Kerim Eser AFŞAR, Aylin ABUK DUYGULU, Mehmet ÖZYİĞİT

Uzun Dönemli ve Tarihsel Bir Çerçeveden Finansallaşma Tartışmaları

Finansallaşma, ekonomi politik literatüründe kapitalizmin dönüşümünü açıklamak için kullanılan kavramlardan biridir. Ekollerin finansallaşma argümanlarındaki farklılıklar, kavramın kullanımını zorlaştırmakta ve kavramın açıklama gücünü zayıflatmaktadır. Bu nedenle makalede, finansallaşma uzun dönemli ve tarihsel bir bakış açısıyla ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı farklı tanımlardan hareketle finansallaşmanın, kapitalist birikim ilişkileri içindeki rolünü analiz etmektir. Betimleyici analiz yöntemiyle elde edilen bulgulara göre kapitalist çevrimler sırasında ortaya çıkan finansal genişleme ile sermaye birikiminin, maddi üretim sürecinde ortaya çıkan tıkanmalardan dolayı finansal alana kayması olguları arasındaki farklılık, kavramın işlevselliğini de belirlemektedir. Bu ayırımın netleştirilmesiyle, finansallaşmanın sermaye açısından bir tercihten çok, sistemin ortaya çıkardığı bir zorunluluk olduğu anlaşılabilir. Bu zorunluluk, sermaye birikim sürecinde herhangi bir tıkanma olmasa dahi ortaya çıkan artık değerin yeniden bölüşümü için kritik bir belirleyiciliğe sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Finansallaşma, Finansal Genişleme, Sermaye Birikimi, Sistemik Birikim Daireleri

Financialization Debates From A Long-Term and Historical Perspective

Financialization is one of the concepts to explain the transformation of capitalism in the literature of political economy. The differences in financialization argument of schools beclouds the use of concept and weakens the explanatory power of concept. Therefore, in the study, financialization is discussed as a historical and long term point of view. The aim of this study is to analyze the role of financialization in capitalist accumulation relations based on different definitions. According to findings that are obtained by descriptive analysis method, the difference between the financial extensions which are emerged during capitalist cycles and the shift of capital accumulation to the financial sphere due to the blockages in the material production process, determines the functionality of the financialization concept. By clarifying this distinction, it can be understood that financialization is a necessity of the system rather than a choice in terms of capital. Even if there is no blockage in the capital accumulation process, this necessity has a critical determinant for the redistribution of the resulting surplus value.

Keywords:

Financialization, Financial Expansion, Capital Accumulation, Systemic Cycles of Accumulation,

