19994

HEGEL’İN TİNİN FENOMENOLOJİSİ İLE WITTGENSTEIN’IN TRACTATUS’UNDA DÜNYANIN APRİORİ DİLSELLİĞİ SORUNU

Düşünce ile dil ilişkisi birbirinden çok farklı alanlardan düşünürlerin üstünde düşündüğü zorlu bir konudur. Yakın zamana kadar ise filozoflar bu soruna tam eğilmekten kaçınmışlardır. Bu nedenle felsefe tarihi içerisinde dil genellikle düşünceyi aktarmanın bir aracı olarak görülmüş, bu anlamda düşünceleri en sorunsuz biçimde aktaran dilin en az sorunu olan dil olduğu düşünülmüştür. Oysa felsefi düşüncenin ulaştığı yeni yargılardan biri, dilin düşüncemizi belirlediğidir. Bu yargıya varmadan çok önce de birçok düşünür bu savı dolaylı olarak dillendirmiş ama asla tam olarak ifade etmemiştir. Nitekim Hegel başyapıtı Tinin Fenomenolojisi’nde dili böylesi bir konumda kullanmış olmasına rağmen, dilin deneyimin tekil yapısını nasıl genellediği konusunu ele alırken bu konumdan uzaklaşıp dilin tüm deneyimi önceleyen yapısını ele almıştır. Bu konumu doğrudan sorun edinen Wittgenstein içinse dil her deneyimin kaçınılmaz sınırıdır. Bu yazıda Hegel’in Tinin Fenomenolojisi’nde ve Wittgenstein’ın Tractatus’unda içerilen düşüncelerden hareketle, doğası gereği deneyimi aşan her felsefi düşüncenin apriori bir yapıda dilsel olduğu fikri ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Wittgenstein, Hegel, Dil, Düşünce, Apriori, Tractatus, Tinin Fenomenolojisi.

THE A PRIORI LINGUISTIC PROBLEM OF THE WORLD IN HEGEL’S PHENOMENOLOGY OF SPIRIT AND WITTGENSTEIN’S TRACTATUS

hinkers from separate fields have focused. Until recently, philosophers have avoided to focus on this subject. For that reason, language has been usually comprehended as a mean of transferring thoughts and the language having lesser difficulties in communicating thouhts has been stated to be the most efficient one. Infact, the recent statement of the philosophical thinking is that language is also shaping the way we think. Many thinkers have implied that statement before, yet none of them discussed it in detail. Although Hegel has used the language in such position in his masterpiece Phenomenologyof Spirit, he has switched from this position to stating the structure of the language prioritizing the whole experience as he was discussing the ways how language generalizes the singular structure of the experience. On the other hand, for Wittgenstein who has discussed this position directly, the language is the inevitable boundary of every experience. In this paper, regarding the topics from Hegel’s Phenomenology of Spirit and Wittgenstein’s Tractatus, the notion, which is every philosophical idea exceeding he experience naturally is linguistic in apriori form, is put on discussion

Keywords:

Wittgenstein, Hegel, Language, Thought, Apriori, Tractatus, Phenomenology of Spirit.,

