Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Küresel Çevresel Yönetişim

Günümüzde küreselleşen çevresel sorunlar tüm insanlık için yaşamsal bir tehdit haline gelmiş, başka bir ifadeyle kriz boyutuna ulaşmıştır. Bu farkındalık doğrultusunda uluslararası topluluk XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çevresel sorunlarla ne şekilde başa çıkılacağına yönelik bir arayış içerisine girmiştir. Bu çerçevede çevre sorunları ile mücadelede yeni bir paradigma olarak, uzun zamandır dünya gündeminin kalbine yerleşen çevresel, ekonomik ve toplumsal değerleri ortak paydada birleştiren sürdürülebilir kalkınma kavramı ortaya çıkmıştır. Sürdürülebilir kalkınmanın hayata geçirilebilmesi için yeni bir yönetim modeli olarak katılımcı ve çok aktörlü yönetişim yaklaşımı benimsenmiştir. Bu bağlam içerisinde çevresel yönetişim, çevre sorunları ile mücadelede, sürdürülebilir kalkınma ve yönetişim kavramlarına atıfta bulunularak geliştirilen bir konsept olarak gelişim göstermiştir. Bu çalışma bu bakış açısından yola çıkılarak biçimlendirilmiştir. Bu çerçevede Birleşmiş Milletler öncülüğünde gerçekleştirilen bir dizi uluslararası toplantı ve bu toplantılar sonucunda yayımlanan sonuç bildirgeleri araştırılmıştır. Birleşmiş Milletler, çevresel yönetişimin yerel, ulusal, bölgesel ve küresel düzlemde uygulanabilir olduğunu kabul etmektedir. Bu kapsamda çalışmada küresel çevresel yönetişime odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel Sorunlar, Sürdürülebilir Kalkınma, Yönetişim, Küresel Çevresel Yönetişim, : Environmental Issues, Sustainable Development, Sustainable Development, Sustainable Development, Governance, Global Environmental Governance

Global Environmental Governance in the Context of Sustainable Development

Today, globalizing environmental issues have become a vital threat to all humanity, in other words; they have reacheda crisis level. In line with this awareness, since the second half of the twentieth century, the international communityhas been in search of ways to deal with environmental issues. In this context, the concept of sustainable development,which emerged as a new paradigm for addressing environmental issues and bringing environmental, economic andsocial values on common ground, has long been at the heart of the world agenda. For the implementation ofsustainable development, a participatory and multi-actor governance approach has been adopted as a new governingpattern. In this context, environmental governance has emerged as a concept developed by referring to the conceptsof sustainable development and governance in tackling environmental problems. The way the present study handlesthe subject is shaped within the scope of this approach. The United Nations recognizes that environmental governanceis applicable at the local, national, regional and global levels. In this context, the study is focused on globalenvironmental governance. Within this framework, a range of international meetings held mainly under the leadershipof the United Nations, as well as the final declarations published at the end of these events, were analyzed. Theperspective of the literature and relevant institutions on the subject was additionally taken as a reference.

Keywords:

: Environmental Issues, Sustainable Development, Governance, Global Environmental Governance,