PDF

___

Aalbers, M.B. (2019). Financialization. Richardson, D., Castree, N., Goodchild, M. F., Kobayashi, A.L. & Marston, R. (Eds.), The International Encyclopedia of Geography: People, The Earth, Environment and Technology içinde (pp. 1-14). Oxford: Wiley.
Aglietta, M. (1979). A Theory of Capitalist Regulation: The U.S. Experience. London: Verso.
Aglietta, M. (2000). Shareholder Value and Corporate Governance: Some Tricky Questions. Economy and Society, 29, 146–159.
Aglietta, M. & Rebérioux, A. (2005). Corporate Governance A Drift: A Critique of Shareholder Value. Massachusetts: Edward Elgar Publishing.
Arrighi, G. (2000). Uzun Yirminci Yüzyıl Para Güç ve Çağımızın Kökenleri. (R. Boztemur Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
Arrighi, G. (2008). Adam Smith Pekin’de 21. Yüzyılın Soykütüğü. (İbrahim Yıldız Çev.). İstanbul: Yordam Yayınları.
Bedirhanoğlu, P. (2010). Küresel Kapitalist Krizin Yeniden Düşündürdükleri: Finansallaşma ve Devlet. Praksis, 22(Bahar), 41-71.
Bahçe, S. & Eres, B. (2012). Competing Paradigms of Competition: Evidence From the Turkish Manufacturing Industry. Review of Radical Political Economy, 45(2), 201-224.
Boyer, R. (2000). Is a Finance-led Growth Regime a Viable Alternative to Fordism? A Preliminary Analysis. Economy and Society, 29(1), 111-145.
Boyer, R. & Saillard, Y. (2005). Regulation Theory: The State of the Art. Taylor & Francis, e-library,https://play.google.com/books/reader?id=VN2AAgAAQBAJ&pg=GBS.PT5&hl=en_US. Erişim Tarihi 5 Nisan 2022.
Brenner, R. (2007). Ekonomide Hızlı Büyüme ve Balon Dünya Ekonomisinde ABD’nin Yeri. (Bilge Akalın Çev.). İstanbul: İletişim.
Bryan, D., Martin, R., Rafferty, M. (2009). Financialization and Marx: Giving Labor and Capital a Financial Makeover. Review of Radical Political Economics, 41, 458–472.
Crotty, J. (2005). The Neoliberal Paradox: The Impact of Destructive Product Market Competition and Modern Financial Markets on Nonfinancial Corporation Performance in the Neoliberal Era. Gerald Epstein (Eds.), Financialization and the World Economy içinde (pp. 77-110). Northampton: Edwar Elgar.
Dallery, T. (2009). Post-Keynesian Theories of the Firm Under Financialization. Review of Radical Political Economics, 41, 492–515.
Dos Santos, P. L. (2010). Günümüz Kapitalizminde Bankacılığın İçeriği Üzerine. Costas Lapavistas (Ed.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi içinde (ss. 121-171). İstanbul: Yordam Kitap.
Dumenil, G. & Levy, D. (2004). Neoliberal Income Trends. Wealth, Class And Ownership in The USA. New Left Review, 30, 105-133.
Epstein, G. A. (2005). Introduction. Gerald Epstein (Eds.), Financialization and The World Economy içinde (pp. 3-16). Northampton: Edward Elgar Publishing.
Epstein, G. & Jayadev A. J. (2005). The Rise of Rentier Incomes in OECD Countries: Financialization, Central Bank Policy and Labor Solidarity. Gerald Epstein (Ed.), Financialization and The World Economy içinde (pp. 46-76). Northampton: Edward Elgar.
Fasianos, A., Guevara, D. & Pierros, C. (2018). Have We Been Here Before? Phases of Financialization Within the Twentieth Century in the US. Review of Keynesian Economics, 6(1), 34-61.
Fine, B. (2013-14). Financialization From a Marxist Perspective. International Journal of Political Economy, 42(4), 47-66.
Foster, J. B. (2008). Kapitalizmin Malileşmesi ve Kriz, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Foster, J. B. (2011). Birikimin Finansallaşması. Monthly Review, 25, 3-22.
Foster, J. B. (2007). The Financialization of Capitalism. Monthly Review, 58(11), https://monthlyreview.org/2007/04/01/the-financialization-of-capitalism/.
Güngen, A. R. (2010). Finansallaşma: Sorunlu Bir Kavram ve Verimli Bir Araştırma Gündemi. Praksis, 20, 85-108.
Harvey, D. (2004). Yeni Emperyalizm. (Hür Güldü Çev.). İstanbul: Everest Yayınları.
Hilferding, R. (1995). Finans Kapital (Cilt I). (Yılmaz Öner Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
Itoh, M. (2010). İkinci Kalite Finansal Krizinin Tarihsel Önemi ve Toplumsal Maliyeti: Japonya Deneyimi. Costas Lapavistas (Ed.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi içinde. İstanbul: Yordam Kitap.
Jain, S. & Gabor, D. (2020). The Rise of Digital Financialisation: The Case of India. New Political Economy, 25, 5, 813-828.