PDF

___

Altuğ, Taylan (2006) Modern Felsefede Metafiziğin Elenmesi, Ebabil Yayınları, Ankara.
Biletzki, Anal (2016) “Wittgenstein: Analitik Felsefeci?”, Analitik Felsefenin Öyküsü içinde, Der: A. Biletzki, A.Matar, Çev: Meriç Mete, İdea Yayınları, İstanbul.
Clark, Malcolm (1960) “Meaning and Language in Hegel’s Philosophy”, Revue Philosophique de Lovain, Trosiéme Série, tome 58, PP. 557-578.
Cooper, J.C. (2003)Taoculuk Nedir? Eski Çin Bilgelik Öğretisine Giriş, Çev: İsmet Zeki Eyüpoğlu, Omega Yayınları, İstanbul.
Delacampagne, Christian (2016) 20. Yüzyıl Felsefe Tarihi, Çev. Devrim Çetinkasap, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Forster, N. Micheal. (2013) German Philosophy of Language: From Schlegel to Hegel and Beyond, Oxford University Press, New York.
Friedlander, Eli (2016) “Heidegger, Carnap, Wittgenstein: Kuru Gürültü”, Analitik Felsefenin Öyküsü İçinde, Der: A. Biletzki, A.Matar, Çev: Meriç Mete, İdea Yayınları, İstanbul.
Hacker, P.M.S. (1986) Insight and Illusion: Themes in The Philosophy of Wittgenstein, Clarendon Press. Oxford.
Heidegger, M. (1971) Poetry, Language, Thought, Trans: Albert Hofstadter, Harper&Row, New York.
Harris, H.S (2013) “Bilinç”, Alman İdealizmi II Hegel içinde, Ed. Güçlü Ateşoğlu, Çev: Emre Ebetürk, Doğubatı Yayınları, Ankara.
Hegel, G.W.F. (1977). Phenomenolohy of Spirit, Çev.A.V. Miller, Oxford University Press, Oxford.
Hegel, G.W.F. (2005) Tinin Görüngübilimi, Çev: Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul.
Hegel, G.W.F. (2013). Phenomenolohy of Spirit, çev. Terry Pinkard, çeviri internet üzerinden yayınlanmıştır, Bkz.
http://terrypinkard.weebly.com/phenomenology-of-spirit-page.html Heidemann, Dietmar, H. (2008) “Tinin Görüngübilimi’nde Hegel’in “Duyusal Kesinlik” Eleştirisi”, Çev: Müge Akpınar, MonoKL Hegel Özel sayısı, Sayı.4-5, Syf. 83-94, İstanbul
Herakleitos (2009) Fragmanlar, Çev: Cengiz Çakmak, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
Houlgate, Stephen (2013) Hegel’s Phenomenology of Spirit, Bloomsbury Publishing, London.
Jameson, Fredric (2016) Hegel Varyasyonları; Tinin Fenomenolojisi Üzerine, Çev: Bülent.O. Doğan, İthaki Yayınları, İstanbul.
Janik, A.,Toulmin, S. (2008) Wittgenstein Viyanası, Çev: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
Kain, Philip, J. (2005) Hegel and Other, A Study of the Phenomenology of Spitit, State University of New York Press, Albany.
Lyotard, Jean-François (2016) Niçin Felsefe Yaparız?,Çev: Kurtuluş Dinçer, Pharmakon Yayınları, Ankara.
McDonough, Richard M. (1986) The Argument of the Tractatus, Suny Press, Albany.
Pears, David (1985) Wittgenstein, Çev: Arda Denkel, Afa Yayınları, İstanbul. Pinkard, Terry. (1994) Hegel’s Phenomenology: The Sociality of Reason, Cambridge University Press, New York.
Pulido, Martin (2009) “The Place of Saying and Showing In Wittgenstein’s Tractatus and Some Later Works”, Aporia Vol.19. No.2.
Ramsey, F.P. (1923) “Review of Tractatus”, Mind, New Series, Vol 32., No: 128., pp. 465-478.Oxford University Press.
Russell, B. (1986) “Giriş”, yazı, Tractatus’un başına eklenmiş giriş yazısıdır, Çev: Ali Kozbek, Logos Yayınları, Ankara.
Ryle, Gilbert (1966) “Wittgenstein”, Essays on Wittgenstein’s Tractatusiçinde, Ed. Irwing M. Copiand Robert W. Beard, The Macmillan Company, New York.
Wittgenstein, L. (1974) Philosophical Grammer, Trans: Anthony Kenny, Basil Blackwell, Oxford.
Wittgenstein, L. (1986) Tractatus, Çev: Ali Kozbek, Logos Yayınları, Ankara.
Wittgenstein, L. (2002) Tractatus Logico-Philosophicus, Trans: D. F. Pears and B. F. McGuinness, Routledge, London.
Wittgenstein, L (2004) Defterler 1914-1916, Çev: Ali Utku, Birey Yayınları, İstanbul.
Wittgenstein, L. (2004) “Mantık Üzerine Notlar” Defterler içinde Ek I. Çev: Ali Utku, Birey Yayınları, İstanbul.
Wittgenstein, L. (2008) Wittgenstein in Cambridge: Letters and Documents 1911–1951 Edited by Brian McGuinness, Blackwell Publishing Ltd., Cambridge.
Witgenstein, L. (2009) Kesinlik Üstüne + Kültür ve Değer, Çev: Doğan Şahiner, Metis Yayınları, İstanbul.