HEIDEGGER VE FOUCAULT’DA VARLIK VE İKTİDAR BAĞLAMINDA MEKÂN

Düşünme deneyimimizin mekânla kurduğu bağ yadsınamazdır. Bu bağın anlaşılması çetin bir süreci içerdiğinden mekânların yaşam dünyamızda kapladıkları alanları soruşturmak bize yol gösterebilir. Heidegger’in mekânları ile Varlığın anlamına yönelik soru arasındaki ilişki inşa etmek, ikamet etmek ve düşünmekle birlikte kavrandığında anlamlı olmaktadır. Heidegger, Batı metafiziği düşünme geleneğini Varlığı unuttuğundan dolayı eleştirir. Heidegger, yersiz yurtsuzluğun Varlığın unutulmasından dolayı ortaya çıktığını söyler. Ona göre, mekânla özsel bağ kurmak, bununla başa çıkmanın yollarından biridir. Heidegger, inşa etmenin kökeninde yer alan ikamet etmenin unutulmasının mekânla ilişkimizi olumsuz yönde etkilediğini düşünür. Buna karşın, ‘Foucault’nun mekânları’ iktidar/iktidar ilişkileri çerçevesinde sorunsallaştırıldığında kendini açar. Özellikle, düşünce tarihinde mekân sorunsallaştırdığında mekânların öznellikler üretmek için son derece önemli yerler olduğu görülecektir. Bu bağlamda, Foucault’nun iktidarını anlamanı yolu onun mekânlarının duvarlarını nasıl tasarladığını bilmekten geçer. ‘Heidegger’in mekânları’ ‘Foucault’nun mekânlarını’ anlamak için araç olarak kullanıldığında panoptikon düşüncesinin hâkim olduğu hapishanenin ve hastanenin dünyasız bir dünya inşa ettikleri görülecektir. Çünkü ‘Foucault’nun mekânları’ ikamet etmeyi göz önünde bulundurmazlar. Foucault’nun mekânları, iktidar ilişkilerinin düzenlendiği yerler olarak öznellikler üretmektedir. ‘Dünyasız bir dünya’ inşa ettiklerinden dolayı iktidar/iktidar ilişkileri bu mekânlar aracılığıyla sürekliliğini sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Varlık, , İktidar, İnşa etmek, ikamet etmek, mekân

BEING AND POWER IN THE CONTEXT OF SPACE IN HEIDEGGER AND FOUCAULT WORK

The connection between our thinking experience and space is undeniable. Since understanding this connection involves a difficult process, investigating the areas in which spaces sorround our lifeworld can guide us. Heidegger’s spaces with the question of the meaning of Being make sense when they are considered in its relation with building, dwelling and thinking. Heidegger criticizes the Western metaphysical tradition of thinking for forgetting Being. Heidegger says that the homelessness arises due to the forgetting of Being. According to him, one of the ways to overcome this is the essential connection to space. Heidegger thinks that the forgetting of dwelling, which is at the root of building, negatively affects our relationship with space. On the other hand, ‘Foucault's spaces’ reveal themselves when problematized within the framework of power/power relations. Especially when space is problematized in the history of thought, it will be seen that spaces are extremely important places for producing subjectivities. In this context, the way to understand Foucault's power is to know how he designs the walls of his spaces. When ‘Heidegger's spaces’ are used as a means of understanding ‘Foucault's spaces’, it will be seen that the prison and the hospital which were dominated by the idea of the panopticon built a worldless world. Because ‘Foucault's spaces’ do not take dwelling into consideration. ‘Foucault's spaces’ produce subjectivities by being places where power relations are organized. Since they construct a ‘worldless world’, power/power relations ensure their continuity through these spaces.