PDF

___

Algan, N. (1995) Çevre Gerçeğinin Küresel Düzeyde Ele Alınması Yeni Türkiye Dergisi Çevre Özel Sayısı, (1) 5, 210-219.
Bayramoğlu, S. (2014) Yönetişim Zihniyeti İstanbul: İletişim Yayınları.
Bulkeley, H. ve Betsill, M. Cities and Climate Change London and New York: Routledge, 2003.
Eşkinat, R. (2016) Binyıl Kalkınma Hedeflerinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 2, Sayı 3, 267-282.
Hamamcı, C. (2016) Çevre Siyasasının Uluslararası Boyutları içinde İnsan, Çevre Toplum, 445-459, Ankara İmge Kitabevi Yayınları.
Harashima, Y. (2000) Environmental Governance in Selected Asian Developing Countries International Review for Environmental Strategies Vol.1, No.1, 193-207.
Holmberg, J. ve Sandbrook, R. (1992). Sustainable Development: What Is to Be Done? Making Development Sustainable: Redefining Institutions, Policy, and Economics içinde International Institute for Environment and Development Ed.: J. Holmberg., 19-38, Washington, D. C: Island Press.
Ivanova, M. (2005) Can the Anchor Hold? Rethinking the United Nations Environment Programme for the 21st Century, Yale Center for Environmental Law and Policy, Yale F&ES Publication Series Report Number 7.
Ivanova, M. (2014) Rio+20 Sonuçlarını Değerlendirmek içinde Dünyanın Durumu 2014,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2014, 189-205.
Kaplan, A. (1997) Küresel Çevre Sorunları ve Siyasaları, Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları: 18.
Keleş, R. (1998) Kent Bilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: İmge Kitabevi.
Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1998) Çevrebilim, Ankara: İmge Kitabevi.
Keleş, R., Hamamcı, C., Çoban, A. (2015) Çevre Politikası, Ankara: İmge Kitabevi.
Mazlum, S. C. (2007) Yerel Siyasadan Yeryüzü Siyasasına: Küresel Çevre Yönetiminde Çevre Örgütleri Sivil Toplum Dergisi, 5 (20), 91-108.
Mazlum, S. C. (2012) Rio+20 Dünyayı Arzuladığımız Geleceğe Ne Kadar Yaklaştırdı?, Rio+ 20 Günlük, Haziran, Sayı 2, 1-8.
Mengi, A. ve Algan, N. (2003) Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Kalkınma AB ve Türkiye Örneği, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Meyer-Ohlendorf, N. ve Knigge, M. (2007) A United Nations Environment içinde Organization Global Environmental Governance: Perspectives on the Current Debate Ed.: Lydia Swart and Estelle Perry , New York: Center for UN Reform Education, 124-141.
Najam, A., Papa, M., Taiyab, N. (2006) Global Environmental Governance: A Reform Agenda, Kanada: International Institute for Sustainable Development (IISD).
Newell, P. Pattberg, P. ve Schroeder, H. (2012) Multiactor Governance and the Environment Annual Review of Environment and Resources Cilt 37, 365-387.
Paradiso, C. Improving coordination among multilateral environmental agreements, 2008, ProQuest Dissertations and Theses, https://www.collectionscanada.gc.ca/obj/thesescanada/vol2/002/MR44195.PDF?oclc_number=691739360 Erişim tarihi 22.06.2022.
Ponting, C. (2000) Dünyanın Yeşil Tarihi Çeviren: Ayşe Başçı-Sander, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınevi.
Rosenau, J. R.(1997) Global environmental governance: delicate balance, subtle nuances and multiple challenges içinde International governance on environmental issues Nedeland: Kluwer Academic Publics.
Schreurs, M. A. (1998) “An Analytic Framework for a Comparative Study of Environmental Governance in Asia” Institute for Global Environmental Strategies,https://pub.iges.or.jp/pub/analytic-framework-comparative-study Erişim tarihi 26.06.2022.
Seyle, D. C. ve King, M. W. (2014) Yönetişimi Anlamak Dünyanın Durumu İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Sönmezoğlu, F. ve Bayır, E. Ö. (2012) Çevre Sorunlarına İlişkin Uluslararası Rejimler İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi No:47, 247-289.
Tekeli, İ. (2001) Sürdürülebilirlik Kavramı Üzerinde İrdelemeler, içinde Cevat Geray'a Armağan, Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları: 25.
Topçu, H. F. (2007) Küreselleşme Ve Uluslararası Çevre Siyasaları: Yönetimden “Yönetişim”e Geçiş Sorunu” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) (2004). Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı ve Çevre, Ankara: Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli.
Türkiye Çevre Vakfı (TÇV) (1989) Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, Ortak Geleceğimiz, Çeviren: Belkıs Çorakçı, Ankara. Türkiye Çevre Vakfı (TÇV) (1996) Küresel Komşuluk-Küresel Yönetim Komisyonunun Raporu, Çeviren: Belkıs Çorakçı Dişbudak, Ankara.
UN (United Nations) (1992) Rio Declaration On Environment And Development 1992: https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalassembly/docs/globalcompact/A_CONF.151_26_Vol.I_Declaration.pdf Erişim Tarihi 29.05.2022.
UN (United Nations) (1992) Agenda 21 https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf Erişim Tarihi 19.04.2022.
UN (United Nations) (2002) Report of the World Summit on Sustainable Development, https://undocs.org/en/A/CONF.199/20 Erişim Tarihi: 23.01.2022.
UN (United Nations) (2012) The future we want Resolution adopted by the General Assembly on 27 July 2012 A/RES/66/288 https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/66/288&Lang=E Erişim Tarihi: 23.01.2022.
UN (United Nations) Do you know all 17 SDGs? https://sdgs.un.org/goals Erişim Tarihi: 23.01.2022.
UN (United Nations) https://www.un.org/millenniumgoals/ Erişim Tarihi: 23.05.2022.
UN (United Nations) Malmö Ministerial Declaration https://digitallibrary.un.org/record/666264 Erişim Tarihi 22.05.2022.
UNEP (United Nations Environment Programme) Environmental Governance https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/9972/EnvironmentalGovernance.pdf?sequence=1&%3BisAllowed= Erişim Tarihi 01.06.2022.
UNEP (United Nations Environment Programme) Environmental rights and governance https://www.unep.org/explore-topics/environmental-governance/about-environmental-rights-and-governance Erişim Tarihi 02.06.2022.
UNEP(United Nations Environment Programme) Environmental rights and governance overview (http://www.unenvironment.org/explore-topics/environmental-governance/about-environmental-governance/environmental-governance) Erişim Tarihi 26.06.2022.
United Nations (UN) Resolution adopted by the General Assembly on 9 July, A/RES/67/290 2013 https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/67/290&Lang=E Erişim tarihi 20.06.2022.