden, 2018. https://iep.utm.edu/self-con/.
Nagel, Thomas. Zihin ve Evren Materyalist Neo-Darwinci Doğa Görüşü Neden Neredeyse Kesinlikle Yanlış. Çeviren Özge Çağlar Aksoy. İstanbul: Jaguar, 2015.
Searle, John. Zihnin Yeniden Keşfi. Çeviren Muhiddin Macit. İstanbul: Litera, 2004.
Smith, Joel. “Self-Consciousness”. İçinde The Stanford Encyclopedia of Philosophy, editör Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2020. https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/self-consciousness/.
Şahin, Eyüp. “İbn Sina’da Ruhun Ferdiyetinin Bekası Problemi”. İçinde Uluslararası İbn Sina Sempozyumu Bildiriler, editör Mehmet Mazak ve Nevzat Özkaya, 2:31-41. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., 2009.
Taş, Enes. “Farabi ve İbn Sina’da Bireyleşme İlkesi Bağlamında Nefis-Beden İlişkisi”. Doktora, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
Tiryaki, Mehmet Zahit. “Uçamayan Adam: Fahreddin Razi’de Ben Şuuru”. Nazariyat 6, sy 1 (2020): 1-38. https://doi.org/dx.doi.org/10.12658/Nazariyat.6.1.M0093.
İnternet Kaynakları
Gallagher, Shaun, ve Zahavi Dan. “Phenomenological Approaches to Self-Consciousness.” İçinde The Stanford Encyclopedia of Philosophy, editör Edward N. Zalta ve Uri Nodelman. Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2023. https://plato.stanford.edu/entries/self-consciousness-phenomenological/. Erişim Tarihi: 10.06.2023.
Kriegel, Uriah. “Self-Consciousness”. İçinde Internet Encyclopedia of Philosophy, editör James Fieser ve Bradley Dowden, 2018. https://iep.utm.edu/self-con/. Erişim Tarihi: 10.06.2023.
Smith, Joel. “Self-Consciousness”. İçinde The Stanford Encyclopedia of Philosophy, editör Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2020. https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/self-consciousness/. Erişim Tarihi: 10.06.2023.