Kazgan, G. (2016). Liberalizmden Neoliberalizme, Neoliberalizmin Getirisi ve Götürüsü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kindleberger, C. (2007). Cinnet, Panik ve Çöküş Mali Krizler Tarihi. (Halil Tunalı Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kotz, D. (2010). Financialization and Neoliberalism. Teeple, G. & McBride, S. (Eds.), Relations of Global Cover: Neoliberal Order and Disorder içinde (pp. 1-18). Toronto: University of Toronto.
Krippner, G. (2005). The Financialization of The American Economy. Socio-Economic Review, 3, 173–208.
Lapavistas, C. (2010). Finansallaşmış Kapitalizm: Kriz ve Finansal Müsadere. Costas Lapavistas (Ed.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi içinde (pp. 25-75). İstanbul: Yordam Kitap.
Lapavitsas, C. (2011). Theorizing Financialization. Work, Employment and Society, 25(4), 611-626.
Lapavitsas, C. (2019). Üretmeden Kâr Etmek, Finans Hepimizi Nasıl Sömürüyor. (Yasin Emre Kara Çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Mader, P., Mertens, D. & Zwan, N. V. D. (2020). Financialization: An Introduction. The Routledge International Handbook of Financialization, 1-16.
Magdoff, H. & Sweezy, P. (1987). Stagnation and The Financial Explosion. Monthly Review, 149.
Marois, T. (2015). Finans, Finans Kapital ve Finansallaşma. Ed. Fine, B. & Saad-Filho, A. (Der.), Marksist İktisat Kılavuzu içinde (ss. 207-215), Ankara: Dipnot Yayınları.
Marx, K. (2003). Kapital II, Ekonomi Politiğin Eleştirisi. (Alaattin Bilgi Çev.), Ankara: Sol Yayınları.
Marx, K. (2004). Kapital I, Ekonomi Politiğin Eleştirisi. (Alaattin Bilgi Çev.), Ankara: Sol Yayınları.
Ongan, H. (2011). Profit Rate of Turkish Manufacturing Sector in A Marxian Perspective. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-10.
Orhangazi, O. (2008). Financialization and Capital Accumulation in the Nonfinancial Corporate Sector: A Theoretical and Empirical Investigation on the US Economy, 1973-2004. Cambridge Journal of Economics, 32(6), 863-886.
Painceira, J.P. (2010). Finansallaşma Döneminde Gelişmekte Olan Ülkeler: Sürekli Açıktan Döviz Rezervi Biriktirmeye. Costas Lapavistas (Ed.), Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi içinde. İstanbul: Yordam Kitap.
Paitaridis, D. (2018). Division of Labour, Productivity and Competitiveness of the Greek Tradable Sector. Journal of Economics and Business, 21, 157-184.
Palley, T. I. (2007). Financialization: What It Is and Why It Matters. Washington D.C: The Levy Economics Institute.
Palley, T. I. (2009). The Macroeconomics of Financialization: A Stages of Development Approach. Ekonomiaz, 72(3), 34-51.
Polanyi, K. (2003). Büyük Dönüşüm. (Ayşe Buğra Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
Sawyer, M. (2013). What is Financialization?. International Journal of Political Economy, 42(4), 5-18.
Sawyer, M. & Ioannou, S. (2017). Financialisation, Economy Society and Sustainable Development: An Overview. FESSUD Working Paper Series, No. 206.
Shaikh, A. (2018). Kapitalizm: Rekabet, Çatışma, Bunalımlar. (Ümit Şenesen Çev.), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Shiller, R. (2001). Borsanın Akıl Almaz Yükselişi. (Günhan Günay çev.), Ankara: Rota.
Stockhammer, E. (2004). Financialisation and the Slowdown of Accumulation. Cambridge Journal of Economics, 28(5), 719–741.
Stockhammer, E. (2012). Financialization, Income Distribution and the Crisis. Investigacion Economica, LXXI, 39–70.
Sweezy, P. (1970). Kapitalizm Nereye Gidiyor?. (Aslan Başar Kafaoğlu Çev.), İstanbul: Ağaoğlu.
Sweezy, P. (1997). More (or less) on Globalization. Monthly Review, 49 (4), Erişim Tarihi 28.12.2018.
Sweezy, P. (2009). Marksizm Üzerine Dört Ders. (Tuncel Öncel Çev.), İstanbul: Yordam Kitap.
Sweezy, P. & Baran, P. (2007). Tekelci Sermaye. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Tellalbaşı, I. (2011). Sermaye Birikimi ve Finansallaşma Türkiye Örneği, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul: Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Finans ve Bankacılık Doktora Programı.
Tsoulfidis L., Tsimis, A. & Paitaridis, D. (2018). The Rise and Fall of Unproductive Activities in the Us Economy 1964-2015: Facts, Theory and Empirical Evidence. Munich Personal RePEc Archive, Paper No: 84035, University Library of Munich.
Van der Zwan, N. (2014). Making Sense of Financialization. Socio-Economic Review, 12, 99-129.
Vercelli, A. (2013/14). Financialization in a Long-Run Perspective. International Journal of Political Economy, 42(4), 19-46.