Keywords:

Being, power, , bulding, dwelling, space,

PDF

___

Bentham, J. Panoptikon: Gözün İktidarı. Çeviren Barış Çoban ve Zeynep Özarslan. İstanbul: Su Yayınevi, 2019.
Collins, J. Heidegger ve Naziler. Çeviren Kaan H. Ökten. İstanbul: Everest Yayınları, 2001.
Deleuze, G. Bilgi: Foucault Üzerine Dersler. Çeviren A. Baran. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2019.
Dreyfus, H. “Varlık ve İktidar”. Heidegger Paris’te: Fransızların Heidegger Okuması İçinde. Çeviren H. S. Erdem. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2014.
Ergün, E. “Foucault düşüncesinde mekan’n politikası -Hapishane ve tımarhane bağlamında-”. Felsefelogos 50 (2013): 31-43.
Fritsche, J. “Düzenek, Yahudi Irkı ve Yahudi Soykırımı Üzerine”. Heidegger, Nasyonal Sosyalizm ve Etik İçinde. Çeviren Cansu Akarsu. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2022.
Foucault, M. Toplumu Savunmak Gerekir. Çeviren Şehsuvar Aktaş. İstanbul: YKY Yayınları, 2002.
Foucault, M. Deliliğin Tarihi. Çeviren Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
Foucault, M. Büyük Kapatılma - Seçme Yazılar III. Çeviren Işık Ergüden-Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
Foucault, M. Özne ve İktidar- Seçme Yazılar II. Çeviren Işık Ergüden-Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2019a.
Foucault, M. Hapishanenin Doğuşu. Çeviren Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi, 2019b.
Heidegger, M. “İnşa etmek, Oturmak, Düşünmek”. Çeviren Olcay Kunal. Cogito (1996a): 67-76.
Heidegger, M. Bemerkungen zu Kunst-Plastik-Raum. Yayına hazırlayan Hermann Heidegger. St.Gallen: Erker-Verlag, 1996b.
Heidegger, M. “Building Dwelling Thinking”. In Poetry, Language, Thought. Translator Albert Hofstadter. New York: Harper & Row (2001a): 141-160.
Heidegger, M. “… Poetically Man Dwells …”. In Poetry, Language, Thought. Translator Albert Hofstadter. New York: Harper & Row (2001b): 209-227.
Heidegger, M. “Şey”. Çeviren Erdal Yıldız-Ali Kaftan. Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi 9 (2006): 151-165).
Heidegger, M. Sanat Eserinin Kökeni, Çeviren Fatih Tepebaşılı. Ankara: De Ki Basın Yayın, 2014.
Heidegger, M. “Yaratıcı Manzara: Niçin Taşrada Kalıyoruz?”. Çeviren Erdal Yıldız ve Güvenç Şar. Kutadgubilig Dergisi Heidegger Özel Sayısı (2015): 31-36.
Heidegger, M. Varlık ve Zaman. Çeviren Kaan H. Ökten. 2.Basım. İstanbul: Alfa, 2018.
Keskin, F. “Büyük Kapatılma”. Büyük Kapatılma – Seçme Yazılar 3 İçinde. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
Payen, Guillaume (2023). Martin Heidegger's Changing Destinies: Catholicism, Revolution, Nazism. Translator Jane Marie Todd and Steven Rendall. New Haven and London: Yale University Press, 2023.
Safranski, R. Bir Alman Üstat Heidegger. Çeviren Ali Nalbant. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2008.
Sharr, A. Mimarlar İçin Heidegger. Çeviren Volkan Atmaca. İstanbul: Yem Yayın, 2010.
Sharr, A. Heidegger’in Kulübesi. Çeviren Engin Yurt. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
Wolff, G. “Ev ve Kulübe: Bir Spiegel Söyleşisinden İzlenimler”. Çeviren Erdal Yıldız. Kutadgubilig Dergisi Heidegger Özel Sayısı (2015): 51-53.
Wolin, Richard (2023). Heidegger in Ruins: Between Philosophy and Ideology. New Haven: Yale University Press, 2023.
Yıldız, E. “Heidegger’le Sanat ve Mekân Arasında”. Felsefe Açısından Kültür, Sanat ve Dil Sempozyumu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları (2011): 367-373.
Yıldız, E. Varlık ve Zaman’ı Anlamak. İstanbul: Küre Yayınları, 2020.